طرح زوج و فرد تهران از درب منزل؛ روز، جریمه، ساعت، استثنائات و…
از ابتدای آذر ۱۴۰۴، طرح زوج و فرد از درب منازل در تهران به دستور کارگروه اضطرار آلودگی هوا اجرا شده است. در قالب این طرح، تردد خودروها بر اساس زوج یا فرد بودن پلاک محدود شده، فروش مجوز روزانه طرح ترافیک متوقف شده و برای تردد غیرمجاز در روزهای ممنوع، جریمه ۲۰۰ هزار تومانی در نظر گرفته شده است. همزمان، تردد کامیونها و سایر خودروهای سنگین در سطح شهر تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام شده است.
ادامه یا توقف طرح به تصمیمهای روزانه کارگروه اضطرار و وضعیت آلایندگی هوا بستگی دارد و در حال حاضر زمان مشخصی برای پایان آن اعلام نشده است. در ادامه، جزئیات مربوط به ساعت اجرای طرح، استثناهای در نظر گرفتهشده برای برخی خودروها، وضعیت رانندگان تاکسیهای اینترنتی و شیوههای جدید اعمال قانون از جمله توقیف ساعتی خودروهای متخلف بررسی میشود.
طرح زوج و فرد از درب منزل یعنی چه؟
طرح «زوج و فرد از درب منزل» یعنی محدودیت تردد از لحظه خروج خودرو از محل سکونت اعمال میشود. در این شیوه، دیگر ملاک فقط ورود به یک محدوده مشخص نیست؛ بلکه تمام شهروندان باید بر اساس زوج یا فرد بودن پلاک خود در روزهای مجاز از خانه خارج شوند. در غیراینصورت جریمه نقدی و توقیف ساعتی، در انتظار متخلفان خواهد بود.
طرح زوج و فرد تهران تا چه زمانی ادامه دارد؟
طرح زوج و فرد از درب منازل در تهران، از اول آذر ۱۴۰۴ آغاز شده است. پس از تمدید در چند نوبت، طرح زوج و فرد تهران امروز (۱۱ آذر) هم ادامه دارد و به احتمال زیاد طرح زوج و فرد تهران فردا نیز اجرا شود. در حال حاضر زمان مشخصی برای پایان کامل طرح اعلام نشده و ادامه آن، کاملاً به وضعیت آلایندگی و تصمیم روزانه کارگروه اضطرار آلودگی هوا بستگی دارد.
نکته: طرح زوج و فرد تهران پنجشنبه و جمعه برقرار نیست.
طرح زوج و فرد تهران تا چه ساعتی است؟
ساعت اجرا در تازهترین اعلام رسمی، ۰۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰ تعیین شده است؛ هرچند در روزهای ابتدایی طرح، ساعت پایان طرح تا ۲۰:۳۰ هم افزایش یافته بود.
نکته: در طول بازه اجرای طرح زوج و فرد، هیچ تغییری در اجرای طرح آلودگی هوا و طرح ترافیک صورت نگرفت.
جریمه طرح زوج و فرد چقدر است و ماجرای توقیف ساعتی چیست؟
جریمه طرح زوج و فرد معادل ۲۰۰ هزار تومان است، اما اگر تخلفات دیگری مثل دودزا بودن خودرو یا نداشتن معاینه فنی هم کنار آن قرار بگیرد، مجموع جریمهها میتواند تا حدود ۵۰۰ هزار تومان برسد.
پلیس برای اینکه بازدارندگی این طرح را بیشتر کند از روش توقیف ساعتی نیز استفاده میکند؛ یعنی خودروهای متخلف را در میادین و تقاطعهای مهم چند ساعت نگه میدارند. نکتهای که این روزها بیشتر از همه به چشم میآید، حضور پررنگتر پلیس نسبت به سال گذشته است. تعداد تیمهای مستقر در سطح شهر بیشتر شده و کنترلها لحظهبهلحظه انجام میشود.
اتفاق جدید در طرح زوج و فرد؛ تردد ماشینهای سنگین تا اطلاع ثانوی ممنوع!
در طرح زوج و فرد آذر ۱۴۰۴، تردد کامیونها و وسایل نقلیه سنگین در تهران کاملا ممنوع شده است. این ممنوعیت حتی شامل تردد شبانه میشود. موضوعی که در سالهای گذشته سابقه نداشت. کامیونهای حامل سوخت، دارو و مواد غذایی فاسدشدنی استثنا در نظر گرفته شده و اجازه تردد دارند.
طرح زوج و فرد از درب منزل شامل اسنپ میشود؟
در طرح زوج و فرد از درب منزل در آذر ۱۴۰۴، هیچ استثنائی برای رانندگان تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ و تپسی در نظر گرفته نشده است. به عبارت دیگر، تمامی رانندگان تاکسیهای اینترنتی موظف به رعایت طرح هستند.
معافیت کامل خودروهای هیبریدی و برقی از طرح زوج و فرد آذر ۱۴۰۴
خبر خوب برای دارندگان خودروهای هیبریدی و برقی این است که محدودیتهای طرح زوج و فرد شامل آنها نمیشود و ترددشان کاملا آزاد است. پلیس راهور اعلام کرده است که خودروهای هیبریدی و برقی به دلیل ماهیت کمآلایندگیشان در فهرست محدودیتهای آلودگی هوا قرار نمیگیرند. به گفته سردار موسویپور، این خودروها با هدف کاهش آلایندگی تولید شدهاند و اثری بر تشدید آلودگی ندارند؛ برای همین، پلیس آنها را از محدودیتهای طرح زوج و فرد آذر ۱۴۰۴ معاف کرده است.
وضعیت طرح زوج و فرد در شهرهای مختلف (آذر ۱۴۰۴)
در آذر ۱۴۰۴ تهران و تبریز، اصفهان و شهر کرج سراغ محدودیتهای ترافیکی رفتند. در باقی شهرها، محدودیتها بیشتر از جنس تعطیلی مدارس، غیرحضوری شدن دانشگاهها و کاهش فعالیت ادارات بود.
تبریز چند روز طرح زوج و فرد از درب منازل را اجرا کرد، اما با وجود اثر مثبت آن بر ترافیک، به دلیل پیگیریهای مردمی و برای رفاه خانوادههای دانشآموزان، ادامه طرح لغو شد. به گفته استاندار آذربایجان شرقی، ۸۰ درصد مردم تبریز در روزهای اجرای طرح همراهی کردند.
طرح زوج و فرد کرج در روزهای گذشته از ساعت ۰۶:۳۰ الی ۲۰:۳۰ اجرا شده است. در اصفهان نیز اجرای این طرح در شهر اصفهان در دو بازه زمانی انجام شده است. بازه نخست از ساعت ۸ صبح شروع میشود و تا ۱۳ ادامه دارد. بعد از سه ساعت، محدودیت دوباره از ۱۶ تا ۲۱ فعال میشود.
در شهرهای دیگر نظیر قم، فارس یا برخی مناطق هرمزگان و مرکزی تصمیمگیریها بیشتر حول تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس و دانشگاهها بوده است.
طرح زوج و فرد چقدر بازدارنده بوده است؟
طرح زوج و فرد از درب منازل اگرچه در کوتاهمدت توانست بخشی از ترددها را کاهش دهد اما یک ابزار واقعاً بازدارنده نبود. رانندهای که میبیند جریمه ۲۰۰ هزار تومانی از هزینه یک رفتوبرگشت با تاکسی اینترنتی ارزانتر است، جریمه را نه بهعنوان «تنبیه»، بلکه بهعنوان هزینه عادی تردد میپردازد. وقتی معادله اقتصادی به نفع خودروی شخصی باشد، حتی سختترین ممنوعیتها هم در نهایت دور زده میشوند.
از طرف دیگر، ضعف ساختاری در ناوگان حملونقل عمومی و شلوغی مترو و اتوبوس باعث شده شهروندان احساس کنند، گزینه جایگزین قابل اتکایی برای خودروی شخصی ندارند. تاکتیکهای فرار از نظارت (نظیر استفاده از مسیرهای بدون پلیس) و کامل نبودن پوشش نظارتی هم این پیام را به رانندگان منتقل کرده که همیشه یک راه برای فرار از طرح زوج و فرد وجود دارد. از سوی دیگر، گزارشهای میدانی نشان میدهد دوربینهای سطح شهر تهران به ندرت تخلف از طرح زوج و فرد را ثبت کردهاند.
واکنش پلیس با اضافه کردن توقیف ساعتی نشان میدهد که مجریان این طرح نسبت به ناکافی بودن این بازدارندگی آگاه هستند. با این حال، با توجه به مطلوب نبودن وضعیت حمل و نقل عمومی، اجرای طرحهایی نظیر طرح زوج و فرد، فقط میتواند بخشی از متخلفان را منصرف کند، نه اکثریت را.
