• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

هر خانم کارمندی که فرزندی به دنیا آورده است، نیاز به استراحت و مرخصی زایمان دارد. در این دوره، نوع قرارداد کاری که براساس آن مشغول به کار است، سابقه کار و زمان کار هیچ اهمیتی ندارد. حق مرخصی زایمان باید برای وی اعمال شود. هیچ کارفرمایی نمی تواند این حق مرخصی را از مادرانی بگیرد که برای تولد فرزند خویش روزشماری می‌کنند.

12 هفته اول زندگی نوزاد، زمان بسیار مهمی برای بهبود جسمی مادران و پیوند روابط عاطفی با نوزادان است. تحقیقات نشان می‌دهد که مرخصی پس از تولد نوزاد هم برای والدین و هم برای کارفرمایان مزایایی دارد، از جمله افزایش شانس طولانی مدت شیردهی و اینکه یک سال بعد نیز در همان شرکت خود هستید! برای دانستن همه چیز درباره مرخصی زایمان ادامه مطلب را مطالعه نمایید.

منظور از مرخصی زایمان چیست؟

آرزوی مادر شدن و در آغوش کشیدن تکه‌ای از وجود یک انسان احساسی است که هیچ اتفاق خوب دیگری جایش را نمی‌گیرد.اما تصمیم برای باردار شدن و گذراندن دورانِ شیرین و توامان سخت بارداری برای زنان شاغلی که بخشی از هزینۀ زندگی را تأمین می‌کنند، می‌تواند نگران کننده باشد. حال چرا؟ زیرا  تکلیف دستمزد این ایام و وضعیت کاری آنها بعد از پایان مرخصی زایمان دغدغه بزرگی است؛ به طوری که به راحتی نمی‌توان از این مساله عبور کرد.

اما مرخصی زایمان چیست؟ مرخصی زایمان تامین اجتماعی شامل چه کسانی می‌شود؟ چه زمانی برای مرخصی زایمان باید اقدام کرد؟ زمان واریز حقوق مرخصی زایمان را چگونه تعیین می‌کنند؟ مرخصی زایمان سه ماه قبل از زایمان را با چه شرایطی می‌توان دریافت نمود؟ آیا شرایط مرخصی زایمان برای همه شاغلین یکسان است؟ بخشنامه جدید مرخصی زایمان 1402 چیست؟ و بسیاری سوال دیگر در رابطه با مرخصی زایمان را در ادامه پاسخ می‌دهیم.

این مژده را می‌دهیم که جای نگرانی وجود ندارد! زنان شاغل با اطلاع از قوانین و مقررات مربوط به مرخصی زایمان و کمک ‌هزینه‌ای که در این دوره دریافت می‌کنند می‌توانند نگرانی‌های خود را کاهش دهند.

تامین اجتماعی، پزشکِ همراه زنان باردار

تامین اجتماعی با ارائه مرخصی زایمان به زنان شاغلِ باردار در طی سال‌های گذشته، از نگرانی‌های زنان و مادران شاغل کم کرده است. مادران می‎‌توانند از مرخصی بارداری 9 ماهه بدون نیاز طرح دعوا در دیوان عدالت اداری، استفاده کنند.

چند نکته در خصوص مرخصی زایمان

برای استفاده از مرخصی زایمان نکات زیر را در نظر بگیرید:

• برای استفاده از مرخصی زایمان باید از متخصص زنان (مربوطه) قبل از زایمان استراحت پزشکی بگیرید و بعد به شعبه‌ای که حق بیمه شما را واریز می‌کند، مراجعه کنید.
• در صورتی که با کارفرما بعد از زایمان و برگشت به کار به مشکلاتی از جمله اخراج برخورد کرده‌اید، به اداره کار برای دستیابی به حقوق خود مراجعه کنید.
• برای دریافت مرخصی استعلاجی بارداری و زایمان، بازرس باید کار کردن او را تایید کرده باشد.

قوانین مرخصی زایمان و مرخصی استعلاجی

در گذشته مدت زمان مرخصی زایمان برای خانم‌های شاغل چیزی حدود‌ 6 ماه در نظر بـود. مدت زمان مرخصی زایمان از سال 1392 به بعد، براساس مصوبات جدید، به 9 ماه افزایش پیدا کرد. براساس قوانین جدید در سال 1401 کلیه ارگان‌ها موظف هستند تا با زنان شاغل باردار همکاری کنند. به این ترتیب کلیه ادارات و ارگان‌ها موظف هستند که با 9 ماه مرخصی زایمان زنان موافقت کنند.

مدت زمان مرخصی برای مادرانی که یک‌قلو زایمان کرده‌اند، 9 ماه و برای زنان شاغلی که در مرخصی زایمان دوقلو و بیشتر به سر می‌برند و سن فرزندان آن‌ها کمتر از یکسال است، مدت زمان مرخصی ۱۲ ماه است که پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده‌های مرتبط را نیز شامل می‌شود. لازم به ذکر است که با درخواست مادر مدت دو ماه از این مرخصی در ماه‌های پایانی بارداری قابل استفاده است.

همچنین براساس قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده و هم راستا با سیاست‌های کلان کشور مبنی بر افزایش جمعیت در سال 1401، سازمان تامین اجتماعی محدودیت‌های قانونی تحت پوشش قرار گرفتن بیمه فرزندان چهارم و به بعد و همچنین محدودیت درپرداخت کمک هزینه ایام بارداری و دیگر مزایای قانونی به این بیمه شدگان را لغو کرد.

به استناد ” قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده ” مصوب 1392/03/20 مجلس محترم شورای اسلامی ” از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون کلیه محدودیت‌های مقرر در قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب 1372/02/26 و اصلاحات آن و سایر قوانین که براساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجادشده است ، لغومی شود. ”

لذا از تاریخ  1392/04/29 هیچ‌گونه محدودیتی بابت پرداخت کمک بارداری ازلحاظ تعداد فرزندان وجود ندارد. برای استفاده از این مرخصی و دریافت حقوق باید یک سری مدارک ارائه شود. کد بیمه تامین اجتماعی، شناسنامه کودک، گواهی‌نامه پزشک، ‌ خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان و کپی کلیه صفحات شناسنامه‌های پدر و مادر از مدارک ضروری برای اخذ مرخصی زایمان هستند.

چه زمانی باید برای مرخصی زایمان اقدام کرد؟

اگر از زمان و نحوه دریافت مرخصی زایمان اطلاع کافی ندارید، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید. مرخصی زایمان از زمان تولد نوزاد آغاز می‌شود و پیش از آن کاربردی ندارد. البته برخی بانوان که در ماه‌های آخر بارداری دارای شرایط خاصی هستند و نیاز به استراحت مطلق دارند، باید از مرخصی استعلاجی استفاده کنند. همچنین می‌توان با دریافت گواهی پزشک متخصص، پیش از تولد نوزاد وارد مرخصی زایمان شد. اما حداقل 3 ماه از این مرخصی باید پس از زایمان استفاده شود.

مرخصی زایمان؛ سابقه‌ای که سوخت نمی‌شود!

شاید با خواندن این تیتر ناراحت و غمگین شوید. شاید فکر کنید در طول مرخصی زایمان سایقه‌ای برای شما در نظر گرفته نشده و کسب و کارتان معلق است. اما چنین نیست. میزان مرخصی زایمان به عنوان بخشی از سابقه‌ی کار فرد محسوب می‌شود . استفاده از این مرخصی، بقیه مرخصی‌هایی را مختل نمی‌کند. این مرخصی‌ها برحسب قانون به افراد شاغل تعلق یافته است.

کمک هزینه بارداری بیمه تامین اجتماعی

همانطور که گفتیم مدت مرخصی زایمان جزو سابقه کاری فرد شاغل به حساب می‌آید. پس این فرد مشمول دریافت عیدی خواهند بود. همچنین در طول مرخصی بارداری مادر کمک هزینه بارداری دریافت می‌کند. همین کمک هزینه به عنوان دستمزد مدت مرخصی شناخته می‌شود. سازمان تامین اجتماعی این مبلغ را درمورد شرکت‌های خصوصی تقبل می‌کند.

شرایط دریافت کمک هزینه بارداری و مدارک لازم برای مرخصی زایمان تامین اجتماعی

برای این‌که مادران تحت پوشش ببیمه تامین اجتماعی بتوانند از مرخصی زایمان استفاده کنند می‌بایست شرایطی را رعایت کرده و مدارک لارم را به سازمان تامین اجتماعی تحویل دهند.

در این قسمت، به توضیح شرایط دریافت کمک هزینه بارداری و مدارک لازم برای مرخصی زایمان تامین اجتماعی می‌پردازیم:

کمک هزینۀ بارداری برای زنان شاغل تحت پوشش تأمین اجتماعی در موارد زیر پرداخت می‌شود:

• در یک ‌سال گذشته، حداقل ۶۰ روز کاری حق بیمه پرداخت کرده باشند.
• هنگام مرخصی، مشغول به کار نباشد و دستمزدی دریافت نکند.
• در زمان تقاضای مرخصی، مشغول به کار یا در مرخصی استحقاقی باشد.
• زایمان مربوط به فرزند چهارم به بعد نباشد.

طبق قوانینی که تأمین اجتماعی دارد، کمک ‌هزینۀ بارداری برابر با دو سوم آخرین دستمزد مادر باردار است. آخرین حقوق طبق میانگین سه ماه آخر آن بخش از حقوق که حق بیمه از آن کسر می‌شود محاسبه خواهد شد.

مدارک لازم برای گرفتن کمک هزینه بارداری و حقوق مرخصی زایمان تامین اجتماعی

خانم‌های باردار جهت برخورداری از کمک هزینه بارداری و حقوق در دوره مرخصی زایمان باید مدارک زیر را به سازمان تامین اجتماعی ارائه نمایند:

• دفترچه درمانی
• گواهی پزشک معالج
• تائیدیه مراجع پزشکی ذیربط
• فتوکپی کلیه صفحات شناسنامه پدر و مادر
• فتوکپی شناسنامه فرزند
• خلاصه پرونده ترخیص بیمارستان

میزان حقوق مرخصی زایمان

یکی از مهم‌ترین سوالات این است که میزان حقوق در مرخصی زایمان چقدر است؟

فرمول محاسبه حقوق ایام مرخصی استعلاجی زایمان به شرح زیر می باشد:

مبلغ قابل پرداخت = مدت زمان استراحت  *  3 / 2  * متوسط دستمزد روزانه در 90 روز قبل از استراحت

7200000 = 180  *  3 / 2  * 60000

البته این میزان حقوق مرخصی زایمان در سال 1400 است.

میزان حقوق مرخصی زایمان ۱۴۰۱ چقدر است؟

همانند سال گذشته موضوع حقوق مرخصی زایمان 1401 یکی از دغدغه های خانواده ایرانی است. در این مورد لازم به ذکر است که در سال 1401 نیز حقوق باید طبق قانون به خانم های بارادار در زمان مرخصی تعلق گیرد؛ همچنین فرد باید از تمامی  مزایا، پاداش ها و عیدی نیز بهره مند شود. یکی از چالش‌های این افراد در زمان مرخصی بارداری این است که حقوق پرداختی کمتر از زمان اشتغال خواهد بود.

مرخصی استعلاجی؛ استراحتگاه مادران باردار

چنانچه در دوران زیبای بارداری مادر به علت بیماری یا مشکلی نیاز به استراحت داشته باشد و پزشک نیاز به این استراحت را تایید کند، مادر باردار حق استفاده از مرخصی استعلاجی دارد. این مرخصی، مرخصی بارداری را مختل نکرده و از مدت آن نیز نمی‌کاهد.

در صورتی که مرخصی استعلاجی از 7 روز در هر نوبت یا 15 روز در یک سال تجاوز نکند، با تاییدیه پزشک معالج به مشکل بر نخواهید خورد. حال فرض کنید مرخصی بیشتر از پانزده روز و کمتر از شصت روز باشد، در این شرایط نه تنها نیاز به تایید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی وجود دارد؛ بلکه اگر این مقدار مرخصی بیشتر از حد گفته شده باشه باید به تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی برسد.

همچنین پرداخت دستمزد ایام بیماری در شرکت‌های خصوصی را نیز تامین اجتماعی پرداخت خواهد کرد که این مدت به عنوان سابقه فرد محسوب خواهد شد.

قوانین تامین اجتماعی برای مرخصی زایمان

1. مرخصی بارداری تامین اجتماعی برای زنان بارداری که بیمه تامین اجتماعی دارند از 6 ماه به 9 ماه افزایش یافته است.اما این موضوع نکاتی دارد که باید به آن توجه نمایید:

1.1 بیمه شدگان خانم که قصد دارند از میزان مرخصی زایمان 9 ماهه استفاده کنند باید به سامانه تامین اجتماعی مراجعه کرده و مدارک لازم مثل عکس شناسنامه مادر، گواهی ولادت یا شناسامه فرزند و گواهی پزشک مربوطه را در سایت بارگذاری کرده و با استفاده از این روش از مرخصی زایمان 9 ماهه استفاده نمایند.

1.2 تمامی شعبه‌های سازمان تامین اجتماعی وظیفه دارند سند پرداخت کمک بارداری را صادر کرده و در زودترین زمان ممکن به اداره کل امور مالی ارسال نمایند.

1.3 معاون برنامه‌ریزی، مالی و پشتیبانی این سازمان حمایت‌گر وظیفه دارد تا هزینه‌های ناشی از اجرای مصوبه جدید دولت را به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام نماید. این هزینه‌ها در لوایح سالانه بودجه پیش بینی می‌شوند. در صورت عدم پیش‌بینی، این هزینه‌‌ها را به عنوان بدهی دولت درصورت‌ های مالی سازمان درج می‌نماید.

2. بیمه شده توانایی این را دارد که به جای کمک هزینه‌های نامبرده، مبلغی وجه نقد را از سازمان تأمین اجتماعی درخواست نماید.

3. طبق ماده 76 قانون کار در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تأمین اجتماعی:

• نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت به حساب بیاید
• وی از انجام آن عاجز یا برای فرزند او مشکل ساز شود.

کارفرما باید تا پایان دوره بارداری کارگر بدون کسر حقوق کار مناسب تر و سبک‌تری به او ارجاع نماید.

4. براساس ماده۶۸ قانون تأمین اجتماعی، اگر زن یا همسر او بیمه شده‌ی تامین اجتماعی باشد، اگر یک سال قبل از وضع حمل، حق بیمه شصت روز را پرداخته باشد؛ می‌تواند از کمک هزینه‌ها و معاینه‌های پزشکی و معالجات قبل، حین و بعد زایمان استفاده کند.

مرخصی زمان شیردهی زنان شاغل

ممکن است شنیده باشید که سازمان بهداشت جهانی (WHO) شیردهی را حداقل به مدت شش ماه توصیه کرده است، اما دلیل این امر چیست؟ خوب ، تغذیه با شیر مادر یکی از موثرترین روش‌ها برای تأمین سلامت کودک است.

قوانینی در ایران برای حمایت مادران هنگام تغذیه‌ی نوزاد با شیر تصویب شده است. طبق این قوانین، آن دسته از مادرانی که به کودک خود شیر می‌دهند، می‌توانند روزانه از یک ساعت مرخصی برای شیر دادن فرزندان خود استفاده کنند! همچنین مادرانی که نوزادانشان را نزدیک به محل کارشان گذاشته‌اند و امکان رفت و آمد برای آنها راحت است، می‌توانند این مرخصی یک ‌ساعته را سه نوبت در روز استفاده کنند، البته درصورتی‌که مجموع مرخصی استفاده‌شده در هر روز بیشتر از یک ساعت نشود.

<<جالب است بدانید: مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک، پس از هر سه ساعت، نیم ساعت فرصت شیر‌دهی دارند.>>

این فرصت جزو ساعات کار آنان محسوب می‌شود.

<<اگر زنان باردار یا تازه فارغ شده از این ویژگی استفاده نکنند، این ساعات مرخصی جمع نشده یا نمی‌توانند در صورت استفاده نکردن هزینه‌ی آن را دریافت کنند.>>

مرخصی زایمان دوقلو

حال بیایید فرض کنیم که مادر صاحب فرزند دوقلو باشد. در این شرایط، طبق قانونی که در شرکت وجود دارد، این مادران می‌توانند 12 ماه میزان مرخصی زایمان دریافت کنند. اگر مادران شاغل فرزندان را با شیر خود تغذیه می‌کنند، می‌توانند روزانه 2 ساعت مرخصی ساعتی تا حداکثر سه نوبت برای شیردهی به فرزند خود بگیرند.همچنین ساعات مرخصی شیردهی، جزو ساعات کار مادر حساب خواهد شد. البته هنوز برای مرخصی چندقلوها، قانون جدیدی نیامده است و همان 9 ماه حساب می شود.

مرخصی زایمان مردان

مرخصی زایمان فقط دغدغه خانم‌ها نیست؛ بلکه آقایان هم نگران این مسئله هستند. اینکه بتوانند در کنار همسران خود در موقع زایمان باشند. به هر حال در موقع زایمان، کارهای مربوط به بیمارستان، شناسنامه و غیره هم باید انجام شود. از طرفی هر خانمی دوست دارد که همسرش در کنارش در هنگام زایمان باشد. متأسفانه تقریباً تا سال 92، برخلاف بسیاری از دیگر کشورها، قانونی برای مرخصی زایمان مردان در نظر گرفته نشد و اگر مردی می‌خواست مرخصی بگیرد، از مدت زمان استحقاقی او کسر می‌شد.

در سال 1392 قانونی تصویب شد که بر اساس آن، آقایانی که هم خود و خانمشان شاغل هستند، می‌توانند از مرخصی زایمان استفاده می‌کردند. شرط استفاده از این مرخصی یکی شاغل بودن خانم و دیگری اینکه خانم‌ها حتماً از مرخصی زایمان باید استفاده می‌کردند. در آن موقع، مدت مرخصی زایمان برای آقایان 14 روز بود. این مدت زمان مازاد بر مرخصی استحقاقی بوده و به صورت تشویقی در نظر گرفته می‌شد.

در سال 1396 مدت مرخصی در سازمان‌های دولتی به سه روز کاهش پیدا کرد. در خصوص بخش خصوصی خود مدیران شرکت‌ها می‌توانند، مدت زمان مرخصی 14 روز را در نظر بگیرند؛ اما حداقل سه روز در نظر گرفته شده است. نکته اصلی اینجاست که این مرخصی نباید جزو استحقاقی باشد.

نکته اصلی اینکه در صورت استفاده نشدن، این مرخصی خواهد سوخت و قابل ذخیره کردن نیست. همچنین اینکه همه بیمه‌شدگان تامین اجتماعی، ارتش و خدمات درمانی می‌توانند از این مرخصی استفاده کنند.

مرخصی زایمان برای بیمه مشاغل آزاد

شما در صورت داشتن 60 روز بیمه تامین اجتماعی فعال و داشتن بیمه شغل آزاد، می توانید در زمان بارداری از مرخصی استفاده نمایید. فراموش نکنید که پیش نیاز این مرخصی داشتن بیمه تامین اجتماعی معتبر و دارای اعتبار است.

درخواست کمک هزینه بارداری

برای درخواست کمک هزینه بارداری از تامین اجتماعی، لازم است تا وارد سایت شوید و بعد از طریق منوی بیمه شدگان/ امور بیمه شدگان و بعد درخواست کمک هزینه بارداری، درخواست خود را ثبت کنید.

بعد از کلیک روی این بخش، اطلاعات کاربران از جمله شماره بیمه، نام و نام خانوادگی، آخرین شعبه فعال و شماره موبایل کاربر نمایش داده‌ می‌شود.

البته اطلاعات بخش درخواست باید توسط خود متقاضی پر شود. بعد از آن باید روی دکمه احراز شرایط و ثبت درخواست کلیک کرد. اگر درخواست قبول شود، کادر زیاد نشان داده خواهد شد که مدارک باید بارگذاری شوند.

 

برای دریافت اطلاعات تکمیلی در خصوص کمک هزینه بارداری، حتما باید با یکی از کارشناسان بیمه تامین اجتماعی صحبت کنید.

خداحافظی با امنیت شغلی در دوران بارداری!

پس از گذراندن دوره بارداری و نزدیک شدن به فعالیت روزانه کاری، هر مادری این نگرانی را با خود به دوش می‌کشد: ” اگر کار خود را از دست دهم؟ اگر در جایگاهم تزلزل ایجاد شود؟ آن وقت چه کاری از دستم برمی‌آید؟” قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی، به صراحت به شرکت‌ها و کارفرماها را اعلام کرده است : امنیت شغلی زنان در دوران بارداری،بعد از مرخصی زایمان و در دوران شیردهی نباید مختل شود. اما ممکن است برخی از شرکت‌ها و نهادها، مشکل‌هایی را به صورت خود جوش برای زنان باردار جهت بازگشت به کار یا استفاده از حقوق دوران شیردهی ایجاد کنند!

نکات مهم در خصوص مرخصی زایمان

چند نکته زیر را هم در خصوص مرخصی زایمان در نظر بگیرید:

• برای آن‌هایی که سابقه کمی (کمتر از یکسال) دارند، امکان استفاده مرخصی زایمان را دارند؛ اما بازرس سازمان باید حضور شما را تایید کند.
• در خصوص محتوای نامه مرخصی استعلاجی زایمان، از پزشک بخواهید که متن را بنویسید. بیشتر پزشکان از محتویات و چگونگی نگارش هستند. بعد اینکه حتما باید مدارک را اسکن و در سایت سازمان بارگذاری کنید.
• مدتی که در زایمان هستید، افزایش حقوق اعمال نخواهد شد.
• برای کارمندان بیمارستان خصوصی امکان ارسال لیست بیمه وجود دارد.
• امکان حذف مرخصی زایمان و برگشت به کار وجود دارد.
• امکان استفاده از مرخصی زایمان بعد از تولد وجود ندارد.

مشاورین بیمه دات کام، پاسخگوی سوالات شما

چنانچه در رابطه با مرخصی بارداری یا قوانین آن سوال دیگری دارید. می‌توانید با کارشناسان بیمه دات کام در ارتباط بوده و نسبت به پرسیدن سوالات خود اقدام نمایید. این کارشناسان با حوصله‌ی تمام و دقت کافی به سوالات شما پاسخ خواهند داد. شما می‌توانید در زیر این مقاله سوالات خود را کامنت کرده تا مستقیما با کارشناس بیمه‌ در ارتباط باشید.

• + آیا بعد از مرخصی زایمان، امکان استفاده از بیمه بیکاری وجود دارد؟
  • بله! بعد از سپری شدن مرخصی زایمان، شما می‌توانید درخواست خود برای بازگشت به کار را ارائه دهید و در همین حین برای دریافت بیمه بیکاری اقدام نمایید.
• + آیا در زمان مرخصی زایمان، بیمه رد می‌شود؟
  • بله! در تمامی مرخصی‌های استعلاجی مانند مرخصی زایمان، کارفرما موظف است که تمامی حقوق، عیدی، سنوات و بیمه شما را پرداخت نماید.
• + نحوه ثبت کارکرد در مرخصی زایمان چگونه است؟
  • اکثر کارفرماها در زمان مرخصی زایمان، میزان کارکرد شما را صفر رد می‌کنند و این کار قانونی است.