راهنمای کامل موتور سیکلت دو سیلندر (بهار ۱۴۰۳)
اینجین موتور سیکلتها، می‌تواند تک سیلندر، دو سیلندر، سه سیلندر و بیشتر باشد. اما این تک سیلندر و دو سیلندر بودن به چه کاری می‌آید و چه تأثیری در ویژگی‌های موتور سیکلت دارد؟ در این مقاله قصد داریم، بیشتر راجع به موتور سیکلت دو سیلندر صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
موتور سیکلت دو سیلندر چیست؟
برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا باید بدانیم سیلندر موتور سیکلت چیست؟ اجزای اصلی انجین یا موتور شامل پیستون، بلوک سیلندر و یک سر خروجی می‌شود. سیلندر قسمت استوانه ای شکل موتور است که پیستون درون آن قرار گرفته و با بالا و پایین رفتن، باعث سوخت‌رسانی و احتراق می‌شود. اما آیا همه‌ی موتورها به یک اندازه قدرت ایجاد می‌کنند؟
نیرویی که انجین ایجاد می‌کند رابطه مستقیمی با حجم آن دارد. مقدار فضایی که داخل هر سیلندر وجود دارد، حجم سیلندر نام دارد. حجم موتور با حجم سیلندر رابطه‌ی مستقیم دارد؛ زمانی که میگوییم یک موتور ۳۰۰ سی سی است، یعنی اگر داخل سیلندر آن سوخت بریزیم، به اندازه‌ی ۳۰۰ سی سی جا می‌گیرد. اگر با همین حجم محفظه، موتور سیکلت دو سیلندر داشته باشد، حجم آن تقریباً دو برابر می‌شود.
هر موتور می‌تواند یک یا چند سیلندر داشته باشد.؛ هر سیلندر هم دارای حجم و اندازه متفاوتی است. همواره مقدار معینی اکسیژن و سوخت وارد سیلندر می‌شود. در اثر واکنش‌های انجام شده، طبق این فرآیند انرژی حرکت موتور را فراهم می‌کنند. از انواع سیلندر موتور سیکلت می‌توان به موتور ۲ سیلندر که دارای دو عدد محفظه استوانه‌ای برای تأمین قدرت موتور سیکلت است، اشاره کرد.
موتور سیکلت دو سیلندر، انواع مختلفی دارد:
- دو سیلندر خطی
- موتور دو سیلندر وی شکل
- دو سیلندر ال شکل
- دو سیلندر تخت
در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم. ابتدا با موتورهای دو سیلندر خطی شروع می‌کنیم.
موتور سیکلت دو سیلندر خطی
این موتورها که از آنها به عنوان: straight-twin engine، inline-twin، vertical-twin و parallel twin هم یاد می‌شود، موتور پیستونی دو سیلندر هستند. سیلندرها در یک خط و در کنار هم در قسمت بالای میل لنگ قرار گرفته‌اند. این موتور سیکلتها معمولاً تجربه‌ی سواری خوبی ارائه می‌دهند. برندهایی مانند: Werner، Triumph، BSA، Ariel و Yamaha و سوزوکی و هوندا از این موتورها بهره برده‌اند.
برخلاف موتورهای تخت و وی شکل، موتورهای خطی جمع و جورتر هستند. این موتورها از نظر طراحی بسیار سادهتر هستند و تولیدشان نیز هزینه کمتری دارد. موتورهای دو سیلندر کمی لرزش دارند؛ اما مدل‌های محبوبی محسوب می‌شوند. لرزش آنها می‌تواند به دلیلی مانند فاصله زمانی نامنظم احتراق در موتورهای میل لنگ ۱۸۰ درجه باشد.
پیکربندی میل لنگ برای موتورهای دو سیلندر خطی معمولاً ۳۶۰ درجه، ۱۸۰ درجه و ۲۷۰ درجه است. یعنی مثلاً در میل لنگ ۳۶۰ درجه، هر دو پیستون همزمان با هم، بالا و پایین میروند. اما فواصل زمانی احتراق بین سیلندرها به این صورت است که وقتی میل لنگ می‌چرخد، احتراق درون یکی از سیلندرها، اتفاق می‌افتد و بعد در ادامه چرخش در سیلندر بعد رخ می‌دهد.
این موتورها، می‌توانند از یک تک سیستم جرقه برای هر دو سیلندر استفاده کنند.
میل لنگ ۱۸۰ درجه
در میل لنگ ۱۸۰ درجه، یک پیستون بالا و پیستون دیگر پایین می‌رود. در موتورهای چهار زمانه با این پیکربندی، فواصل زمانی احتراق برابر نیست. احتراق دومین سیلندر با یک فاصله زمانی در پی احتراق اولین سیلندر اتفاق می‌افتد. این سیستم‌ها نیاز به سیستم جرقه جدا برای هر سیلندر دارند.
میل لنگ ۲۷۰ درجه
در میل لنگ ۲۷۰ درجه هم، یکی از پیستون‌ها در پی چرخش سه چهارمی، پشت سر پیستون دیگر حرکت می‌کند. این مدل مانند موتور دو سیلندر وی شکل ۹۰ درجه است.
اولین موتورسیکلت دو سیلندر خطی جهان در سال ۱۸۹۴ توسط Hildebrand & Wolfmüller استفاده شد. سیلندرهای این موتور به صورت تخت و رو به جلو قرار گرفته بودند؛ که پیستون‌ها مستقیماً به چرخ عقب با یک میله اتصال لوکوموتیوطور متصل شده بودند.
موتور سیکلت دو سیلندر وی شکل
این موتورهای دو سیلندر از یک میل لنگ اشتراکی بهره میبرند و پیکربندی وی شکل دارد. اگر چه این موتورها بیشتر در موتور سیکلتها به کار میروند، اما در موتورهای صنعتی و خودروهای کوچک نیز کاربرد دارند.
اولین موتور دو سیلندر وی شکل، سال ۱۸۸۹ توسط Gottlieb Daimler برای قایق ساخته شد. اولین بار هم این موتور، سال ۱۹۰۳ برای موتور سیکلت‌های Eclipse Motor & Cycle Co در انگلستان، Glenn Curtiss در ایالات متحده و NSU Motorenwerke در آلمان استفاده شد.
بیشتر موتورهای دو سیلندر وی شکل، یک یاتاقان Crankpin دارند که هر دو شاتون آن را به صورت مشترک دارند. شاتون‌ها معمولاً کنار هم به صورت وی شکل قرار می‌گیرند. مدل‌های کروز بیشتر این مدل موتور را دارند.
موتور سیکلت دو سیلندر ال شکل
موتورهای وی شکل دوکاتی، دارای شکل وی متمایل به جلو هستند، بنابراین سیلندر جلویی تقریباً موازی با زمین است به همین دلیل از اصطلاح ال شکل برای این موتورها استفاده می‌شود. این موتورها، قرارگیری سیلندرشان ال شکل است.
موتور سیکلت دو سیلندر تخت
این موتورسیلکت‌ها، موتور درون سوز دو سیلندر دارند که سیلندرها به صورت افقی و صاف در دو طرف میل لنگ قرار دارند. متداول‌ترین موتورهای دو سیلندر تخت، موتورهای دو سیلندر باکسر هستند که هر دو سیلندر با هم به سمت داخل و خارج حرکت می‌کنند.
این موتورها اولین بار سال ۱۸۹۶ توسط کارل بنز اختراع شد. هر چند که اولین بار بر روی یک خودرو به کار رفت، ولی استفاده بیشتر این اینجین در موتورسیکلت‌هاست. این موتورها قدرت زیاد و تعادل بسیار خوبی دارند ولی عرض آنها زیاد است به همین دلیل زاویه را بسیار محدود می‌کنند. البته این مسئله در خیابان معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند.
همچنین اگر به نحوه کارکرد موتور دو زمانه علاقه دارید به اینجا مراجعه نمایید.
محبوب ترین موتور سیکلت های دو سیلندر در ایران
به نسبت کل موتور سیکلت هایی که در سطح کشور وجود دارد، موتور های دو سیلندر بازار ایران خیلی کم هستند. در این وضعیت اقتصادی، با توجه به قیمت بالاتر این محصولات استقبال کمتری از آنها شده است. اما کسی که عاشق موتور سواری باشد محال است که تجربه‌ی سواری روی موتور سیکلت دو سیلندر را دوست نداشته باشد.
- از محبوب‌ترین موتورهای دو سیلندر ایران، می‌توان به دو موتور از شرکت یاماها اشاره کرد. اولین مدل، یاماها MT 250 است؛ این موتور ۲ سیلندر به کمک یک گیربکس ۶ دنده، از حداکثر سرعت ۱۲۸ کیلومتر بر ساعت بهره میبرد. وزن این محصول حدود ۱۶۰ کیلوگرم بوده و گواهینامه‌ی استاندارد یورو ۴ را دریافت کرده است.
- موتور جفت سیلندر بعدی که در بازار ایران طرفدار خوبی دارد، یاماها R25 است. وزن این محصول ۱۶۰ کیلوگرم است که انجین دو سیلندر آن می‌تواند تا ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت به این بدنه سرعت ببخشد. استاندارد یورو ۴ و گیربکس ۶ دنده در این محصول هم دیده می‌شود. باک بنزین موتور سیکلت دو سیلندر یاماها آر ۲۵ دارای ۱۵ لیتر حجم است و می‌تواند حدود ۴۵۰ کیلومتر را با باک پر طی کند.
تفاوت موتور سیکلت تک سیلندر و دو سیلندر
موتور (Engine) در وسایل نقلیه وظیفه دریافت انرژی در شکل‌های مختلف و تبدیل به انرژی مکانیکی را برای تولید قدرت و گشتاور موتور دارد. فرق موتور تک سیلندر و دو سیلندر این است که موتورهای تک سیلندر بسیار سبک هستند. موتور تک سیلندر به لحاظ هزینهای اقتصادیتر بوده و ساختار سادهای دارد.
علاوه بر اینها، سیستم خنک کننده این موتورها به نسبت سادهتر است؛ به همین دلایل خیلی پرطرفدار هستند.
در مقابل دوام این موتورها پایین‌تر است و هر چند که ساخت این موتورها سادهتر است اما نیاز به قطعات محکم‌تری مانند میل لنگ، شاتون و پیستون سنگین‌تر دارند. همچنین موتورهای تک سیلندر هم مانند دو سیلندر لرزش دارند.
در مقایسه با موتور سیکلت دو سیلندر، موتور تک سیلندر توان کمتری تولید می‌کند. موتورهای دو سیلندر نیز در مقابل، سیستم نگهداری کمی سخت‌تری دارند و سیستم برقی این موتور تقریباً پیچیده‌تر و کمی هم حساس است. موتور های دو سیلندر معمولاً سیستم خنک کاری مایع دارند که کارآمدتر است.
بیمه موتور سیکلت
در بحث مربوط به بیمه شخص ثالث موتور سیکلت، این وسیله نقلیه به چهار دسته تقسیم می‌شود که هزینه حق بیمه هر دسته با دسته دیگر متفاوت است:
- موتور سیکلت تک سیلندر
- موتور سیکلت دو سیلندر
- موتورسیکلت سه سیلندر و بالاتر
- موتور سیکلت سه چرخ
- موتور سیکلت برقی
علاوه بر سیلندر، تعداد چرخ هم روی نرخ بیمه موتور سیکلت آن موثر است. موتور سیکلت‌های سه چرخ، حق بیمه بیشتری نسبت به دو چرخ دارند. به طور کلی، هر چه ریسک یک وسیله نقلیه بیشتر باشد، حق بیمه آن هم مبلغ بالاتری است. با این حساب، موتورسیکلت‌های مثلاً سه سیلندر، چون تعداد سیلندر بیشتر و قدرت موتور بالاتری دارند، حق بیمه بالاتری نیز نسبت به موتور تک سیلندر مطالبه می‌کنند.
همان‌طور که بیمه شخص ثالث خودرو اهمیت زیادی دارد، بیمه موتور نیز بسیار حائز اهمیت می‌باشد و اجباری است. متأسفانه خیلی به بحث بیمه موتور سیکلت، اهمیت داده نمی‌شود. در صورتی که حادثه برای هر وسیله‌ی نقلیه‌ای ممکن است پیش بیاید.
یکی از جامع‌ترین سامانه‌ها برای استعلام و مقایسه هزینه بیمه موتورسیکلت، سامانه bimeh.com است. همان‌طور که می‌دانید، یکی از عواملی که بر روی تعیین هزینه، هنگام خرید بیمه موتور سیکلت تأثیرگذار است، بحت تعداد سیلندرهای آن است.
برای این‌که از هزینه بیمه شخص ثالث موتور سیکلت دو سیلندر خود مطلع شوید، می‌توانید به سایت بیمه دات کام مراجعه کنید و علاوه بر مقایسه بیمه‌ها، بیمه مورد نظر خود را به راحتی از این سایت تهیه کنید. اگر ابهامی در مورد این بیمه دارید، راهنمای بیمه موتور سیکلت را مطالعه کنید.
