نشست ساختمان: انواع، علائم و راه‌های جلوگیری از آن
شاید شما هم در اخبار دو نیمه شدن برخی ساختمان‌ها یا فرو ریختن بخشی از آنها را دیده باشید. نشست ساختمان حادثه‌ای است که در اثر عدم تحمل سنگینی لایه‌های فوقانی زمین اتفاق می‌افتد. به‌طور عادی هر ساختمانی بعد از چند سال ساخت، دچار فرونشست می‌شود. به همین دلیل لازم است، قبل از شروع ساخت‌وساز خاک آن منطقه توسط متخصصین بررسی گردد. در این مقاله، قصد داریم درباره فرونشست ساختمان، انواع، علائم و راه‌های جلوگیری از آن صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.
منظور از نشست ساختمان چیست؟
وقتی سازه ساختمانی در اثر تغییر خاک زیر پی ساختمان، پایین برود یا تغییر شکل بدهد؛ به آن نشست ساختمان میگویند. این پدیده باعث ایجاد ترک روی دیوارهای داخلی و نمای بیرونی ساختمان می‌گردد. نشست خانه همچنین ممکن است، منجر به فرورفتگی کف ساختمان شود. گاهی هم در ساختمان خمیدگی ایجاد می‌کند. علت این پدیده؛ تنش‌هایی است که سازه روی سطح زمین بوجود می‌آورد. این تنش‌ها حجم خاک را تغییر می‌دهد. در نتیجه، تغییرات بوجود آمده نیز، باعث فرونشست ساختمان می‌شود. مقدار نشست به عوامل زیادی بستگی دارد:
- نوع و خصوصیت تنش
- خصوصیات فیزیکی خاک
- کرنش خاک
علائم نشست ساختمان
معمولا قبل از بروز فرونشست ساختمان، علائم زیر بروز می‌کند:
- ایجاد فاصله بین دیوار و کف ساختمان: این گزینه به عنوان آشکارترین علامت نشست خانه شناخته می‌شود. در صورت بروز فاصله بین دیوار و کف ساختمان باید برای جلوگیری از خسارت‌های بیشتر اقدامات لازم را انجام داد.
- ترک اطراف میخ کوبیدهشده به دیوار: ترک اطراف میخ، ممکن است در اثر عوامل زیادی اتفاق بیفتد. بنابراین در صورت مشاهده آن باید بررسی‌های لازم را انجام دهید.
- شکم آوردن و برآمدگی کف ساختمان: شکم آوردن کف ساختمان، یکی دیگر از علائم اصلی نشست ساختمان است.
- ایجاد ترک بر روی دیوار زیرزمین: ترک‌های افقی و عمودی دیوار زیرزمین بسیار مهم هستند. ترک‌های این‌چنینی معمولا در اثر نفوذ آب در پی ساختمان، ایجاد می‌شوند.
- ترک روی دیوار آجری و بلوکی: این نوع از ترک‌ها، معمولا از گوشه دیوار شروع می‌شوند و به سمت لبه پنجره‌ها امتداد می‌یابند. ترک‌های دیوار سه نوع دارد: پله‌ای، افقی و عمودی. علت تشکیل هر ترک متفاوت است. حرکت خاک در زیر سازه، ترک‌های عمودی را ایجاد می‌کند. ترک‌های افقی در اثر فشار خاک به فونداسیون بوجود می‌آید. اما ترک‌های پله‌ای در اثر ناپایداری سازه و وجود خاک نامناسب زیر آن تشکیل می‌شود. فرونشست ساختمان از نوع غیر یکنواخت، در نتیجه ناپایداری سازه ایجاد می‌گردد.
- تاب برداشتن و افتادگی درها و پنجره‌ها: افتادن در و پنجره علل مختلفی دارد که نشست ساختمان میتواند، یکی از علل آن باشد. در صورت بروز این علامت بررسی‌های دقیقی انجام دهید.
چگونه از اموال خود در برابر فرونشست ساختمان مراقبت کنیم؟
آیا به تازگی خانه خریده‌اید؟ شما میتوانید با اطلاع از راهنمای بیمه آتش سوزی منزل خود را در مقابل حوادث گوناگونی بیمه کنید. این بیمهنامه پوششهای خوبی برای حوادثی چون: آتش سوزی، صاعقه، انفجار، سیل، زلزله، ترکیدگی لوله آب و… دارد. همچنین، بیمه نشست و رانش زمین نیز به عنوان پوششهای فرعی بیمه آتش سوزی به فروش می‌رسد. البته لازم به ذکر است که شما باید قبل از بروز علائم نشست ساختمان برای خرید بیمه آتش سوزی اقدام کنید. برای داشتن پوشش مذکور، شرکت‌های بیمه حتما ریسک منزل مسکونی شما را مورد بررسی قرار می‌دهند.
عوامل ایجاد نشست در ساختمان
عوامل زیادی در بروز فرونشست ساختمان تاثیر دارد. موارد زیر از جمله آنها است:
- ضعیف بودن خاک زیر ساختمان و عدم تحمل بار ساختمان
- خاک‌های نامتناسب با تراکم ضعیف
- بارندگی یا خشکسالی نامنظم
- زه‌کشی ضعیف در اطراف خانه
- تغییرات در جدول آب‌های زیرزمینی
- وجود درختان بالغ در مجاورت خانه
- نشست در اثر لوله‌کشی یا استخر شنا
- پمپاژ روغن یا آب از زمین‌های مجاور
انواع فرونشست ساختمان
کارشناسان نشست ساختمان را بر اساس عوامل مختلفی دسته‌بندی می‌کنند. فرونشست در اثر عواملی چون نوع خاک زیر ساختمان، نوع و شدت خرابی از جمله این عوامل هستند. این متخصصین، نشست‌ها را بر اساس ریزدانه یا درشت‌دانه بودن خاک زیر سازه مورد بررسی قرار می‌دهند. طبق نتایج پژوهش‌ها، نفوذ آب در خاک‌های ریزدانه به زمان بیشتری نیاز است. ازاین‌روی نشست در این خاک‌ها با سرعت کمتری اتفاق می‌افتد.
انواع نشست ساختمان در اثر نوع خاک زیر ساختمان
انواع فرونشست ساختمان بر اساس نوع خاک شامل موارد زیر است:
نشست آنی
این نشست در هنگام احداث ساختمان یا پس از ساخت ممکن است رخ دهد. فرونشست آنی خسارت‌های زیادی به ساختمان وارد می‌کند. این نوع از نشست در اثر بی‌دقتی در طراحی پی و دیگر مولفه‌های آن بروز می‌کند.
نشست تحکیمی
نشست تحکیمی وابسته به گذر زمان است. این نشست طی دو مرحله انجام می‌شود. مرحله اول در اثر خروج آب و هوای درون منافذ خاک بروز می‌کند. در مرحله دوم فرآیند شیمیایی خاک و شکل خمیری آن دچار تغییر می‌شود. این مرحله را خزش خاک میگویند. دقت کنید که نشست کلی سازه ساختمان معمولا در اثر بروز همزمان نشست آنی و تحکیمی اتفاق می‌افتد.
نشست ساختمان در اثر نوع و شدت خرابی
نشست‌ساختمان در اثر نوع و شدت خرابی به موارد زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
نشست یکنواخت
زمانی که نشست ساختمان در زیر سطح پی به یک‌اندازه باشد؛ نشست یکنواخت بروز می‌کند. این نشست تغییری در توزیع تنش‌ها ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل از اهمیت کمی برخوردار است. نشست یکنواخت، معمولا بر تاسیسات ساختمان مانند لوله‌های آب و فاضلاب و گاز تاثیر می‌گذارد. در صورتی‌که این نشست شدید باشد؛ شکستگی لوله‌های ساختمان را در پی دارد.
نشست غیریکنواخت یا نامتقارن
در نشست نامتقارن، فرورفتگی در یک سمت سازه با سایر قسمت‌ها، متفاوت است. این نوع فرونشست باعث بهم‌زدن تنش‌های خاک زیرین ساختمان می‌شود. نشست غیریکنواخت، کلاف‌بندی سازه ساختمان را از تعادل خارج می‌کند. بروز بیرونی نشست دیفرانسیلی به صورت ترک ظاهر می‌شود. این ترک‌ها بر ستون‌ها، سقف و دیوارها قابل مشاهده است. به همین دلیل باید آن را جدی گرفت.
جلوگیری از نشست ساختمان
با رعایت نکات زیر میتوانید، احتمال نشست ساختمان را به کمترین حد خود برسانید:
- سبک‌سازی ساختمان
- مقاوم‌سازی پی در نتیجه افزایش ظرفیت باربری
- گذاشتن دستک و پایه در زیر فونداسیون
- ایجاد پیوستگی در دیواره‌های سازه با ستون‌ها
- افزایش تعداد ستون‌های سازه
تعمیر نشست ساختمان
اگر علائم فرونشست ساختمان بروز کند با کمک راه‌های زیر، میتوانید آن را کنترل نمایید:
- استفاده از ستون‌های مارپیچ: جک زدن ستون‌های بالایی سازه به کمک این ستون‌ها انجام می‌گیرد. برای این‌کار، ستون‌های مارپیچ را در فاصله‌های ۱.۵ متری قرار می‌دهند. سپس آن را تا رسیدن به خاک مناسب یا بسترهای سنگی ادامه می‌دهند.
- تراز کردن دال: در زمان بروز ترک‌ها، باید برای تراز کردن دال‌های ساختمان اقدامات لازم انجام شود. تراز کردن دال معمولا با پمپاژ بتن روان یا دوغاب به بخش فرورفته ساختمان صورت می‌گیرد.
سخن پایانی
کج شدن ساختمان، ریختن بخشی از آن و ترک‌خودرگی دیوارها حوادث خطرناکی است که ملک شما را تهدید می‌کند. نشست ساختمان به عنوان عامل اصلی این حوادث شناخته می‌شود. در این مقاله به معرفی فرونشست ساختمان، علائم، انواع، راه‌های پیشگیری و تعمیر آن پرداختیم. اگر درباره آن پرسش یا ابهامی دارید، برای ما کامنت بگذارید. کارشناس‌های بیمه دات کام در اولین فرصت پاسخگوی شما هستند.
حیاط پارکینگ آپارتمان ما روی مزاییک ترک برداشته وحالت گود رفتگی ایجاد کرده آیا باید کارشناس آورد یا خیر؟
اگر عمق یا مساحت فرو رفتگی زیاد است، حتما از یک کارشناس جهت بررسی وضعیت کمک بگیرید.
سلام سقف یکی از اتاقهای خونه مون ترک برداشته صداهایی مثل رعد وبرق میده باید ب کجا مراجعه کنیم ک بیاد نظر بده مشکلش چیه خونه قدیمی ساخت میباشید
سلام دوست عزیز
باید از یک معمار یا کارشناس ساختمان کمک بگیرید.
منزل پدری بنده قسمت آشپزخانه فرورفتگی پیدا کرده دیوارها از پایین زیر سرامیکا نم داده چکار کنیم؟
سلام کاربر گرامی. با یک کلینیک ساختمانی هماهنگ کنید تا موضوع را بررسی نمایند.
سلام خونم ریخت روی سرم به کجا مراجعه کنم؟؟؟
ابتدا باید علت ریزش مشخص شود. سپس با توجه به علت بروز حادثه، از فرد یا سازمان مقصر شکایت کنید تا خسارت شما را پرداخت نکند.
درود
ساختمان ویلایی واقع در زعفرانیه کرج در قسمت دیوار شمالی ترک حدود ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر ترک طولی از سقف به طرف کف بصورت مورب ایجاد شده که ترمیم ترک ها با گچ و بتونه جواب نداده چاره چیست،؟ اگر امکان ارسال عکس باشه میتونم بفرستم. با سپاس رضا برازنده
سلام دوست عزیز
در چنین مواردی بهتر است از کارشناسان ساختمان و شهرداری کمک بگیرید. تشخیص و چاره یابی در این موارد به عهده بیمه نیست.
سلام ببخشید من یه سوالی داشتم
با استفاده از چه روشی می توان ادامه داربودن نشست دیوار و یا توقف نشست را تشخیص داد؟؟؟؟
لطفا جواب بده
سلام. این موضوع را باید از کارشناسان ساختمان بپرسید.
سلام وقت بخیر ملک مجاور ما گودبرداری کرده بعد از اون کف و دیوار و و دور چارچوب ها ترک خورده چقد احتمال نشست ساختمان وجود دارد ممنون
سلام دوست عزیز
باید از کارشناس و مهندسین ناظر بخواهید این موضوع را مورد بررسی قرار دهد.
سلام کمی گچ به ترک بزنید در دو سه قسمت گچ اگر ترک خورد مشخصه راحت دوباره نشست کرده
سلام علت ریزش خرده سنگ یا خاک در داخل کمد دیواری چیه؟بعضی وقتها معمولا شب که همه جا ساکته صدای ریزش خاک میاد و کاملا خاک ریخته شده قابل مشاهده‌س
سلام هر چیزی امکان پذیر است. مطمئنا ساختمان شما مشکل دارد و باید فکری کنید یا شاید هم طبقات بالا کاری انجام می دهند.
ترک های ریز دیوار و سقف خانه هم ربط به فرونشست زمین داره ایا؟
سلام کارشناس باید دقیقا تعیین کند؛ اما به هرحال نشانه خوبی نیست.
سلام این ساختمان هایی که میریزن به دلیل نشست کناری، مقصر کیه؟
سلام دوست عزیز، مسلما مهندس و کارگرانی که باعث این کار شده اند، مقصر هستند.
مگ فرونشست زمین نباید دولت خسارت بده؟
سلام دوست عزیز، بستگی به این دارد که مقصر اصلی کیست.