گشتاور موتور چیست؟ تفاوت گشتاور با نیرو

اگر قصد خرید موتورسیکلت دارید احتمالا در بخش مشخصات فنی آن به اصطلاحات تخصصی برخورد کرده‌اید. آیا با مفاهیمی چون قدرت بر حسب اسب بخار، گشتاور بر حسب نیوتن بر متر آشنایی دارید؟ شاید هم برایتان این پرسش پیش بیاید که گشتاور موتور چیست؟ اگر دقت کرده باشید، روی این اصطلاحات در تبلیغات اتومبیل و موتورسیکلت زیاد تاکید می‌شود. معمولا از این مفاهیم برای نشان دادن قدرت موتور وسایل نقلیه استفاده می‌کنند. در این مقاله قصد داریم درباره این موضوعات صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.

گشتاور موتور چیست؟

تعریف گشتاور موتور چیست؟ یکی از کاربردی‌ترین مفاهیم مهندسی مکانیک است که پشت فرمول ساده آن مفهومی عمیق وجود دارد. اگرچه گشتاور بیشتر در صنعت خودرو استفاده می‌شود، اما هر وسیله نقلیه‌ای که موتور دارد از نتیجه آن بهره‌مند می‌گردد.

می‌توان ادعا کرد که اصولا موتورها برای ایجاد گشتاور ساخته شده‌اند. این اصل برای موتورهای احتراقی و الکتریکی ثابت است. معمولا مفاهیمی چون توان، انرژی و گشتاور را یکی می‌گیرند در حالیکه باید بین آنها تمایز قائل شد.

آیا با شرایط بیمه موتور سیکلت آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید که نداشتن بیمه شخص ثالث، مانند رانندگی بدون گواهینامه جرم محسوب می‌شود؟

مفهوم گشتاور نیرو

عاملی که در اجسام حرکات دورانی یا چرخشی ایجاد می‌کند را گشتاور نیرو (Torque) می‌گویند.

فرق گشتاور با نیرو

همان‌طور که در بخش گشتاور موتور چیست اشاره کردیم؛ گشتاور با توان و نیرو تمایز دارد. نیرو باعث حرکت انتقالی در جسم می‌شود؛ در حالی‌که گشتاور عامل ایجاد حرکت چرخشی در جسم است.

مثالی برای درک گشتاور: ساده‌ترین مثال برای درک گشتاور، باز کردن پیچ بوسیله پیچ‌گوشتی است. وقتی به‌وسیله پیچ‌گوشتی به پیچ نیرو وارد می‌کنید؛ نیروی دست شما به نیروی چرخشی در پیچ تبدیل می‌گردد. در اصل گشتاور نیرو، پیچ را باز می‌کند. فرمول گشتاور نیرو بسیار ساده است:

در این فرمول، r فاصله نقطه‌ی وارد شدن نیرو تا تکیه‌گاه و F میزان نیرویی است که به تکیه‌گاه وارد می‌شود. گشتاور یک کمیت برداری است که واحد آن نیوتن بر متر است.

ایجاد گشتاور در موتور

با مقدمات گفته شده حال بهتر است پرسش گشتاور موتور چیست؟ را پاسخ دهیم. وقتی در موتور خودرو یا موتورسیکلت به وسیله احتراق یا جریان برق نیرویی تولید می‌شود؛ این نیرو به سطح پیستون وارد می‌گردد که مرکز میل‌لنگ را متاثر می‌کند. نیروی وارد شده بر میل‌لنگ گشتاور ایجاد می‌کند که در آن دوران به وجود می‌آورد. وقتی شما روی پدال گاز فشار می‌دهید در کسری از زمان خودرو یا موتورسیکلت شتاب می‌گیرد.

اگر به تازگی موتور سیکلت خریده‌اید، توصیه می‌کنیم در اولین فرصت برای خرید بیمه موتور سیکلت اقدام کنید.

تفاوت گشتاور و قدرت موتور چیست؟

توان موتور بر حسب اسب بخار و گشتاور بر حسب نیوتن متر سنجیده می‌شود. وقتی از اسب بخار صحبت می‌کنند، منظور قدرت یا توانی است که توسط موتور تولید می‌شود، مردم عادی با اسب بخار بیشتر آشنا هستند اما کارشناسان حرفه‌ای خودرو به میزان گشتاور ماشین بیشتر دقت می‌کنند. گشتاور در موتور خودرو چیست؟ به صورت کلی گشتاور عامل حرکت چرخ‌های ماشین است اما اسب بخار نشانگر میزان کار انجام شده است.

گشتاور موتور الکتریکی چیست؟

منظور از گشتاور موتور چیست؟ گشتاور موتور الکتریکی یک پارامتر خیلی مهم است که روی پلاک الکتروموتور می‌توان آنرا یافت. البته ناگفته نماند روی پلاک بعضی الکتروموتورها چیزی در این مورد نوشته نمی‌شود. برای پیدا کردن گشتاور موتور الکتریکی در صورتی که نتوانستید آنرا روی پلاک پیدا کنید، پیشنهاد  می‌شود از فرمول زیر استفاده نمایید:

دور / کیلووات × ۹۵۵۰ = گشتاور

در صورتی که توان مصرفی بار و سرعت چرخش الکتروموتور تغییر کند، گشتاور نیز دستخوش تغییر قرار می‌گیرد.

نحوه محاسبه گشتاور موتور

احتمالا می‌دانید برای بدست اوردن گشتاور و قدرت موتور از ابزارهای مخصوص مرتبط با موتور استفاده می‌کنند.

همان‌طور که قبلا گفتیم مقدار نیروی وارد بر یک جسم از طریق بازوی آن را گشتاور می‌گویند و به شکل زیر محاسبه می‌شود:

T=F×D

T=گشتاور     F=نیرو      D=طول بازو

به خاطر داشته باشید که حداکثرو بالاترین گشتاور موتورهای احتراق داخلی و الکترو موتورها در دورهای پایین بدست می‌آید، به این علت که در دورهای پایین اصطکاک کمتری وجود دارد. برای محاسبه گشتاور موتور الکتریکی از روش زیر استفاده می‌کنیم:

kw×۹۵۵۰÷rpm=n.m

موتور‌هایی با قدرت برابر و دور پایین‌تر، گشتاور بالاتری را برای ما تولید می‌کنند. این گشتاور بدست آمده امکان حرکت نوارهای نقاله، نوردهای صنعتی و  مواردی از این دست را به ما می‌دهد.

محاسبه قدرت موتور با گشتاور

محاسبه گشتاور موتور به دو روش کلی انجام می‌شود. دو روش استاندارد برای محاسبه قدرت موتور وجود دارد: قدرت موتور خالص و ناخالص. در محاسبه قدرت موتور ناخالص باید تمام وزن اضافی بر موتور – حتی دستگاه‌های کنترل آلایندگی- را بردارند. اما در محاسبه قدرت موتور خالص نیازی به این کار نیست. معمولا در تبلیغات تلویزیونی وقتی از قدرت موتور صحبت می‌شود، محاسبه استاندارد خالص آن مدنظر است.

معمولا محاسبه قدرت موتور از طریق بدست آوردن گشتاور راحت‌تر است؛ به همین دلیل در محاسبات از آن بیشتر استفاده می‌کنند. دینامومتر دستگاهی است که به وسیله آن قدرت موتور را می‌سنجند. این دستگاه در واقع گشتاور تولیدی موتور را بدست می‌آورد.

اگر به مطالعه در خصوص موتور و مسائل فنی آن علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله موتور دو زمانه را بخوانید.

در هنگام مطالعه مشخصات فنی موتورسیکلت یا خودرو با اصطلاحاتی چون گشتاور و اسب بخار مواجه می‌شویم. در این مقاله تلاش کردیم تا به پرسش گشتاور موتور چیست؟ پاسخ دهیم. اگر همچنان در این باره ابهام دارید برای ما کامنت بگذارید. کارشناس‌های بیمه دات کام در اولین فرصت پاسخگوی شما هستند.