بیمه کارگران ساختمانی: بازنشستگی، پوشش‌ها و قوانین

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

انگار ظلم و ستم بر کارگران ساختمانی تمامی ندارد. این قشر زحمتکش با اینکه با خطرات زیادی در حین کار مواجه هستند؛ اما هنوز بیمه‌ی آن‌ها در بلاتکلیفی به سر می‌برد. البته نه اینکه بیمه ندارند؛ اما آن طور که باید باشد، نیست. اگر از بخواهیم مشکلات مربوط به بیمه کارگران ساختمانی بنویسیم، برای خود طوماری خواهد شد. فقط در همین حد می‌توان اشاره کرد که قطع بیمه برای کارگرانی که قبلاً جواز داشتند و الآن غیرفعال است یا قطع بیمه در صورت پرداخت نکردن تا سه ماه و در نظر نگرفتن فصلی بودن کارگران از جمله مشکلات پیش روی این عزیزان است. ما در این مقاله، توضیح کلی در خصوص بیمه کارگران ساختمانی را نوشته­‌ایم با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

بیمه کارگران ساختمانی چیست؟

اول از همه بیمه کارگری با کارگران ساختمانی به نوعی چیزی شبیه به مجموعه و زیرمجموعه هستند. بیمه کارگران ساختمانی فقط مخصوص به کارگرانی است که در حوزه ساخت‌وساز انواع بناها فعالیت می‌کنند. کارگران شامل تمامی کارگران در صنعت‌های مختلف می‌شوند و دارای قوانین کلی هستند. بیمه مربوط به کارگران ساختمانی علاوه بر قوانین کلی، قوانین خاص مربوط به خود را هم دارد.

پوشش های بیمه کارگران ساختمان

بیمه کارگران ساختمانی، مربوط به تحت پوشش قرار دادن خسارت‌های وارد شده به کارگران در حین عملیات ساخت‌وساز است. پوشش‌های این بیمه، شامل موارد زیر هستند:

• حوادث کاری و بیماری‌ها
• غرامت دستمزد
• ازکارافتادگی
• بازنشستگی
• فوت

بیمه کارگران ساختمانی شامل چه کارگرانی است؟

این بیمه شامل تمامی کارگران ساختمانی است که از مرحله اولیه تا انتها در هر یک از مراحل ساخت فعالیت دارند. نکته مهم اینکه تمامی کارگران باید دارای کارت مهارت از سازمان فنی و حرفه‌ای باشند و در سازمان برای پرداخت حق بیمه ثبت‌نام کرده‌باشند. کارگران اتباع همچنین باید کارت قانونی اقامت را هم داشته باشند.

برای اطلاعات جامع در خصوص بیمه اتباع خارجی به اینجا مراجعه نمایید.

کارگران برای داشتن بیمه، باید کارت مهارت از سازمان فنی و حرفه‌ای داشته باشند.

تاریخچه قانون بیمه کارگران ساختمانی

تصویب اولیه، مربوط به قانون کارگران ساختمانی به سال 1311 برمی‌گردد. در آن سال تصویب شد که غرامتی به کارگران فعال در عملیات ساختمانی در صورت انواع آسیب، ازکارافتادگی و حتی فوت به او یا بازماندگانش پرداخت شود. تا سال 1352 این قانون فرازونشیب‌های زیادی را سپری کرد و چند بار اصلاح شد. بر اساس قانون مصوب، تمامی کارگران باید بیمه می‌شدند. در واقع، شرط صدور پروانه، ارائه رسید پرداخت بیمه کارگران بود.

برای کسب اطلاعات جامع در خصوص بیمه عملیات ساختمانی و پوشش‌های آن به این لینک مراجعه نمایید.

این ماده تاکنون دچار تغییرات زیادی شد. بعد از چند بار اصلاحیه، مقرر شد که در ازای صدور هر پروانه، 15% هزینه به حساب سازمان بابت بیمه کارگران پرداخت شود. مسئله اینجا بود که سازمان ادعا کرد این مبلغ نمی‌توان کفاف هزینه‌های مربوط به 600 هزار بیمه‌نامه را دهد. از این رو، در اصلاحیه جدید تعیین شد که این به  20 درصد افزایش پیدا کند و همچنین 8 درصد از هر مزد هر کارگر به ازای ساخت هر متر مربع با ضریب بین نیم تا 14 درصد به عنوان سهم خود پرداخت شود. تعیین ضریب بسته به قیمت زمین و شرایط محیطی متفاوت خواهد بود.

باید گفت که در این خصوص هنوز چالش‌ها و مشکلاتی وجود دارند. از طرفی خود تامین اجتماعی هم هنوز نتوانسته به وعده‌های داده شده عمل کند و در عمل از مسئولیت خود تا به حال فرار کرده‌است. بخشنامه‌هایی که تامین اجتماعی صادر کرده به نفع خود بوده و متأسفانه تأییدیه‌ای از نمایندگان دریافت نکرده است.

مشکلات بیمه کارگران ساختمانی

برخی مشکلات در خصوص بیمه کارگران ساختمانی وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

• افرادی جزو بیمه کارگران ساختمانی قرار گرفتند که اصلاً کارگر نبوده‌اند و در عمل بازرسی درستی از آن‌ها صورت نگرفته‌است.
• بیمه کارگرانی که قبلاً جواز داشته‌اند و اکنون غیرفعال است، قطع شد.
• در شرایط حاد کرونایی، کارگرانی که به صورت فصلی کار می‌کنند و در موقع بیکار شدن، قادر نبودند تا سه ماه حق بیمه خود را پرداخت کنند، بیمه آن‌ها قطع شد. این مسئله باعث کاهش ریزش آمار کارگران ساختمان تحت پوشش شد.
• قوانین، هنوز به درستی اجرا نمی‌شوند.
• مشکل تامین منابع که به دلیل تعیین محاسبه نشدن دقیق ضرایب بوده‌است.
• بازنشستگی 35 ساله کارگران ساختمانی که موجب اعتراض خیلی از کارگران است.
• بسیاری از کارگران توسط کارفرما بیمه نمی‌شوند و بسیاری نسبت به حقوق خود مطلع نیستند.

بازنشستگی بیمه کارگران ساختمانی

شرایط بازنشستگی کارگران ساختمانی با دیگر کارگران متفاوت است. بر اساس ماده 10، مشمولان این بیمه با داشتن دو شرط حداقل سابقه مقرر در تامین اجتماعی و داشتن 60 سال تمام یا داشتن 35 سال پرداخت حق بیمه بازنشست خواهند شد. البته میزان مستمری بر اساس قانون تامین اجتماعی خواهد بود.

تعاریف در سازمان تامین اجتماعی

در بخشنامه‌ای که از طرف مدیر سازمان تامین اجتماعی داده‌شده‌است، هر مورد به صورت زیر تعریف شده‌اند:

• کارگر ساختمانی: کسی که به صورت مستقیم در تمامی عملیات ساخت‌وساز مشغول به کار است و مشمول مقررات خاص بیمه‌ای نیست.
• کارت مهارت فنی: گواهینامه‌ای که شامل اطلاعاتی از جمله: مشخصات اولیه فرد، سطح مهارت، تاریخ صدور، مدت اعتبار و تمدید است که توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور صادر می‌شود.
• نرخ مبنای کسر حق بیمه برای کارگران: شامل 7 درصد دستمزد ماهانه که بر اساس ماده 35 قانون تامین اجتماعی، مشخص می‌شود و هرماه باید بیمه‌شده به سازمان پرداخت کند.
• ملاک محاسبه حق بیمه: برای تمامی سطوح ملاک متعلقه حداقل دستمزد سنواتی است.
• دستمزد مقطوع کارگران: در سه سطح تعریف می‌شود که شامل کارگر درجه یک (کارگر ماهر و استادکار) شامل 1.4 برابر حداقل دستمزد ماهیانه، کارگر درجه دو (نیمه ماهر، کمک استادکار) 1.3 برابر حداقل دستمزد ماهیانه و کارگر درجه سه (کارگر عمومی) شامل 1.2 برابر حداقل دستمزد ماهیانه است.

قوانین بیمه تامین اجتماعی برای کارگران ساختمانی

قوانین بیمه تامین اجتماعی برای کارگران ساختمانی شامل 14 ماده است. این مواد به صورت زیر تعریف شده‌اند:

ماده 1

تمامی کارگران ساختمانی فعال در مراحل مختلف پروژه ساخت‌وساز با ثبت‌نام و دریافت کد ملی از سازمان تامین اجتماعی بیمه خواهند شد.

تبصره: کارگران تا زمان تحت پوشش قرار گرفتن، مشمول قانون بیمه اجباری هستند و در صورت دارا بودن شرایط از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد.

ماده 2

کارگران فعال و شاغل در: وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و وابسته به آن، مؤسسات عمومی غیردولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها، مؤسسات عام‌المنفعه و کارخانه‌های دارای پروانه بهره‌برداری از شمول قانون خارج و تابع قوانین تامین اجتماعی مصوب در سال 1354 هستند. اینکه کار توسط آن‌ها به صورت مستقیم انجام شود یا تحت نظر پیمانکار باشند، تفاوتی ندارد. فقط حق بیمه کارگران پیمانکار بر اساس ماده 38 قانون تامین اجتماعی خواهد بود.

ماده 3

وزارت کار و امور اجتماعی وظیفه دارد تا فراخوان و آموزش کارگران شاغل در کارهای ساختمانی را بر عهده گیرد و برای آن‌ها کارت مهارت فنی صادر کند.

تبصره 1: زمان‌بندی، شرایط، ترتیب صدور، تمدید و تعلق کارت مهارت فنی و چگونگی شناسایی کارگران و اشتغالشان به صورت مشترک توسط وزارتخانه‌های رفاه و تامین اجتماعی، کار و امور اجتماعی، مسکن و شهرسازی و کشور تهیه شده و باید به تایید هیئت وزیران برسد.

تبصره 2: کارگران شاغل از زمان نام نویسی در سازمان تامین اجتماعی بر پایه کد ملی مشمول قوانین این سازمان هستند و می‌توانند از تعهدات استفاده کنند.

ماده 4: تعهدات این قانون شامل: حوادث و بیماری‌ها، غرامت دستمزد، ازکارافتادگی، بازنشستگی و فوت است.

تبصره5: افراد خانواده بیمه شده برای استفاده از تعهدات مرتبط با حوادث و بیماری‌ها برای ماده 58 و بازماندگان بر اساس مواد 81 و 82 مشخص خواهند شد.

ماده 5

پروانه در صورتی صادر می‌شود که فرد متقاضی رسید پرداخت بیمه واریز شده به حساب سازمان تامین اجتماعی را برای هر متر مربع سطح زیربنا معادل 4% حداقل دستمزد ماهانه تحویل دهد.

تبصره 1: در صورت آسیب‌دیدگی افراد بر اثر حادثه، سازمان تامین اجتماعی علاوه بر دریافت کامل حق بیمه، جریمه معادل 25% اصل حق بیمه را دریافت خواهد کرد.

تبصره 2: مبلغ‌های دریافتی در محاسبه حق بیمه کارگران پیمانکار در نظر گرفته خواهد شد.

ماده 6

حق بیمه فرد بیمه‌شده معادل 7 درصد دستمزد ماهانه است؛ که بر اساس ماده 35 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354 مشخص می‌شود.

تبصره: دولت باید 3% مأخذ کسر حق بیمه را تحت نام سهم مشارکت خود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.

ماده 7

هر فرد باید حق بیمه خود را بر اساس ترتیب تعیین شده توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.

تبصره: در صورتی که پرداخت به موقع انجام شود، سازمان می‌تواند، بر اساس اختیارات مندرج در قانون تامین اجتماعی اقدام به دریافت آن کند.

ماده 8

هرگونه نقل‌وانتقال سابقه پرداخت حق بیمه بین صندوق‌های بیمه و بازنشستگی بر اساس قوانین انجام خواهد شد.

ماده 9

چگونگی استفاده از خدمات درمانی‌، مدت و شرایط و میزان غرامت دستمزد، برای حوادث ناشی از کار، تعیین درصد ازکارافتادگی‌، چگونگی تشخیص حوادث ناشی و غیرناشی از کار، شرایط پرداخت غرامت نقص مقطوع و برقراری مستمری جزئی و کلی‌، نحوه محاسبه و میزان آن و تغییر درجه ازکارافتادگی جزئی و کلی بر اساس قوانین تامین اجتماعی مشخص خواهند شد.

ماده 10

مشمولان این قانون در صورت داشتن حداقل سابقه مقرر و داشتن 60 سال تمام یا پرداخت حق بیمه به مدت 35 سال می‌توانند، درخواست بازنشستگی بدهند.

تبصره: میزان مستمری و تعیین درجات ازکارافتادگی بر اساس قوانین بیمه تامین اجتماعی تعیین می‌شود.

ماده 11

شرایط بیمه شده متوفی‌، بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی‌، چگونگی برقراری مستمری بازماندگان و سهم مستمری هر یک از آنان بر اساس قوانین تامین اجتماعی مشخص می‌شود.

ماده 12

در صورت محرز شدن حادثه ناشی از رعایت نکردن اصول ایمنی، سازمان تامین اجتماعی بر اساس قوانین، هزینه‌های مربوط را بر اساس ماده 50 از کارفرما دریافت خواهد کرد.

ماده 13

تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی (نوشته‌شده در بالا) و شرکت‌های مشمول این قانون باید با مجریان این قانون همکاری داشته‌باشند.

ماده 14

از تاریخ تصویب این قانون آن دسته از مواد قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی مصوب 1352 و سایر قوانین مغایر لغو خواهند شد.

حق بیمه فرد بیمه‌شده معادل 7 درصد دستمزد ماهانه است

البته اگر شخصی کارفرما باشد، می‌تواند از بیمه مشاغل آزاد یا مسئولیت هم استفاده کند. بیمه مشاغل آزاد مخصوص افرادی است که خود کارفرما هستند و شغل آزاد دارند. برای کارگرانی که شغل آزاد دارند، این بیمه نامه می‌تواند مناسب باشد.

همچنین بیمه مسئولیت برای کارگرانی است که خودشان به صورت مستقل کار می­‌کنند. به این صورت می‌­توانند، خسارات وارد شده به اشخاص ثالث را در حین کار خود جبران کنند.

به هر حال باید گفت که بیمه کارگران ساختمانی، ضروری است و همه کارفرمایان باید کارگران خود را بیمه کنند. متأسفانه بیشتر کارگران فعال در ساخت‌وسازها بیمه نمی‌شوند و از این رو اگر برای آن‌ها اتفاقی هم بیفتد، کسی حاضر به جبران خسارت نیست. ما در این مقاله بیمه دات کام سعی کرده‌ایم تا به صورت کلی بیمه کارگران ساختمانی را توضیح دهیم. در صورت داشتن سؤال می‌توانید در بخش کامنت بنویسید تا در سریع‌ترین زمان ممکن به کامنت‌های شما پاسخ داده‌شود.