تاریخچه بیمه عمر، بیمه زندگی چرا و چگونه در ایران و جهان به وجود آمد؟

بیمه زندگی یکی از متداول‌ترین و امن‌ترین شیوه‌های سرمایه‌گذاری در دنیا است. این قرارداد بین بیمه‌گزار و یک شرکت بیمه منعقد می‌شود. طبق این بیمه‌نامه،  بیمه‌گر عمر، سلامتیِ جسمی بیمه‌شده را در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، بیمه می‌کند. در صورت بیماری، فوت یا سررسید قرارداد، بیمه‌گر سرمایه فرد را به بیمه‌شده یا ذینفعانش می‌پردازد. مثل هر صنعتی استفاده از بیمه عمر هم تاریخچه‌ای دارد. تاریخچه بیمه عمر به زمان مصر باستان برمی‌گردد. اگر مایلید در این باره بیشتر بدانید، با ما همراه باشید.

تاریخچه بیمه عمر

در مورد تاریخچه بیمه عمر چه می‌دانید؟ اولین بیمه عمر در دنیا چه زمانی تشکیل شد؟ اولین بیمه عمر در ایران کدام بیمه بود؟ داشتن اطلاعاتی در مورد تاریخچه بیمه عمر و به طور کلی تاریخچه هر چیزی، به ما دید بهتری می‌دهد. آگاهی از گذشته و نحوه شکل‌گیری بیمه عمر به ما کمک می‌کند به اهمیت وجود بیمه عمر بهتر پی ببریم. فکر مرگ و از دست دادن سلامتی همواره برای بشر همراه با ترس بوده است. ترس از آینده خانواده، ترس از بی‌کسی و بی‌پولی عزیزان، بعد از فوت، پدیده‌ای جدید و مربوط به عصر ما نیست. اسناد تاریخی منقش بر روی کاغذ پاپیروس، وجود این پدیده را در ۴۵۰۰ سال پیش نیز تایید می‌کند. برای اولین بار مومیاگران در مصر باستان بودند که اسنادی شبیه بیمه عمر را بین هم‌صنفان خود تنظیم می‌کردند. طبق این اسناد در صورت فوت فرد، خانواده‌هایشان توسط همکارانش حمایت می‌شدند.

تاریخچه بیمه عمر در جهان

همانطور که در بخش تاریخچه بیمه عمر بیان شد، مصریان باستان اولین کسانی بودند که از بیمه عمر استفاده می‌کردند. بعد از آنان، در روم و یونان باستان انجمن‌هایی بودند که سربازان را در ازای دریافت مبلغی عضو می‌کردند. این انجمن‌ها در ازای این مبلغ، متعهد می‌شدند که در صورت کشته‌شدن فرد در جنگ، مخارج کفن و دفن‌شان را بپردازند. همچنین مبلغی را به عنوان غرامت به بازماندگان آنها بپردازند.

برای کسب اطلاعات جامع در مورد تاریخچه بیمه در جهان و ایران به اینجا مراجعه نماید.

بیمه عمر در قرون وسطی

در اسناد تاریخی قرون وسطی، نوعی از قمار ثبت شده‌است که شباهت زیادی به بیمه عمر امروزی دارد. در این دوران، افراد بر روی زندگی شخص ثالث شرط‌بندی می‌کردند. اینگونه شرط‌بندی‌ها مفاسد زیادی در پی داشت. به همین علت سال‌های زیادی این مدل قمار بین مردم تقبیح شد. تا اینکه اولین بیمه‌نامه عمر در زمان ملکه الیزابت اول به سال ۱۵۸۳ برای فردی بنام ویلیام گیبنس صادر شد. این بیمه‌نامه به شکل کاملا رسمی و قانونی تنظیم شده بود.

طبق این قرارداد، ریچارد مارتین  در اکسچنچ رویال لندن، گیبنس را برای مدت یکسال بیمه کرد. او متعهد شد در صورت فوت گیبنس در مدت قرارداد، به سیزده بازرگان انگلیسی ۳۰ پوند برای ۴۰۰ پوند بپردازد. نرخ بیمه عمر این بیمه‌نامه حدود ۸ درصد بود. متن قرارداد آنها با نام خدا آغاز و با آرزوی سلامتی برای گیبنس خاتمه می‌یافت. روزهای پایانی مدت قرارداد، گیبنس فوت کرد. در این هنگام بر سر عدم شفافیت تاریخ بیمه‌نامه دعواهای حقوقی بین تجار لندن درگرفت. در متن قرارداد مبنای تعداد روزهای سال ( شمسی یا قمری) مشخص نشده بود.

نهایتا مارتین دعوا را باخت و مجبور به پرداخت سرمایه فوت شد. طبق آنچه در تاریخچه بیمه عمر آمده، در قرن شانزدهم برده‌ها ارزش تجاری بالایی داشتند. تجار برده نیز در زمان جابه‌جایی بردگان بین بنادر مختلف، آنها را مانند کالا بیمه می‌کردند. بعد از مدتی این شکل از بیمه برای سایر مسافرین کشتی هم مورد استفاده قرار گرفت.

نقش سازمان تونتین در شکل‌گیری بیمه عمر به صورت امروزی

لورنزو تونتی یک بانکدار ایتالیایی بود که در فرانسه زندگی می‌کرد. او برای رفع مشکلات مالی دولت فرانسه طرحی پیشنهاد کرد که بعدها به نام خودش به تونتین معروف شد. تونتین سازمانی بود که در آن افراد هم سن، صندوق‌هایی را برای خرید اوراق قرضه از خرانه دولت تشکیل دادند. آنها مبلغی را به صورت یکجا یا اقساط به این صندوق‌ها می‌پرداختند. میزان بهره‌ی این وام به سن خریداران بستگی داشت. بهره وام برای افراد جوان ۵ درصد و برای افراد مسن ۱۲.۵ درصد تعیین شده بود. در پایان مدت قرارداد کل مبلغ صندوق به همراه بهره بین اعضای زنده تقسیم می‌شد. در نهایت هم صندوق را منحل می‌کردند. دولت‌ها بخاطر نیازشان به تامین مالی و جمع‌آوری وجوه نقد، مشوق اصلی تشکیل این صندوق‌ها بودند.

استفاده از آمار و احتمالات به جای شرط بندی و برد و باخت

علم اکچوئری ( Actuarial) در قرن ۱۷ میلادی با تلاش دانشمندانی چون برنولی بوجود آمد. این علم تلفیقی از احتمالات و محاسبات مالی است. از این تاریخ به بعد محاسبات بیمه عمر از حالت شرط‌بندی/برد و باخت درآمد و مبنای علمی پیدا کرد.

اولین شرکت بیمه عمر

اولین شرکت بیمه عمر در انگلستان به سال ۱۷۶۲ تاسیس شد. ۵۰ سال بعد یعنی در سال ۱۸۱۲ نیز اولین بررسی‌های عملی درباره بیمه عمر منتشر شد. بعد از انتشار این گزارش، شرکت‌های زیادی به صورت تعاونی/ سهامی در آمریکا و کشورهای اروپایی فعالیت‌شان را آغاز کردند. پس از جنگ جهانی دوم به سال ۱۹۴۶ بیمه عمر در آمریکا توسعه‌ی چشم‌گیری داشت. در آن سال‌ها ۴۷۳ شرکت با اندوخته ریاضی ۱۵۰۵ میلیون دلار، فعال بودند. این شرکت‌ها در همان تاریخ، ۲۶ میلیون دلار بیمه‌نامه عمر صادر کردند.

تاریخچه بیمه عمر در ایران

در مورد شروع فعالیت منسجم بیمه در ایران باید بدانید که این موضوع در اوایل قرن بیستم اتفاق افتاد. در اوایل سلطنت احمد شاه قاجار(۱۲۸۰ هـ ش) دو شرکت بیمه روسی به نام های  نادژا و کافکاز مرکوری شروع به کار کردند. فعالیت این دو شرکت همزمان با انقلاب جماهیر شوروی به کشور شروع شد.

سال ۱۳۱۰ نقطه عطفی در فعالیت بیمه در ایران است، در این سال قانون و نظام نامه ثبت شرکت‌ها به تصویب رسید و به دنبال آن بسیاری از شرکت‌های خارجی اقدام به تاسیس شعبه یا نمایندگی در ایران کردند.

تاریخچه بیمه عمر در ایران به سال ۱۳۱۴ برمی‌گردد. در آن سال شرکت بیمه ویکتوریا برای یک تاجر تبریزی به نام جابر صالح‌نیا بیمه عمر صادر کرد. بعد از یکسال فعالیت شرکت ویکتوریا در ایران منحل شد. این نمایندگی پرتفوی خود که شامل ۱۵۰ بیمه عمر بود را به شرکت سهامی بیمه ایران واگذار کرد.اولین فعالیت بیمه‌ای در ایران به وسیله دو موسسه روسی بود. بعد از این دو شرکت، ۱۳ شرکت خارجی دیگر از جمله؛ ایگل، رویال و برخی از شرکت‌های خارجی آلمان، اتریش، سوئیس، انگلیس و روسیه فعالیت خود را در ایران آغاز کردند.

همان‌طور که می‌دانید بیمه ایران اولین شرکت داخلی در کشور ما است و مشهد، شیراز، اهواز، اصفهان، بوشهر و همدان اولین شهرهایی هستند که بیمه ایران در آنها شروع به کار کرد.

بیمه ایران تنها شرکت بیمه‌ای بود که بیمه عمر را تا سال ۱۳۳۶ ارائه می‌داد. از آن به بعد دو شرکت بیمه «ملی» و «امید» هم به عملیات بیمه عمر پرداختند. این روال تا سال ۱۳۵۳ ادامه داشت. در این سال شرکتی به نام بیمه بین‌المللی ایران و آمریکا تاسیس شد. این شرکت به صورت انحصاری خدمات بیمه عمر و بیمه حوادث را ارائه می‌داد. بعد از چند سال این شرکت موفقیت‌های بزرگی در زمینه فروش بیمه عمر در شهرهای بزرگ بدست آورد. این موفقیت‌ها شرکت بیمه ایران را برانگیخت تا در زمینه بیمه عمر یک نمایندگی تاسیس کند.

این شرکت در نهایت با همکاری یک شرکت بیمه آمریکایی در سال ۱۳۵۵ «ایران عمر» را ایجاد کرد. ایران عمر، اولین سال حضورش در صنعت بیمه را با رقم ۱۲۳۸ فروش بیمه عمر به پایان رسانید. این رقم موفقیت بزرگی برای شرکت مادرش- بیمه ایران- بود. این شرکت در سال ۱۳۵۵، رقم ۹۲۰ فقره فروش بیمه عمر را در کارنامه‌اش داشت.

بیمه عمر پس از انقلاب اسلامی

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ شرکت‌های خصوصی بیمه در ایران ملی شدند. در سال‌های بعد برخی از این شرکت‌ها نیز با هم ادغام گردیدند. مشکلات فقهی و شرایط جنگ دو عامل تعلیق فعالیت شرکت‌های بیمه در رشته بیمه عمر در آن سال‌ها بودند. بالاخره ۶ سال بعد از پایان جنگ تحمیلی، مسائل فقهی هم حل شد. در سال ۱۳۷۳ فروش بیمه عمر دوباره در ایران از سر گرفته شد. دهه ۸۰ به عنوان دوره جدید رشد و شکوفایی صنعت بیمه در ایران شناخته می‌شود. زیرا در این دهه شرکت‌های خصوصی زیادی تاسیس شدند و به موازات آن بیمه عمر نیز فروش خوبی داشت.

حضور اینشورتک (InsurTech) در ایران

بعد از ظهور پدیده اینشورتک در سال ۲۰۱۶ صنعت بیمه دنیا با رشد قابل توجهی مواجه شد. اینشورتک‌ها، استارت‌آپ‌های فروش بیمه در دنیا و ایران هستند. در این استارت‌آپ‌ها به مشتریان خدماتی از جمله مشاوره، مدیریت و خرید بیمه‌نامه ارائه می‌دهند. بیمه دات کام یک اینشورتک است که معتبرترین کارگزاری آنلاین بیمه در کشور نیز می‌باشد.

حال در نهایت بهتر است کمی اطلاعات درباره مفاهیم بیمه عمر را نیز بدانیم تا اگر مایل به خرید بیمه عمر بودید و به این اصطلاحات برخورد کردید ، با آگاهی کامل بتوانید قرارداد بیمه زندگی خود را امضا کنید:

بیمه‌گر کیست؟

بیمه‌گر شرکتی است که فرد متقاضی بیمه عمر را زیر پوشش این بیمه قرار می‌دهد.

بیمه‌گزار کیست؟

بیمه‌گزار فردی است که بیمه زندگی را خریداری کرده است و حق بیمه را پرداخت می‌کند. مطابق قانون بیمه این شخص می‌تواند در طول مدت قرارداد تغییر کند.

بیمه‌شده کیست؟

بیمه‌شده فردی است که تحت پوشش بیمه زندگی قرار گرفته است. مطابق قرارداد، فوت یا حیات این فرد شرط اصلی برقرار بودن بیمه عمر می‌باشد. بیمه‌گزار و بیمه‌شونده در برخی قراردادها یک نفر هستند. در برخی قراردادها هم یکی نیستند. مثل زمانی که شخص، فرزند خردسال خود را بیمه می‌کند.

ذینفع کیست؟

به فردی که از طرف بیمه‌گزار تعیین می‌شود، ذینفع بیمه عمر می‌گویند. در صورت فوت بیمه‌شده، سرمایه بیمه زندگی به او تعلق می‌گیرد.

سرمایه فوت چیست؟

این سرمایه، مبلغ مشخصی است که در صورت فوت فرد بیمه‌شده، بیمه‌گر تعهد دارد به ذی‌نفعان بیمه زندگی بپردازد.

سرمایه فوت ناشی از حادثه چیست؟

اگر فرد بیمه‌شده در اثر حادثه فوت کند، سرمایه‌ای بیشتر از سرمایه فوت به ذی‌نفعانش تعلق می‌گیرد. معمولا مفهوم حادثه در بیمه‌نامه مشخص می‌شود.

ضریب تشکیل سرمایه چیست؟

ضریب تشکیل سرمایه عددی است که بر حق بیمه سالیانه، اعمال می‌شود. این ضریب میزان سرمایه فوت را تعیین می‌کند و در شرکت‌های گوناگون متفاوت است. برای مثال: اگر حق بیمه سالیانه یک میلیون ۲۰۰ هزار تومان باشد و ضریب تشکیل سرمایه ۲۵ برابر مشخص شده باشد. در این‌صورت سرمایه فوت بیمه‌شده ۱۸میلیون تومان خواهد بود.

جمع بندی

در این مقاله به بررسی بیمه زندگی پرداختیم. تاریخچه بیمه عمر را برایتان توضیح دادیم. در نهایت هم به تشریح پدیده جدید صنعت بیمه یعنی اینشورتک‌ها پرداختیم. بیمه دات کام یک کارگزاری آنلاین فروش بیمه است. شما در این سامانه علاوه بر خرید انواع بیمه‌نامه می‌توانید به جدیدترین اطلاعات بیمه‌ای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشید. اگر در این باره پرسش یا ابهامی دارید برای ما کامنت بگذارید. کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.