پوشش های صندوق تامین خسارت‌ های بدنی + مدارک مورد نیاز

• نویسنده مطلب کارشناس بیمه

همانطور که در مقاله‌های پیشین اشاره کردیم، وقتی که تصادفی اتفاق می‌افتد و خودرو  یا افراد در آن حادثه آسیب می‌بینند، جبران خسارت افراد ثالث آسیب‌دیده بر عهده‌ بیمه شخص ثالث راننده مقصر است؛ اما گاهی پیش می‌آید که مثلاً راننده مقصر شناسایی نمی‌شود. در این شرایط صندوق تامین خسارت‌ های بدنی به کمک افراد زیان‌دیده می‌آید؛ اما آیا می‌دانید صندوق تامین خسارت‌ های بدنی چیست و چگونه خسارت شما را جبران می‌کند؟ در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا این موضوع را به کلی برای شما روشن کنیم.

صندوق تامین خسارات بدنی چیست؟

صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی، نهاد بیمه‌ای عمومی، غیر دولتی و مستقل است که برای حمایت از کسانی که در حوادث رانندگی دچار زیان شده‌اند و امکان دریافت خسارت از مقصر یا شرکت بیمه را ندارند، ایجاد شده است. بر اساس ماده 10 قانون بیمه اجباری شخص ثالث، در صورتی که بنا به یکی از دلایل زیر افراد زیان‌دیده در حادثه رانندگی نتوانند از مقصر خسارت دریافت کنند، صندوق تمین خسارت‌ های بدنی این خسارت را جبران خواهد کرد:

• بیمه‌نامه نداشتن مقصر یا انقضای بیمه‌نامه وی
• شناسایی نشدن مقصر حادثه
• عدم کفایت پوشش مالی بیمه‌نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه

• تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه
• صدور حکم توقف یا ورشکستگی شرکت بیمه
• خسارت‌های بدنی خارج از تعهدات شرکت بیمه‌گر

نکته: همانطور که از نام این صندوق مشخص است، این نهاد وظیفه تأمین خسارات جانی و بدنی ناشی از حادثه رانندگی را بر عهده دارد؛ نه خسارت‌های مالی.

خوب است بدانید که مدیر صندوق از طرف رئیس کل بیمه مرکزی ایران پیشنهاد می‌شود و پس از تصویب مجمع عمومی و با حکم رئیس مجمع این شخص به سمت مدیریت منصوب می‌شود. مجمع عمومی حداقل یکبار در سال برگزار می‌شود که در آن وزرای امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، کار و امور اجتماعی و دادگستری و نیز رئیس کل بیمه مرکزی ایران حضور دارند. در این مجمع، بودجه، ترازنامه و خط مشی صندوق مشخص می‌شود.

*آدرس صندوق تامین خسارات بدنی: تهران، خیابان شهید احمد قصیر، کوچه شهید مقدس، پلاک 11

تاریخچه صندوق خسارات بدنی

در ابتدا اداره صندوق تامین خسارات بدنی به عهده شرکت بیمه ایران بود. سپس بر اساس بند 6 ماده 5 قانون تاسیس بیمه و بیمه‌گری که در سال 1350 تصویب شد، اداره صندوق تامین خسارات بدنی به بیمه مرکزی واگذار شد. در ادامه به دلیل تصویب قانون بیمه اجباری مسولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث و با هدف گسترش حمایت از آسیب دیدگان حوادث رانندگی، این قانون مورد بازنگری قرار گرفت. سرانجام در سال 1390 بر اساس بند 94 قانون بودجه، صندوق تامین خسارات بدنی به عنوان نهاد عمومی غیردولتی و مستقل معرفی شد.

صندوق تامین خسارات بدنی با چه هدفی تشکیل شد؟

صندوق خسارات بدنی به عنوان یک راهکار خوب و قانونی برای تمامی اشخاصی که قادر به تامین خسارات وارد شده در حوادث رانندگی نیستند، تشکیل شده است. از آن‌جایی که داشتن بیمه‌نامه برای همه دارندگان وسیله نقلیه موتوری الزامی و در برخی موارد مانند بیمه شخص ثالث اجباری است، هر وسیله نقلیه‌ای که فاقد این بیمه‌نامه باشد جریمه می‌شود. اهداف اصلی صندوق تامین خسارات بدنی به شرح زیر است:

• جلوگیری از اطاله‌ی دادرسی: یکی از اهداف این صندوف کاهش پرونده‌های قضایی است.
• کمک رسانی سریع به زیان دیدگان اورژانسی: در صورتی که آسیب دیدگان به جراحی فوری نیاز داشته باشند، صندوق تامین خسارات بدنی در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام به پرداخت هزینه‌ها می‌کند.
• جبران خسارات بدی آسیب دیدگان در حوادث رانندگی: اصلی ترین و مهم‌ترین هدف از تشکیل این صندوق جبران خسارات افراد آسیب دیده در حوادث رانندگی است.
• حمایت مالی از رانندگان و دارندگان اتومبیل مسئول حادثه درمقابل دعاوی مطالبه‌ی دیه از سوی زیان‌دیدگان: از اهداف جانبی این صندوق می‌توان کمک به مسئولان حادثه و خانواده‌های آن‌ها اشاره کرد.

فعالیت صندوق تامین خسارات بدنی

موضوع فعالیت صندوق تامین خسارات بدنی به شرح زیر می‌باشد:

1. این صندوق به منظور حمايت از زيان‌ديدگان به وجود آمده است و حوادث زیر را تحت پوشش قرار می‌دهد:

• حواد ناشی از وسايل نقليه
• خسارت‌های بدني وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان يا انقضای بيمه‌نامه
• باطل شدن قرارداد بيمه

• شناخته‌نشدن وسيله نقليه مسبب حادثه
• کسری پوشش بيمه‌نامه ناشی از افزايش مبلغ ريالی ديه يا تعليق يا لغو پروانه فعاليت شركت بيمه يا صدور حكم توقف يا ورشكستگي بيمه‌گر موضوع ماده (22) اين قانون قابل پرداخت نباشد، يا به‌طور كلي خسارت‌های بدنی که خارج از تعهدات قانونی بيمه‌گر مطابق مقررات اين قانون است به‌استثنای موارد مصرح در ماده (17).

2. در صورت تعليق يا لغو پروانه فعاليت شرکت بيمه در رشته بيمه شخص ثالث و ناتوانی آن از پرداخت خسارت به زيان‌ديدگان، به تشخيص بيمه مركزي يا شوراي‌عالي بيمه، يا صدور حكم توقف يا ورشكستگی آن به‌وسيله دادگاه صالح، صندوق، خسارات بدنی كه به موجب صدور بيمه‌نامه‌های موضوع اين قانون به عهده بيمه‌گر است را پرداخت می‌کند.

موارد خارج شمول صندوق تامین خسارت‌ های بدنی

باید بدانید که صندوق تامین خسارت‌ های بدنی فقط خساراتی را که شامل موارد ذکر شده در بالاست، پوشش می‌دهد و خسارات زیر را بر جبران نمی‌کند:

• خساراتی که به وسیله نقلیه مقصر حادثه و محموله‌های آن وارد شده است.
• خساراتی که مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو باشد.

• خساراتی که ناشی از محکومیت جزایی و یا پرداخت جریمه باشد.
• ثابت شدن این مسئله که افراد آسیب‌دیده به قصد به خود صدمه وارد کرده‌اند یا اینکه هر نوع خدعه و تبانی در مراجع قضایی ثابت شود.

منابع مالی صندوق تامین خسارات بدنی

بر اساس ماده 24 قانون بیمه اجباری خسارات وارد شـده به شخص ثالث در حوادث رانندگی، منابع مالی این صندوق به شرح زیر اعلام شد:

• 8% از حق بیمه اجباری در قانون صندوق تامین خسارات بدنی
• ب. مبلغی معادل با حداکثر یک سال حق بیمه اجباری که از دارندگان وسایل نقلیه‌ای که از خرید یا تمدید بیمه‌نامه شخص ثالث سرپیچی می‌کنند، دریافت می‌گردد، وصول می‌شود.
• هزینه‌های دریافتی از مسببان حوادث، دارندگان وسایل نقلیه، بیمه‌گران و سایر اشخاصی که صندوق پس از جبران خسارت زیان دیدگان بر اساس قانون از آن‌ها دریافت می‌کند.
• درآمدهایی که با رعایت قانون 27 این قانون از سرمایه‌گذاری وجوه در صندوق حاصل می‌شود.
• 20% از جرایم راهنمایی و رانندگی در کل کشور
• 20% از تمام هزینه‌های دادرسی و مجازات‌های نقدی به وسیله قوه قضاییه و تعزیرات حکومتی
• جرائم موضوع بند پ ماده 44 و بند ت ماده 57 این قانون.
• کمک‌هایی که از طرف اشخاص به این صندوق می‌شود

مطالعه مطلب بیمه شخص ثالث چیست؟ و جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث موجب می‌شود منابع درآمد این صندوق برای شما روشن‌تر شود.

• 20% درآمد راهنمایی و رانندگی که از جریمه‌ها وصول می‌شود؛
• 20% کل هزینه‌های دادرسی و جزای نقدی که توسط قوه قضاییه و تعزیرات حکومتی وصول می‌شود؛
• کمک‌های مالی از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌شود؛
• جریمه‌های نقدی مربوط که از شرکت‌های بیمه دریافت می‌شود؛

صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی از دو طریق می‌توان اقدام کرد

چگونگی پرداخت خسارت بدنی توسط صندوق تامین خسارت‌ های بدنی

برای دریافت خسارت از صندوق تأمین خسارت‌ های بدنی از دو طریق می‌توان اقدام کرد:

• به صورت مستقیم و با مراجعه به صندوق تأمین
• به صورت غیرمستقیم و پیگیری از طریق دادگاه

طبق ماده‌ی 30 قانون بیمه اجباری، کسانی که در حادثه رانندگی دچار زیان شده‌اند، می‌توانند برای دریافت خسارت خود به صورت مستقیم به صندوق یا شرکت بیمه مراجعه کرده و با ارائه مدارک مورد نیاز، خواهان جبران خسارت شوند. بر اساس ماده‌ی 31 همین قانون نیز، صندوق و بیمه‌گر بر حسب مورد باید حداکثر تا 15 روز بعد از دریافت مدارک، خسارت را پرداخت کنند.

افراد باید به شعبه‌ای مراجعه کنند که حادثه در آن محل اتفاق افتاده  یا رسیدگی به پرونده در آن محل انجام شده باشد. پس از تشکیل پرونده و ارائه کردن مدارک مورد نیاز به شعبه، بررسی‌های لازم توسط شعبه انجام شده و پرونده به شعبه اصلی در تهران ارسال می‌شود.

شعبه اصلی پرونده را بررسی کرده و در صورتی که مورد پذیرش باشد، دیه را تا سقف مجاز به شخص مقصر پرداخت می‌کند. این شخص نیز وثیقه معتبری برای دریافت مبلغ مذکور باید ارائه دهد.

نکته: مبلغ پرداختی از سوی صندوق به مسبب حادثه، بلاعزل نیست و به صورت وام بدون بهره است که اقساط آن تا سقف بیست سال باید پرداخت شود. در صورتی که دریافت‌کننده این تسهیلات، اقساط وام را در موعد مقرر پرداخت نکند، صندوق دادخواستی علیه وی به دادگاه ارائه می‌کند.

نکته: فقط افرادی می‌توانند برای خسارت‌های بدنی به این شعب و به صندوق مراجعه کنند که در بند 10 قانون بیمه اجباری شخص ثالث ذکر شده است.

نکته: در صورتی که مقصر، در حوادثی که مشمول این ماده قانونی است، شناسایی نشده باشد یا مکان او از نظر دادگاه معلوم نباشد، دیات بدون وثیقه و تضامین لازم در وجه زیان‌دیدگان پرداخت خواهد شد.

نکته: در صورتی که شخص ثالثی که در حادثه رانندگی بوده است، فوت کند، وراث او می‌توانند برای مطالبه‌ی دیه به صندوق مراجعه کنند.

مدارک مورد نیاز جهت ارائه برای جبران خسارت از طرف صندوق

کسانی که شامل بند 10 قانون بیمه شخص ثالث می‌شوند، می‌توانند با ارائه مدارک زیر به صندوق اعلام خسارت کنند تا پرونده برایشان تشکیل شود. پس از بررسی‌های لازم، خسارت آن‌ها توسط صندوق پرداخت خواهد شد. این مدارک شامل موارد زیر است:

• پر کردن فرم اعلام خسارت
• گزارش پلیس درباره حادثه و علت آن و ارائه کروکی تصادف پلیس
• نظریه کارشناس دادگستری در مورد علت حادثه (در صورت وجود)
• ارائه برگه‌های بازجویی طرفین حادثه و شاهدان
• گزارش پزشکی قانونی در رابطه با مصدومین

• ارائه رأی دادگاه
• جواز دفن فرد یا افراد فوت‌شده
• کپی کارت ملی و صفحات شناسنامه مصدومین یا افراد فوت‌شده (در صورتی که مصدوم زیر 18 سال سن دارد، کپی صفحات شناسنامه ولی یا قیم وی لازم است.)
• کپی کارت ملی و صفحات شناسنامه مسبب حادثه (در صورتی که مسبب حادثه شناسایی شده باشد.)
• کپی کارت یا سند وسیله نقلیه فرد مقصر

تصادفات و حوادث رانندگی روزانه افراد زیادی را دچار خسارات مالی و جانی می‌کنند

بیمه شخص ثالث

همانطور که در بالا ذکر شد، وقتی که حادثه‌ای در رانندگی اتفاق می‌افتد، بیمه شخص ثالث مقصر حادثه، جبران خسارات ناشی از حادثه را بر عهده می‌گیرد. در صورتی که بنا به دلایلی که در بالا ذکر شد، جبران خسارت زیان‌دیده انجام نشود، صندوق تامین خسارت‌ های بدنی این هزینه را طبق شرایط، بر عهده می‌گیرد.

با توجه به هزینه‌های بالای هنگام حادثه، بیمه شخص ثالث به صورت بیمه‌ای اجباری برای دارندگان وسایل نقلیه در آمده است.

برای استعلام بیمه شخص ثالث راه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از راحت‌ترین و معتبرترین راه‌ها، خرید بیمه از سامانه بیمه‌ای آنلاین بیمه دات کام است. این سامانه علاوه بر پوشش انواع بیمه‌ها، امکان استعلام قیمت بیمه، مقایسه شرکت‌های بیمه‌ای مختلف و حتی خرید بیمه را هم به شما می‌دهد.

بررسی وضعیت صندوق تامین خسارات بدنی در پرونده‌های مطالبه دیه

بسیاری افراد در مورد این‌که آیا صندوق خسارات بدنی به عنوان متهم پرونده‌های مطالبه‌ی دیه شناخته می‌شود می‌پرسند. در این خصوص باید بگوییم که اکثر مواقع از این صندوق به عنوان متهم یاد می‌کنند، این موضوع در حالی است که صندوق مرتکب جرمی نشده است. به عبارت ساده‌تر صندوق برخی مواقع بر اساس قانون متعهد به پرداخت خسارات بدنی در حوادث رانندگی است.

در بند ب ماده 4 قانون بیمه اجباری به این موضوع اشاره شده است. بر اساس ماده قانونی یاد شده “درصورتی‌ که وسیله‌ی نقلیه فاقد بیمه‌نامه‌ی موضوع این قانون یا مشمول یکی از موارد مندرج در ماده‌ی ۲۱ این قانون باشد، خسارات بدنی واردشده توسط صندوق با رعایت ماده‌ی ۲۵ این قانون جبران می‌شود. درصورت نیاز به طرح دعوا در این خصوص، زیان‌دیده یا قائم‌مقام وی دعوی را علیه راننده‌ی مسبب حادثه و صندوق طرح می‌کنند”.

جبران خسارات بدنی با خرید بیمه شخص ثالث

تصادفات و حوادث رانندگی روزانه افراد زیادی را دچار خسارات مالی و جانی می‌کنند؛ به همین دلیل داشتن بیمه ضرورتی غیر قابل انکار است. در صورتی که در حادثه‌ای مقصر شناسایی نشده باشد و یا جبران هزینه بنا به دلایل مختلف امکان‌پذیر نباشد، صندوق تامین خسارت‌ های بدنی در کنار زیان‌دیدگان خواهد بود و از حقوق آن‌ها دفاع خواهد کرد.

• + صندوق تأمین خسارت‌های بدنی تا چه سقفی خسارات را جبران می‌کند؟
  • بر اساس ماده 21 قانون بیمه اجباری شخص ثالث، سقف صندوق برای جبران خسارت به اندازه دیه کامل مرد مسلمان در ماه‌های حرام و دیه دوم باید بدون در نظر گرفتن دین و جنسیت افراد باشد. این نرخ باید به روز باشد. برای دریافت خسارت به صورت کامل، شخص باید دارای بیمه‌نامه باشد.
• + آیا تمامی افرادی که دچار حادثه رانندگی شده‌اند می‌توانند برای دریافت خسارت به صندوق تأمین خسارت‌های بدنی مراجعه کنند؟
  • خیر، تنها کسانی که شامل بند 10 قانون بیمه شخص ثالث می‌شوند می‌توانند به صندوق مراجعه کنند. ضمناً این صندوق فقط خسارات بدنی و جانی افراد زیان‌دیده را جبران می‌کند.
• + قانون صندوق تامین خسارتهای بدنی در مورد چیست؟
  • موضوع فعاليت و تعهدات صندوق، جبران خسارتهاي بدني وارد به اشخاص ثالث مي‌باشد كه به يكي از علل فقدان يا انقضاي بيمه‌نامه،‌بطلان قرارداد بيمه، شناخته نشدن وسيله نقليه مسبب حادثه، كسري پوشش بيمه‌نامه ناشي از افزايش مبلغ ريالي ديه يا تعليق يا لغو پروانه فعاليت شركت بيمه يا صدور حكم توقف يا ورشكستگي بيمه‌گر موضوع ماده (22) قانون، يا به طور كلي خسارت‌هاي بدني كه خارج از تعهدات قانوني بيمه‌گر مطابق مقررات قانون به استثنای موارد مصرح در ماده (17) قانون و ساير مصاديق مقرر در قوانين مربوط، قابل پرداخت نباشد.
• + فرآیند بازپرداخت دیه به صندوق بازپرداخت‌های بدنی چگونه است؟
  • متقاضیان می‌توانند با مراجعه به‌صورت مستقیم به سازمان صندوق بازپرداخت‌های بدنی یا مراجعه به دادگاه و پیگیری امور از طریق قانون این فرآیند را طی کنند.