مجازات رانندگی بدون گواهینامه و قانون بیمه شخص ثالث برای رانندگان فاقد گواهی نامه

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

افراد بسیار کمی هستند که رانندگی بدون گواهینامه را انتخاب کرده‌اند. رانندگی بدون گواهینامه عواقب جبران ناپذیری دارد که تنها با یکبار فکر کردن به آن‌ها، دیگر کسی این کار را انجام نخواهد داد. فردی که بدون گواهینامه منجر به حادثه می‌شود، مجرم شناخته شده و در دادگاه‌های رسیدگی به جرایم رانندگی، به تخلفات او رسیدگی خواهد شد. وسایل نقلیه برای استفاده، نیاز به آموزش دارند.

در همه جهان، فرد راننده باید گواهینامه داشته باشد تا در صورت بروز حادثه، مشکلی از نظر نقض قانون «عدم دریافت گواهینامه»، برای او پیش نیاید. اما آیا فردی که مهلت گواهینامه او به پایان رسیده است هم باید جریمه شود؟ بیمه خسارت چنین افرادی را پرداخت می‌کند؟ در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم. در این مطلب قصد داریم درباره قانون جدید تصادف بدون گواهینامه توضیحاتی را در اختیار شما قرار دهیم و ببینیم آیا بیمه خسارت راننده بدون گواهینامه را پرداخت می‌کند یا خیر. پس، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

چرا رانندگی بدون گواهینامه تخلف محسوب می‌شود؟

همان‌طور که می‌دانید برای رانندگی با وسایل نقلیه موتوری اعم از موتور، خودروی سواری، اتوبوس، کامیون و سایر وسایلی که به وسیله موتور حرکت می‌کنند، باید مجوز از سمت پلیس راهنمایی رانندگی صادر شود. این مجوز، گواهینامه نام دارد؛ گواهینامه رانندگی اقسام مختلفی دارد و هرکدام از آنها مختص به وسیله نقلیه خاصی است. مثلاً دارندگان گواهینامه موتورسیکلت، صرفاً می‌توانند با موتورسیکلت رانندگی کنند و برای رانندگی با خودروهای سواری، به گواهینامه دیگری نیاز دارند.

به همین منظور، جهت جلوگیری از رانندگی بدون گواهینامه مرتبط با وسیله نقلیه، جریمه خاصی برای افراد متخلف در نظر گرفته شده است. در صورتی که افراد دارای گواهینامه معتبر و مرتبط با وسیله نقلیه مربوطه بوده‌اند و تاریخ اعتبار آن به پایان رسیده باشد، باید جریمه رانندگی بدون گواهینامه را پرداخت کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با اخذ گواهینامه می‌توانید مقاله مرتبط با آن را مطالعه کنید.

جریمه نداشتن گواهینامه

اگر می‌خواهید در مورد جریمه گواهینامه نداشتن بدانید باید در ابتدا و قبل از هر چیز، برای آن که بخواهیم جرم رانندگی بدون گواهینامه را تعریف کنیم، باید بگوییم جرم یعنی چه؟ به موجب ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده‌ است، جرم محسوب می‌شود.» بنابراین، برای آن‌که بدانیم رانندگی بدون گواهینامه جرم است یا خیر، باید ببنیم در قانون، برای آن، مجازات تعیین شده است یا نه؟ به موجب ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی، هر فردی که بدون گواهینامه رسمی، اقدام به رانندگی یا تصدی وسایل موتوری مستلزم داشتن گواهینامه کند، به مجازات حبس محکوم می‌شود.

قانون جدید رانندگی بدون گواهینامه چیست؟ رانندگی بدون گواهینامه شامل مجازات‌های مختلفی می‌شود. در قانون دو نوع مجازات رانندگی بدون گواهینامه در نظر گرفته شده است؛ قانون مجازات اسلامی ‌بخش تعزیرات و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی. در ادامه از دو نظر قانونی، جرم تصادف بدون گواهینامه را بررسی می‌کنیم. حالا اگر مالک وسیله نقلیه بیمه‌نامه هم نداشته باشد، اوضاع خیلی بدتر خواهد شد؛ خصوصاً اگر تصادف منجر به فوت داشته باشد. برای اینکه بدانید، چه عواقبی چشم انتظار خودروهای فاقد بیمه‌نامه است، این مقاله را مطالعه کنید.

قانون مجازات اسلامی‌

مجازات رانندگی بدون گواهینامه

با توجه به ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی‌، اگر به رانندگی بدون گواهینامه اقدام کنید، مرتکب جرم شده‌اید. در این بخش از قانون، خیلی جزئی مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول، دوم و بیشتر را تعیین کرده‌است. شرح این ماده به این صورت می‌باشد که:

«هر فرد بدون گواهینامه رسمی ‌به رانندگی یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است اقدام کند و همچنین هر فرد که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد، رانندگی کند، برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود؛ در صورت ارتکاب مجدد، دو ماه تا شش ماه حبس در انتظار این افراد خواهد بود.»

البته که طبق این قانون مشاهده خواهید کرد که مجازات حبس در این قانون با توجه به بند ۱ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمد‌ها به جزای نقدی هم تبدیل خواهد شد.

قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

طبق ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، «در صورتی که راننده بدون گواهینامه به رانندگی اقدام کند، وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی خواهد شد.»

برای آگاهی بیشتر از قوانین راهنمایی و رانندگی به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مراجعه نمایید و متن آیین نامه رانندگی را با دقت مطالعه نمایید.

آیا در صورت نداشتن گواهینامه در تصادف، بیمه ثالث خسارت را پرداخت می‌کند؟

اگر فردی در زمان بروز حادثه، گواهی‌نامه نداشته باشد، از نظر قانونی متخلف شناخته می‌شود. در این مواقعی، این سوال به وجود می‌آید که آیا خسارت راننده بدون گواهینامه توسط بیمه پرداخت می‌شود؟ خسارت زیان‌دیده تصادف بدون گواهینامه چگونه پرداخت می‌شود؟ در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم.

قانون بیمه شخص ثالث در رابطه با رانندگی بدون گواهی نامه

بیمه شخص ثالث و رانندگی بدون گواهی نامه

طبق قوانین بیمه شخص ثالث، شرکت‌های بیمه باید خسارت را تحت هر شرایطی پرداخت کنند. حال در صورتی که راننده مقصر و فاقد گواهینامه باشد، بیمه شخص ثالث خسارت شخص زیان دیده را پرداخت خواهد کرد؛ اما بعداً تمامی این مبلغ را به صورت یکجا یا اقساطی از راننده مقصر دریافت می‌کند. نکته بسیار مهم این است که اگر در زمان وقوع حادثه، راننده گواهی‌نامه نداشته باشد و خسارات جانی رخ دهد، راننده مقصر اعلام شده و متهم به جرم قتل می‌شود. بهتر است که تحت هیچ شرایطی ریسک نکرده و بدون گواهینامه رانندگی نکنید. نداشتن گواهینامه رانندگی در هر صورت به ضرر شما خواهد بود.

انواع گواهی نامه رانندگی

در حال حاضر گواهینامه‌های رانندگی با اتومبیل، به سه شکل گواهینامه پایه سوم، پایه دوم، پایه یکم تجمیع و صادر می گردد. انواع گواهینامه‌های رانندگی با اتومبیل شامل موارد زیر می‌شود.

• گواهینامه رانندگی پایه سوم: این مدرک هویتی، برای رانندگی با وسایل نقلیه موتوری با حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار ۳/۵ تن، یا حمل حداکثر ۹ نفر سرنشین با احتساب راننده در نظر گرفته شده است.
• گواهینامه رانندگی پایه دوم: با این مدرک، افراد می‌توانند از وسائل نقلیه موتوری با حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار ۶ تن، یا حمل حداکثر ۲۶ نفر سرنشین با احتساب راننده، به صورت قانونی استفاده کنند.
• گواهینامه رانندگی پایه یکم: یکی از انواع گواهی‌نامه است که برای رانندگی با انواع وسایل نقلیه موتوری با مجموع وزن و ظرفیت بار بیش از ۶ تن، یا حمل بیش از ۲۶ نفر سرنشین با احتساب راننده صادر می‌شود.
• گواهینامه رانندگی ویژه: افرادی که قصد رانندگی با انواع وسایل نقلیه عمرانی، کشاورزی، صنعتی و کارگاهی را دارند، باید پیش از کار با چنین اتومبیل‌هایی گواهینامه ویژه دریافت کنند. به علاوه لودر، بولدوزر، گریدر، لیفتراک، جرثقیل، کمباین و تراکتور از وسایل موتوری هستند که در راستای حکم ماده ۷۲۳ قانون تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵، رانندگی یا تصدی آن‌ها مستلزم دریافت گواهینامه ویژه است.
• گواهینامه رانندگی موتورسیکلت: موتورسواران برای تردد قانونی باید گواهینامه ویژه موتور سیکلت تهیه کنند.

طبق دستورالعمل شماره ۶۵۵۴۵_۱-۱۲۰۷-۴/۱۳ مورخ ۹۱.۱۲.۱۷ پلیس راهنمایی رانندگی نیروی انتظامی، در راستای تجمیع گواهینامه‌ها به صورت زیر معادل سازی شدند:

بر اساس آئین‌نامه صدور گواهینامه‌های رانندگی مصوب ۱۳۹۰، این مدرک به نام هر فرد صادر می‌شود.

رانندگی بدون گواهینامه متناسب

همانطور که بالاتر اشاره کردیم، هر یک از انواع خودرو با کاربری‌های مختلف، نیازمند گواهینامه خاص و متناسب با خود است. در صورتی که فردی گواهینامه متناسب با وسیله نقلیه‌ای که با آن رانندگی می‌کند را نداشته باشد، از نظر قانونی با افراد بدون گواهینامه یکسان است. مثلاً اگر شخصی که گواهی‌نامه پایه سوم داشته باشد و با یک تریلی دو محور رانندگی کند، به علت عدم تناسب بین گواهینامه و وسیله نقلیه مجرم و مقصر شناخته می‌شود. نداشتن گواهینامه در تصادف علاوه بر خسارات وارده منجر به پرداخت جریمه دیگری نیز می‌شود که برای نداشتن گواهینامه در نظر گرفته شده است. در ادامه این موضوع را بیشتر شرح می‌دهیم.

رضایت و عدم رضایت شاکی در تصادف

در بسیاری از حادثه‌های جاده‌ای که شخصی به رانندگی بدون گواهینامه اقدام کرده‌است، رضایت شاکی مورد بررسی قرار می‌گیرد. قانون جدید تصادف بدون گواهینامه به هیچ وجه طرفدار شخص خاطی نیست. وکیل جرایم کیفری عنوان می‌کند، در پرونده تصادف‌های جاده‌ای منجر به مرگ که راننده بدون گواهینامه رانندگی کرده باشد، شرایط بررسی رضایت شاکی به شرح زیر است:

«اگر شاکی رضایت خود را اعلام کند، پرونده متوقف و مختومه نخواهد شد. به این دلیل که جرم ارتکابی، قتل غیر عمد یا شبه عمد عنوان می‌شود و قابل بازگشت نیست. با اینکه این نوع شکایت‌ها و رسیدگی به پرنده با شکایت شاکی شروع می‌شود، اما با رضایت او مختومه اعلام نخواهد شد. چون باید رسیدگی‌های قانونی آن در دادگاه مورد تعقیب و رسیدگی قرار بگیرد تا اجرای حکم انجام شود.»

دادگاه صالح چیست؟

دادگاه صالح دادگاهی برای رسیدگی به جرائم نداشتن گواهینامه و بروز تصادف‌ها است که همان دادگاه کیفری ۲ نام دارد. در این دادگاه، صدور رای کیفری برای ضرر و زیان شاکی خصوصی با توجه به مدارک انجام می‌شود. البته که اگر رسیدگی به ضرر و زیان فرد مدعی خسارت نیاز به تحقیقات بیشتر باشد، دادگاه رای را صادر می‌کند و بعد از آن به دعوای ضرر و زیان رسیدگی خواهد شد.

رانندگی با گواهینامه تمدید نشده

رانندگی بدون گواهینامه با رانندگی با گواهینامه تمدید نشده تفاوت‌هایی دارد. سوالی که ایجاد می‌شود، این است که آیا رانندگی بدون گواهینامه تمدید نشده مجازات دارد؟ در حقیقت تمدید نکردن گواهینامه به معنای نداشتن گواهینامه نیست و در صورت تمدید نکردن این مدرک قانونی، با پرداخت جریمه می‌توان نسبت به تمدید گواهینامه اقدام کرد.

مجازات رانندگی با گواهینامه تمدید نشده

سوال این است که اگر شخصی، گواهینامه موتور سیکلت یا خودرو را همراه خود داشته باشد، اما آن را تمدید نکرده باشد، مشمول مجازات خواهد شد؟ حکم جرم رانندگی بدون تمدید گواهینامه چیست؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت، تمدید نکردن گواهینامه، به معنای نداشتن گواهینامه نیست. در صورت عدم تمدید گواهینامه، صرفا قانون گذار حکم به پرداخت جریمه خواهد داد.

عدم تمدید گواهینامه و پرداخت خسارت توسط بیمه

عواقب رانندگی بدون گواهینامه

عواقب رانندگی بدون گواهینامه

جریمه رانندگی بدون گواهینامه چیست؟ همان‌طور که می‌دانید بیشتر تصادف‌های رانندگی ناشی از بی احتیاطی، عدم تسلط و توانایی است. توجه داشته باشید که اگر رانندگی بدون گواهینامه را انتخاب کرده‌اید، عواقب جبران ناپذیر آن را هم باید در نظر بگیرید. فردی که بدون گواهینامه در یک حادثه حضور داشته باشد، مجرم شناخته می‌شود. وضعیت مجازات شخص هم باید در دادگاه‌های رسیدگی به جرایم رانندگی مورد بررسی قرار بگیرد. در تعیین مقصر تصادف رانندگی، حتی اگر راننده بدون گواهینامه زیان دیده باشد، باز هم از لحاظ نداشتن این مدرک جریمه خواهد شد. پس برای جلوگیری از این اتفاقات، اگر زمانی گواهی‌نامه خود را گم کردید، به عنوان اولین کار، به پلیس +۱۰ اطلاع دهید. در ادامه برای پیدا کردن یا اخذ گواهینامه المثنی اقدام نمایید.

توجه کنید که فرار راننده مقصر از صحنه تصادف، مشکل را بیشتر می‌کند خصوصاً اگر تصادف منجر به مرگ شخص ثالث شود. پس اگر گرفتار چنین مشکلی شدید، به هیچ عنوان از صحنه حادثه فرار نکنید.

هدایت موتور بدون گواهینامه

جریمه نداشتن گواهینامه موتور چیست؟ آیا رانندگی بدون گواهینامه با موتور هم جریمه دارد؟ بر اساس ماده ۱ آیین نامه صدور انواع گواهینامه رانندگی مصوب سال ۱۳۹۰ هیئت محترم وزیران، برای هدایت تمامی وسایل نقلیه موتوری زمینی از جمله: انژکتوری، کاربراتوری و موتور برقی نیاز به گواهینامه است. در نیتجه راکبان موتورسیکلت هم باید مانند سایر رانندگان گواهینامه متناسب با موتور را دریافت کنند. در صورتی که راکب موتور، گواهینامه به همراه نداشته باشد، مطابق قانون ۷۲۳ مجازات اسلامی با او برخورد خواهد شد. به تازگی فرصتی فراهم شده است تا افرادی که به هدایت موتورسیکلت تسلط دارند اما گواهینامه ندارند، بتوانند در یک روز گواهینامه تهیه کنند. متقاضی برای دریافت گواهینامه موتور در یک روز باید شرایط زیر را داشته باشد:

• سن بالای ۱۸ سال
• انجام آزمایش‌های مربوط به سلامت و بهره‌مندی از گواهی‌نامه سلامت
• انجام معاینات چشم
• گذراندن دوره تئوری و عملی

محدودیت‌های رانندگی برای افراد تازه گواهینامه گرفته

رانندگی با گواهینامه تازه دریافت شده قوانین خاصی دارد.

رئیس صدور گواهینامه پلیس اعلام کرد که محدودیت‌های جدیدی برای یک سال اول دریافت گواهینامه در نظر گرفته شده است. این افراد باید مراقب محدودیت‌های زیر باشند:

• در سه ماه اول، حتماً باید با یک نفر دارای گواهینامه پایه سوم (بدون شرط و مشکل) یا پایه اول و دوم همراه خود داشته باشند.
• باید مراقب باشند که تخلفات منجر به دریافت نمره منفی نداشته باشند.
• حق رانندگی با وسیله نقلیه از ساعت ۲۴ تا ۵ صبح را ندارند.
• رانندگی بیرون از شهرها و در سفرها ممنوع است؛ به جز مواردی که مسیر بین بزرگراهی بوده و فاصله دو شهر کمتر از ۲۵ کیلومتر باشد.

در صورتی که این افراد موارد بالا را رعایت نکنند، پلیس در صورت مشاهده، علاوه بر انتقال خودرو به پارکینگ، اقدام به دستور بازآموزی رانندگی برای آن‌ها خواهد کرد. برای اطلاعات بیشتر مقاله تخلفات منجر به توقیف خودرو را مطالعه کنید. اگر البته نو گواهینامه‌ها بعد از یک یا دو ماه هنوز موفق به دریافت گواهینامه خود نشده‌اند، مطالعه مقاله پیگیری گواهینامه راهنمایی و رانندگی توصیه می‌شود.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر ۱۸ سال

جریمه نداشتن گواهینامه زیر ۱۸ سال چیست؟ برای اینکه فردی بتواند گواهی‌نامه رانندگی را دریافت کند، می‌بایست به سن قانونی یعنی ۱۸ سال تمام برسد؛ بنابراین اگر فردی که کمتر از ۱۸ سال دارد اقدام به رانندگی کند، چون گواهی نامه ندارد مرتکب جرم شده است و بر اساس قانون مجازات خواهد شد. قانون‌گذار در خصوص مجازات مرتکبان جرم رانندگی بدون داشتن گواهی نامه تفاوتی بین اشخاص زیر ۱۸ سال و بالای ۱۸ سال، قائل نشده و هر دو آن‌ها بر اساس قانون مجازات اسلامی، به مجازات واحد محکوم می‌شوند.

آیا می دانستید در اختیار گذاری ماشین به افراد زیر ۱۸ سال جرم است؟

تا به اینجا در مورد جرایم تصادف اول و دوم فرد فاقد گواهی نامه صحبت کردیم. اما شاید این موضوع برایتان جالب باشد که اگر کسی از جمله خانواده، ماشین و وسیله نقلیه را در اختیار افراد زیر ۱۸ سال بگذارند، از نظر قانونی مرتکب جرم شده و برای او هم جریمه در نظر گرفته می‌شود. همچنین اگر یک فرد ۱۸ ساله دچار تصادف و ایجاد خسارت شود، به دادگاه کودکان منتقل می‌شود؛ این موضوع، برای والدین وی که ماشین را در اختیارش قرار داده‌اند هم مسئله ساز می‌شود و باید در مراجع قانونی پاسخگو باشند.

اهمیت بیمه شخص ثالث در تصادف

با تمام شرایطی که توضیح دادیم ما به شما توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان و حتی برای مدت زمان کوتاه هم بدون گواهینامه، رانندگی نکنید. نکته مهم دیگر خرید بیمه شخص ثالث است که در قانون به عنوان بیمه اجباری شناخته می‌شود. هر خودرویی باید این بیمه‌نامه را داشته باشد تا در صورت بروز تصادف، شرایط پرداخت هزینه به خودرو شخص ثالث فراهم شود.

برای تهیه بیمه شخص ثالث کافی است به سامانه استعلام، مقایسه و خرید بیمه دات کام مراجعه کنید و در منوی محصولات، تنها با چند کلیک این بیمه‌نامه را تهیه کنید. اگر سوالی در این زمینه دارید، می‌توانید به مقاله راهنمای بیمه شخص ثالث مراجعه کنید. لازم به ذکر است که این مجموعه به صورت ۲۴ ساعته و در طول ۷ روز هفته آمادگی پاسخگویی برای پشتیبانی محصولات خود را دارد. در آخر اگر درباره بیمه وسایل نقلیه سوالی دارید، کافی است که در انتهای این متن و در بخش دیدگاه‌ها، نظرات خود را ثبت کنید تا کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ابهامات شما برطرف شود.

• + آیا رانندگی بدون گواهینامه مجازات زندان دارد؟
  • هر فردی که در حین رانندگی گواهینامه نداشته باشد، برای بار اول به حبس تعزیری تا 2 ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به 2 ماه تا 6 ماه حبس محکوم خواهد شد.
• + رانندگی بدون گواهینامه در سن زیر 18 سال مجازات دارد؟
  • مجازات رانندگی بدون گواهینامه بین افراد زیر 18 سال و افراد بالای 18 سال فرقی ندارد.
• + آیا راننده بدون گواهینامه در تصادفات مقصر شناخته می‌شود؟
  • اگر فردی که گواهینامه ندارد تصادف کند، در صورت مقصر بودن و بی احتیاطی طرف مقابل مقصر شناخته نمی‌شود، اما با این وجود به دلیل نداشتن گواهینامه مورد پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
• + جریمه نقدی رانندگی بدون گواهینامه چقدر است؟
  • جریمه نقدی این افراد در گذشته بیش از یک میلیون تومان تا دو میلیون تومان تعیین شده بود که به بیش از دو میلیون تومان تا هشت میلیون تومان افزایش یافته است.