• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

قوه قضائیه هر سال نرخ دیه را با توجه به تورم و شرایط اقتصادی اعلام می‌کند. نرخ دیه معمولاً برای پرداخت غرامت فوت در قتل‌های غیرعمد و تصادفات به کار می‌رود. متاسفانه بر اساس آمار پلیس راهور، میزان تصادفات رانندگی در ایران بسیار بالا است. اکثر این تصادفات با خسارات جانی و مالی همراه هستند. قوانین بیمه‌ای برای چنین حوادثی، بیمه شخص ثالث را در تمهیدات خود لحاظ کرده‌اند. این بیمه بر اساس نرخ دیه، انواع خسارات جانی و مالی را تعیین و پرداخت می‌کند؛ خسارت جانی می‌تواند شامل نقص عضو یا حتی فوت فرد باشد. برای آشنایی با انواع دیه، ارش و سایر مباحث در این زمینه، تا انتها همراه ما باشید.

حال شاید سوال شما این باشد که دیه چیست؟ نرخ دیه 1402 چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟ میزان خسارات مالی تصادفات چگونه بر اساس نرخ دیه تعیین می‌گردد؟ چطور دیه یا خسارت را از بیمه یا صندوق تامین خسارت بدنی بگیریم؟ ما در این مقاله به پرسش‌های شما پاسخ می‌دهیم. همچنین جدول دیه اعضای بدن در سال 1402 را در ادامه این متن آورده‌ایم.

دیه چیست؟ مبلغ دیه چگونه تعیین می‌گردد؟

قاعده ” لاضر و لا ضرار” اسلام تاثیر زیادی بر حقوق جزایی ایران دارد. به موجب این قاعده، حق هر گونه آسیب جانی و مالی به دیگران از همه افراد سلب شده است. علیرغم وجود چنین قوانینی، طبیعی است که همه افراد هم مقید به اجرای مقررات نباشند؛ دیده می‌شود خساراتی عمد یا غیرعمد به افراد وارد شود. موضع مقامات قانونی در قبال چنین خساراتی چیست؟ سوالات زیادی در مورد محاسبه دیه تصادف مطرح می‌شود. افراد بسیاری در مورد نحوه تعیین نرخ دیه سوال می‌پرسند. با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.

اگر آسیبی به شخص دیگر چه عمدی چه غیر عمدی وارد شود، فرد ملزم به جبران آن خسارت است. در مبحث آسیب‌های جسمی، مساله قصاص و دیه مطرح می‌شود. قصاص به مقابله مثل آسیب در جرایم عمدی تعبیر می‌شود. به عنوان مثال، اگر کسی عمدا آسیبی به چشم شخص دیگر وارد نمود، شخص مقابل از حق قصاص این آسیب با صدمه زدن به گوش فرد برخوردار است. در مواقع جرایم غیرعمدی، بحث دیه مطرح می‌شود. دیه، جبران خسارت بدنی با پرداخت مالی است.

 

یکی از مهم‌ترین مجازات جرایم در قانون جزایی، دیه است. براساس ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی، ” دیه، مقدار مال معین است که شرع اسلام برای جبران جنایات غیرعمدی، شبه عمد، خطای محض و جنایت عمدی(اگر قاضی اجرای حکم قصاص را عملی نداند) و نقص عضو مشخص می‌کند.”

اگر در شرع، میزان جبران خسارت مشخص شده باشد، دیه نامیده می‌شود؛ اگر این مقدار خسارت پرداختی، تعیین نشده باشد از اصطلاح ” ارش” استفاده می‌شود.

ارش چیست و چه ارتباطی به دیه دارد؟

ارش، یکی از تقسیم‌بندی‌های دیه است و به دیه‌ای گفته می‌شود که مقدار آن در قانون اسلام تعیین نشده باشد. دادگاه و مقام قضایی با توجه به موارد زیر میزان ارش را مشخص می‌کند:

• نوع جرایم و تاثیر آن بر فرد آسیب‌دیده
• میزان خسارت
• نرخ دیه
• گزارش کارشناس

انواع دیه چیست؟

دیه در شرایط مختلف، تنوع می‌یابد. میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کرده‌اند:

• دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد می‌شود. بنا بر حکم شرع، این امر موجب حق قصاص برای آسیب دیده خواهد شد. فرد آسیب دیده می‌تواند از قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت نماید.
• دیه شبه عمد: فرد مجرم قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست. به عنوان مثال برای ادب کردن، فردی را کتک بزنیم ولی در اثر این کتک زدن، فرد جان خود را از دست بدهد.
• دیه مقدر: مقدار آن در شرع مشخص است، دیه یک چشم نصف دیه کامل است، دیه یک انگشت، عشر دیه و یا دیه یک بند از انگشت بسته به دو بندی یا سه بندی بودن انگشت نصف یا ثلث از عشر دیه کامل است. بنابراین در این خصوص دادگاه نیازی نمی‌بیند که با قرار کارشناسی از صاحبان فن و متخصصین امر که غالبا پزشکی قانونی است، تقاضای ارزیابی مقدار آن را بخواهد و به راحتی تشخیص می‌دهد دیه مقدر چند درصد است.

• خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است. به عنوان مثال، هنگام بازی افراد، توپ، شیشه پنجره خانه‌ای را بشکند و محکم به سر فرد موجود در آن خانه خورده و سبب مرگ او شود.
• دیه جنین در تصادف

طبق تعریف دیه که در بالا اشاره کردیم، اگر جرایم غیرعمدی با آسیب به جان، اعضای بدن و نقص عضو همراه باشند، با دیه معین جبران خواهد شد. مقدار دیه را شرع تعیین می‌کند. فرد بزهکار، مجرم یا ورثه او باید این میزان دیه مشخص را به طرف مقابل بپردازند. حال که با مفهوم دیه و انواع آن آشنا شدیم، شاید بپرسید: قیمت دیه انسان چگونه محاسبه می‌شود؟

چگونه میزان نرخ دیه تعیین می‌شود؟

نرخ دیه، امری مادی محسوب می‌شود. همانند هر امر مادی و مالی دیگری، نرخ و میزان دیه برای مجرم و مقصر حوادث از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. به علاوه میزان دیه هر سال نسبت به سال قبل تغییر خواهد کرد. دلیل این تغییر نرخ دیه را می‌توان در نرخ تورم ایران یافت. با توجه به نرخ فزاینده تورم، هر سال قیمت دیه رشد می‌کند.

 

هر ساله بعد از اعلام درصد تورم از سوی بانک مرکزی، قوه قضاییه نرخ دیه کامل انسان را تعیین می‌کند. سپس این نرخ دیه معین به ارگان‌ها و افراد اطلاع رسانی خواهد شد. طبق مجازات اسلامی، مبلغ دیه کامل انسان معادل نرخ روز ۱۰۰ شتر سالم خواهد بود. البته معیارهای جامعه امروزی نیز در تعیین مبلغ دیه دخیل هستند. البته به هر حال باید قیمت روز دیه را در نظر گرفت.

در هنگام بروز حوادث رانندگی و تصادفات، پزشکی قانونی میزان صدمات وارد به فرد را به دادگاه اعلام می‌کند. سپس دادگاه با توجه به نرخ دیه در آن سال و میزان آسیب‌های وارد شده به فرد، میزان خسارت جانی را تعیین خواهد کرد.

چگونه مبلغ دیه در ماه‌های حرام محاسبه خواهد شد؟

محاسبه نرخ دیه در ماه‌های حرام و غیرحرام متفاوت خواهد بود. اگر رفتار مجرمانه و آسیب بدنی مثلا تصادف رانندگی و خسارت جانی در ماه حرام یا در محدوده مکانی مکه صورت گیرد، قیمت دیه چگونه محاسبه می‌شود ؟ یک سوم دیه به مبلغ قیمت دیه در ماه‌های غیرحرام افزوده می‌شود. شاید برایتان سوال باشد که ماه‌های حرام شامل چه ماه‌هایی هستند؟ محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه جزو ماه‌های حرام محسوب می‌شوند.

اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت می‌گردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد. حال ببینیم که نرخ دیه کامل در سال 1402 چقدر است؟ جدول قیمت دیه چگونه خواهد بود؟

نرخ دیه 1402 + جدول نرخ دیه مصوب قوه قضاییه

مبلغ نرخ دیه در 24 اسفند 1401  اعلام شد. مبلغ دیه سال 1402 در ماه حرام برابر با 1 میلیارد و 200 میلیون تومان و برای ماه غیرحرام 900 میلیون تومان اعلام شده است. دیه انسان کامل در سال 1402 نسبت به سال 1401 با افزایش 33 درصدی همراه بود. همچنین ماه‌های حرام شامل ذی القعده (1 تا 29 خرداد)، ذی الحجه (30 خرداد تا 28 تیر)، محرم (29 تیر تا 26 مرداد) و رجب (24 دی تا 22 بهمن) است. مبلغ دیه در تعیین حق بیمه پایه بعضی بیمه‌ها نظیر بیمه شخص ثالث مد نظر قرار می‌گیرد. 

بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه اجباری مصوب شده در سال ۱۳۹۵ در خصوص حوادث رانندگی، شرکت بیمه‌گر موظف است، مبلغ دیه تصادف منجر به فوت و جرح را بدون در نظر گرفتن جنسیت و دین به زیان‌دیدگان پرداخت کند. به عبارتی دیه زن و مرد در این شرایط یکسان است. برای اینکه بدانید تا چگونه بعد از تصادف خیلی سریع دیه را دریافت کنید، این مقاله را مطالعه کنید.

جدول نرخ دیه 1402

در حال حاضر، جدول میزان دیه سال 1402 به صورت کامل در ادامه آورده شده‌است.

جدول میزان دیه سال 1402 به صورت کامل در ادامه آورده شده‌است:

دیه شکستگی استخوان دست که مطلوب التیام یابد	90 میلیون تومان
دیه شکستگی نازک نی و درشت نی استخوان پا هر کدام	90 میلیون تومان
دیه شکستگی بینی	87 میلیون تومان
دیه شکستگی ترقوه	35 میلیون تومان
دیه شکستگی جمجمه سر در حد هاشمه	60 میلیون تومان
دیه زخم شدگی در حد حارصه	9 میلیون تومان
دیه زخم شدگی در حد دامیه	12 میلیون تومان
دیه دندان های پیشین که کامل ساقط شوند	45 میلیون تومان
دیه دندان های پشتی که کامل ساقط شوند	18 میلیون و 750 هزار تومان
دیه یک دست	450 میلیون تومان
دیه یک پا	450 میلیون تومان
دیه شکستگی دنده های محیط بر قلب	22میلیون و 500 هزار تومان
دیه خردشدگی استخوان مطلوب التیام یافته	150 میلیون تومان

چگونگی محاسبه دیه

هنگام محاسبه دیه موارد مختلفی را در می‌گیرند. براساس قانون دیه هر قسمت از بدن انسان مقدار مشخصی دارد. دیه شامل دیه قتل، منافع اعضا، جراحت و از بین بردن عضو است. در دیه قتل شخص باید دیه کامل را بپردازد. در محاسبه دیه منافع اعضا در نظر می‌گیرند، که چه منفعتی از عضو ساقط شده است.

نحوه محاسبه دیه در پزشکی قانونی

قوه قضاییه هر سال با توجه به شاخص‌های اقتصادی دیه را محاسبه می‌کند. براساس قوانین فقهی دیه کامل یک انسان صد شتر تعیین شده است. قوه قضاییه معادل آن را هر سال محاسبه و اعلام می‌کند.

محاسبه دیه جراحت با توجه به میزان صدمه مانند خراش، کبودی، سیاهی، جراحت همراه خونریزی و شکافته شدن گوشت و موارد این چنینی تعیین می‌شود. براساس ماده 709 قانون مجازات اسلامی و با استناد به آن می‌توان دیه جراحت را دریافت کرد. در صورتی که عضوی از بدن به طور کامل از بین برود دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

افزایش نرخ دیه 1402 و تاثیر آن بر جبران خسارات بیمه اتومبیل

خسارات جانی بیمه ثالث  متناسب با مبلغ دیه کامل مسلمان محاسبه می‌شود. حداقل تعهدات مالی بیمه شخص ثالث نیز با در نظر گرفتن ۲٫۵ درصد مبلغ دیه در ماه حرام تعیین می‌گردد. نرخ دیه برای تعیین خودروهای نامتعارف در قوانین بیمه شخص ثالث از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا تعریف خودروهای نامتعارف به نرخ دیه وابسته است: خودروهای غیرمتعارف به خودروهایی گفته می‌شود که قیمتشان بیشتر از نصف مبلغ دیه در ماه حرام آن سال باشد.

خسارت این نوع خودروها بر اساس قاعده نسبی محاسبه خواهد شد. به عنوان مثال خودروی نامتعارف درسال 1402 به ماشین‌هایی گفته می‌شوود که نرخ بالای 600 میلیون تومان دارد. خودروهای کمتر از 600 میلیون تومان به عنوان خودروی متعارف شناخته خواهند شد. در صورت بروز حوادثی که تنها به خسارت مالی منجر شوند، با توجه به شرایط زیر در سال 1402، نیازی به کروکی پلیس و گزارش راهنمایی و رانندگی نیست:

1. خسارت مالی کمتر از حداقل نرخ خسارت مالی: 30 میلیون
2. عدم بروز خسارت جانی
3. مقصر و آسیب دیده حادثه رانندگی هر دو دارای گواهینامه رانندگی متناسب با وسیله نقلیه باشند.

تاثیر نرخ دیه بر بیمه‌نامه‌ها شخص ثالث

همه دارندگان وسایل نقلیه زمینی از قبیل موتورسیکلت و خودرو الزام قانونی به تهیه بیمه شخص ثالث دارند. این بیمه‌نامه، خسارات جانی و مالی شخص ثالث را در صورت بروز حوادث جبران خواهد کرد. شرکت‌های بیمه نرخ بیمه شخص ثالث موتور و نرخ شخص ثالث خودرو را برحسب نرخ پایه بیمه شخص ثالث تعیین می‌کنند.

همان‌طو که تاکنون متوجه شدید، نرخ پایه بیمه شخص ثالث نیز منوط به نرخ دیه انسان کامل است. بنابراین، اگر اجبار قانونی بیمه شخص ثالث را نادیده بگیریم، با رشد 33 درصدی نرخ دیه در سال 1402، تعداد بالایی از افراد در خرید این بیمه با توجه به نرخ بالای آن مشکل خواهند داشت. این امر بیمه‌گریزی و ناامنی روحی رانندگان را سبب می‌گردد. در نهایت عدم آسودگی خیال رانندگان خودرو و موتورسیکلت سلب خواهد شد که آمار تصادفات رانندگی را بالا رود.

مطالعه مقاله بیمه شخص ثالث چیست به شما پیشنهاد می‌شود!

افزایش نرخ دیه و بالارفتن قیمت بیمه شخص ثالث، حمایت و همدلی شرکت‌های بیمه، نمایندگی‌های بیمه و سامانه‌های خرید آنلاین بیمه نظیر بیمه دات کام را برای همیاری با بیمه‌گزاران می‌طلبد. این نهادها با ارائه راهکارهای مناسب در شرایط تورمی، مجددا همراهی خود را با اقشار مردم ثابت خواهند کرد. البته این نکته را هم بدانید که در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث باید خودتان تمامی خسارات را بپردازید.

به این نکته دقت داشته باشید که در ابتدای هر سال نیازی به تغییر بیمه برای افزایش پوشش جانی آن لازم نیست؛ اما برای افزایش تعهد مالی نیاز است که الحاقیه بیمه خودرو بگیرید.

بیمه دات کام که همواره در صدد کسب رضایت بیمه‌گزاران عزیز بوده است، با درک مسئولیت اجتماعی خود، ارائه تخفیفات بیمه شخص ثالث و بالا بردن سطح خدمات خود درصدد است که باری از دوش همه افراد جامعه مخصوصا رانندگان  بکاهد. لذا می توان با ارجاع به تحقیقات بازار، بیمه دات کام را به عنوان سامانه‌ای مطرح کرد که ارزان‌ترین قیمت انواع بیمه‌ها نظیر بیمه شخص ثالث را ارائه کرده است. به علاوه با جشنواره‌های تخفیف و پروموشن‌های خود درتلاش است که هرچه بیشتر در کنار بیمه‌گزارارن عزیز باشد. بیمه دات کام در تلاش است با چنین اقداماتی، گامی در جهت ارتقای فرهنگ بیمه و رانندگی ایمن بردارد.

نرخ دیه بر زندگی شهروندان مؤثر خواهد بود!

نرخ دیه در سال 1402 موضوعی بود که در این مقاله به آن پرداختیم؛ امیدواریم که هیچکدام از شما عزیزان، هیچوقت درگیر مسائل مربوط به دیه نشوید؛ زیرا قطعاً حادثه‌ای تلخ پشت این موضوع است. به هر حال احتمال دارد افرادی در زمان‌های مختلف نیاز به دسترسی به چنین اطلاعاتی داشته باشند. امیدواریم با مطالعه این مقاله جواب تمام سوالات خود در مورد نرخ دیه را گرفته باشید. اما اگر راجع به نرخ دیه در بیمه شخص ثالث و نحوه محاسبه غرامت بر اساس دیه در این بیمه‌نامه ابهامی دارید، می‌توانید  با کارشناسان بیمه دات کام تماس بگیرید یا سوال خود را در قسمت نظرات ثبت کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخ شما را بدهند.

• + آیا دیه بر اساس زمان حادثه پرداخت می شود؟
  • خیر. پرداخت دیه بر اساس نرخ روز است.
• + میزان دیه را چه کسی تعیین می کند؟
  • میزان صدمه و در نتیجه دیه را فقط پزشکی قانون و بعد از بررسی دقیق و از نزدیک جراحت یا آسیب تعیین می شود.
• + زمان متوسط پرداخت دیه به زیان دیده چقدر است؟
  • دیه به طور متوسط حدود یک ماه طول می کشد تا به حساب شخص واریز شود.
• + در صورت فوت شخص و مخالفت فرد درجه یک، آیا دیگر اعضای خانواده می توانند دیه را دریافت کنند؟
  • اصولا دیه به فرد درجه یک متوفی پرداخت می شود.