هپاتیت: هر آنچه درباره انواع، عوارض و درمان آن باید بدانید+ مراکز تزریق واکسن هپاتیت

بیماری هپاتیت انواع مختلفی دارد و عوامل مختلفی نیز می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. هپاتیت یکی از بیماری‌های شایع کبدی است که در آن کبد دچار التهاب می‌شود. این بیماری در درجه‌های مختلفی ایجاد می‌شود و روش‌های درمانی متفاوتی نیز دارد. آگاهی در مورد این بیماری، روش‌های پیشگیری و نحوه درمان آن می‌تواند به افراد کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری به فعالیت‌های روزمره خود بپردازند. پس در ادامه این مقاله تمام نکاتی که باید در مورد بیماری هپاتیت بدانید را با شما در میان می‌گذاریم.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت در حقیقت اشاره به بیماری التهاب کبدی دارد و معمولاً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، اما علت‌های دیگری نیز برای هپاتیت وجود دارد. این موارد شامل هپاتیت خود ایمنی است که در نتیجه استفاده از برخی داروها، سموم و الکل رخ می‌دهد. هپاتیت خود ایمنی، نوعی بیماری است که در آن بدن اقدام به تولید آنتی بادی علیه بافت کبد می‌کند.

اغلب در هفته‌های اول ابتلا به هپاتیت، پس از عفونت، (مرحله حاد) دچار هیچ علائمی نخواهید بود. اما در صورت بروز علائم ممکن است مواردی مانند خستگی، حالت تهوع، کم اشتهایی، شکم درد، تب خفیف و زردی پوست یا چشم (زردی) را تجربه کنید. هپاتیت B و C ممکن است برای سال‌ها علائمی نداشته باشد.

 انواع هپاتیت

هپاتیت می‌تواند به صورت فیبروز (زخم)، سیروز یا سرطان کبد پیشرفت کند. متاسفانه ویروس‌های هپاتیت شایع‌ترین علت این بیماری در جهان به شمار می‎‌روند. اما همانطور که گفتیم سایر عفونت‌ها‌، مواد سمی (به عنوان مثال الکل، داروهای خاص) و بیماری‌های خودایمنی نیز می‌توانند موجب بروز هپاتیت شوند.

هپاتیت ۵ ویروس اصلی به شرح A ،B ،C ،D و E دارد. این ۵ نوع بیشترین نگرانی را به دلیل سنگینی بیماری، مرگ و میر ناشی از آن، احتمال شیوع و اپیدمی دارند. به طور خاص، انواع B و C در صدها میلیون نفر منجر به بیماری مزمن می‌شود و در کنار هم، شایع‌ترین علت سیروز کبدی و سرطان را پدید می‌آورند.

هپاتیت A و E معمولاً در اثر مصرف مواد غذایی یا آب آلوده ایجاد می‌شود. هپاتیت B ،C و D معمولاً در اثر تماس پارانترال با مایعات بدن آلوده رخ می‌دهد. روش‌های متداول انتقال این ویروس‌ها شامل موارد زیر است:

• دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده
• اقدامات پزشکی تهاجمی با استفاده از تجهیزات آلوده
• انتقال از مادر به نوزاد هنگام تولد
• انتقال از اعضای خانواده به کودک
• تماس جنسی

عفونت حاد ممکن است بدون علائم باشد یا علائمی به شرح زیر داشته باشد:

• زردی (زردی پوست و چشم)
• ادرار تیره
• خستگی مفرط
• حالت تهوع و استفراغ
• درد شکم

هپاتیت A: آنچه اتفاق می‌افتد

هپاتیت A بسیار مسری است و می‌تواند در محیط‌های مختلف از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این نوع از هپاتیت به طور معمول، فقط یک بیماری خفیف ایجاد می‌کند و بسیاری از افرادی که آلوده هستند، ممکن است هیچ وقت متوجه نشوند. این نوع ویروس تقریباً همیشه به خودی خود از بین می‌رود و باعث آسیب طولانی مدت کبد نمی‌شود.

هپاتیت A: چگونه شیوع پیدا می‌کند؟

این نوع از بیماری معمولاً از طریق غذا یا آب پخش می‌شود. صدف خام، میوه‌ها، سبزیجات و غذاهای نیمه پخته دلایل اصلی شیوع هپاتیت A هستند.

هپاتیت A: چه کسی در معرض خطر است؟

عامل اصلی خطر ابتلا به هپاتیت A مسافرت یا زندگی در کشوری است که میزان عفونت در آن زیاد است. برای آگاهی از شیوع این بیماری می‌توانید مشاوره سفر CDC را بررسی کنید. خوردن غذاهای خام یا نوشیدن آب آلوده می‌تواند خطر را در هنگام سفر افزایش دهد. کودکانی که به مراکز مراقبت روزانه می‌روند بیشتر در معرض ابتلا به این نوع بیماری قرار دارند.

هپاتیت B: آنچه اتفاق می افتد

بسیاری از بزرگسالانی که به هپاتیت B مبتلا می‌شوند برای مدت کوتاهی علائم خفیفی دارند و سپس خود به خود بهبود می‌یابند. اما برخی افراد قادر به دفع ویروس از بدن نیستند، این موضوع باعث عفونت طولانی مدت می‌شود. تقریباً ۹۰ درصد از نوزادانی که به این ویروس مبتلا می‌شوند، آن را مادام العمر حمل می‌کنند. با گذشت زمان، این نوع بیماری عفونی می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند آسیب کبدی، نارسایی کبد و سرطان کبد شود.

هپاتیت B: چگونه شیوع پیدا می کند؟

هپاتیت B از طریق تماس با خون یا مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. ابتلا به هپاتیت B از طریق به اشتراک گذاشتن سوزن، تیغ یا مسواک فرد آلوده نیز امکان‌پذیر است. مادر آلوده نیز می‌تواند ویروس را در هنگام زایمان به کودک خود منتقل کند. این بیماری با در آغوش گرفتن، تقسیم غذا یا سرفه منتشر نمی‌شود.

هپاتیت B: چه کسی در معرض خطر است؟

معتادان، افرادی چندین شریک جنسی یا روابط حفاظت نشده دارند و افرادی که با یک بیمار مبتلا به هپاتیت B مزمن هم‌‌خانه هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

هپاتیت C: آنچه اتفاق می‌افتد

حدود ۲۵٪ از افرادی که به هپاتیت C مبتلا می‌شوند، ویروس را پس از یک عفونت کوتاه مدت شکست می‌‎دهند و بقیه ویروس را برای مدت طولانی در بدن خود حمل می‌کنند. هپاتیت C مزمن می‌تواند عوارضی بسیار جدی از جمله نارسایی کبد و سرطان کبد را ایجاد کند.

هپاتیت C: چگونه شیوع پیدا می‌کند؟

هپاتیت C معمولا از طریق خون آلوده منتقل می‌شود. در مواردی مانند استعمال درون وریدی مواد مخدر، تجهیزات پزشکی ضدعفونی نشده و تزریق خون احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد. هپاتیت C می‌تواند در زمان تولد از مادر به فرزند نیز منتقل شود.

هپاتیت C: چه کسی در معرض خطر است؟

افراد زیر در معرض ابتلا به هپاتیت C هستند:

• نوزادانی که مادر آن‌ها به این بیماری مبتلا است.
• افرادی اعتیاد تزریقی دارند.
• افرادی که روابط حفاظت نشده و شرکای جنسی متعددی دارند.
• پزشکان، پرستاران و کادر درمان که در معرض خون و مایعات بدنی آلوده قرار دارند.
• بیماران کلیوی که دیالیز می‌شوند.
• بیمارانی که شیمی درمانی می‌شوند.
• افرادی که به اچ ‌آی ‌وی (HIV) ابتلا دارند.
• تمامی خانم‌ها در طول بارداری احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.

نحوه تشخیص هپاتیت

برای تشخیص بیماری هپاتیت ابتدا سابقه و پرونده پزشکی فرد توسط پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد تا احتمال وجود هپاتیت عفونی و غیرعفونی مشخص شود. سپس بعد از معاینه بالینی، پزشکان انجام آزمایش خون یا پنل هپاتیت را برای تشخیص این بیماری تجویز می‌کنند. آزمایش هپاتیت شامل آزمایش‌های آنتی‌بادی و آنتی‌ژن می‌شود.

چه کسی باید از نظر هپاتیت آزمایش شود؟

افرادی که علائم هپاتیت را دارند برای تشخیص دقیق‌تر باید آزمایش دهند. این آزمایش همچنین برای بیمارانی که دارای آسیب کبدی هستند یا تست عملکرد کبد آن‌ها طبیعی نیست، ضروری است. لازم است بدانید که آزمایش‌های غربالگری هپاتیت B و C این بیماری را قبل از بروز علائم و در مرحله‌ای که درمان آن آسان‌تر است، شناسایی می‌کنند. این کار موجب می‌شود که از انتقال آگاهانه بیماری به دیگران و بروز آسیب بیشتر به کبد جلوگیری شود.

اگر تست شما مثبت شود باید چه کنید؟

مثبت شدن تست هپاتیت به معنای ابتلا به این بیماری ویروسی است. در چنین شرایطی بهتر است از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی خود خودداری کرده و تحت نظر پزشک اقدامات درمانی را انجام دهید.

درمان هپاتیت A

درمان هپاتیت A تقریباً به سادگی و بدون نیاز به مراقبت‌های پزشکی انجام می‌شود. در درمان هپاتیت A باید به موارد زیر توجه کنید:

• رعایت رژیم غذایی مناسب
• استراحت کافی
• نوشیدن آب به مقدار کافی

درمان هپاتیت مزمن B

هپاتیت B یک درمان قطعی و مشخص ندارد. در درمان این بیماری از داروهای ضدویروسی استفاده می‌شود و در بیشتر موارد فرآیند درمان طولانی است. بیماران در کنار مصرف دارو باید یک رژیم غذایی مناسب را نیز برای تسریع فرآیند درمان رعایت نمایند.

درمان هپاتیت مزمن C

فرآیند درمان هپاتیت C با توجه به وضعیت فرد و شدت بیماری تعیین می‌شود. مدت زمان درمان به طور معمول حدود ۱۲ هفته است و با توجه به شرایط از داروهای ویروسی یا پیوند کبد برای درمان استفاده می‌شود. آخرین دارویی که توسط FDA تأیید شده است، گلیکاپروویر و پیبرنتاسویر (Mavyret) است. این دارو یک چرخه درمان کوتاه‌تر از ۸ هفته را برای بیماران بزرگسال مبتلا به انواع HCV که سیروز ندارند و قبلاً تحت درمان قرار نگرفته‌اند، ارائه می‌دهد.

نظارت بر هپاتیت مزمن

پزشکان برای کنترل هپاتیت B یا C مزمن، آزمایشات خون منظمی را برای بررسی عملکرد کبد بیماران تجویز می‌کنند. سونوگرافی و سی تی اسکن نیز می‌توانند نشانه‌هایی از آسیب را نشان دهند. اگر ویروس به کبد آسیبی نزده باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما داشتن آزمایشات منظم برای مشاهده تغییرات مهم است.

عوارض هپاتیت: سیروز

یکی از رایج‌ترین عوارض نوع مزمن این بیماری عفونی، سیروز است. سیروز یک زخم کبدی است که با بیوپسی تشخیص داده می‌شود. در حالت عادی کبد از سلول‌های سالم تشکیل می‌شود اما در برخی موارد به دلایل مختلفی زخم و اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، این وضعیت را بیماری سیروز کبدی می‌گویند. سیروز کبدی یک بیماری پیش‌رونده است و در طول زمان ایجاد می‌شود. آسیب‌های ایجاد شده در اثر این بیماری جبران‌پذیر نیستند اما تشخیص به موقع می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند.

عوارض: سرطان کبد

هپاتیت ویروسی علت اصلی سرطان کبد است، بنابراین افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C حتی اگر احساس سلامتی کنند باید تحت نظر پزشک، آزمایشات خود را به صورت منظم انجام دهند. آزمایش خون، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI از روش‌های تشخیص سرطان کبد هستند. برای تشخیص سرطان کبد معمولا بعد از مشاهده ضایعات غیرطبیعی در آزمایشات، نمونه برداری تجویز می‌شود.

پیوند کبد

کبد عضوی حیاتی است که به سوخت و ساز بدن، هضم غذا، سم زدایی و تولید بسیاری از پروتئین‌های مورد نیاز بدن کمک می‌کند. اگر قسمت بزرگی از کبد درگیر بیماری باشد، دیگر قادر به انجام این کارهای مهم نخواهد بود. در این حالت، پیوند کبد ممکن است بهترین امید باشد. این گزینه کبد سالم از طرف اهدا کننده برای بیمار فراهم می‌کند.

واکسن هپاتیت A و B

احتمالا می‌پرسید واکسن هپاتیت برای چیست؟ یا فواید واکسن هپاتیت چیست؟ باید بدانید برای محافظت در برابر هپاتیت A و B واکسن‌هایی تهیه شده است. این واکسن‌ها احتمال ابتلا به بیماری را کاهش می‌دهند. CDC واکسیناسیون هپاتیت A را برای همه کودکان ۱۲ تا ۲۳ ماهه و بزرگسالانی که قصد سفر یا کار در مناطقی با شیوع هپاتیت A را دارند یا عوامل خطر دیگری در آن مناطق وجود دارد، توصیه می‌کند. افراد مبتلا به هپاتیت B یا C مزمن نیز اگر قبلاً در برابر بیماری مصونیت نداشته باشند، باید واکسن هپاتیت A دریافت کنند. واکسن هپاتیت B برای همه نوزادان در بدو تولد و برای بزرگسالانی که دارای هر یک از عوامل خطری که قبلا در مورد آنها صحبت کردیم، توصیه می‌شود. اما متاسفانه هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد!

درمان بیماری‌های کبدی معمولا با هزینه‌های زیادی همراه است. در چنین شرایطی وجود بیمه‌های پایه و تکمیلی بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. آیا هپاتیت با بیمه تکمیلی پوشش داده‌می‌شود؟ برای اطلاع از پوشش‌های بیمه تکمیلی و هزینه‌های تحت پوشش آن راهنمای بیمه تکمیلی را مطالعه نمایید.

واکسن هپاتیت برای چه کسانی لازم است؟

تزریق واکسن هپاتیت برای افراد زیر الزامی است:

• کادر درمان و افراد فعال در مراکز بهداشتی و درمانی
• همه نوزادان در سنین ۱۲ تا ۲۳ ماهگی
• بیماران دیالیزی
• مبتلایان به دیابت
• بیماران موفیلی و تالاسمی
• معتادان تزریقی
• افرادی که دائما در سفر هستند یا به مناطق پرخطر سفر دارند
• افرادی که شریک زندگی آن‌ها به هپاتیت مبتلا است
• زندانیان
• تکنسین مراکز نگهداری از سالمندان و ناتوانان
• افرادی که سابقه ابتلا به هپاتیت C دارند

مراکز تزریق واکسن هپاتیت

مراکزی مثل هلال احمر تمامی شهرهای ایران و مراکز بهداشت، واکسن هپاتیت را تزریق می‌کنند. در ادامه مراکزی که می‌توانید در آن واکسیناسیون هپاتیت را انجام دهید را برای شما آورده‌ایم:

 

• مرکز بهداشت طالقانی منطقه ۱ تهران، میدان قدس، ابتدای خیابان شریعتی، جنب داروخانه ۰۲۱۲۲۶۷۸۳۷۳
• خانه بهداشت چیدز منطقه ۱ تهران، چیذر، میدان ندا ۰۲۱۲۲۲۱۹۰۸۵،
• مرکز بهداشت ازگل منطقه ۱ تهران، جاده لشگرک، ازگل، جنب کوچه مدرسه ۰۲۱۲۲۴۸۷۰۵۷
• مرکز بهداشت قائم منطقه ۱ تهران، بزرگراه ارتش، بعد از مینی سیتی، شهرک قائم. ۰۲۱۲۲۴۵۷۶۳۸
• مرکز بهداشت دربند منطقه ۱ تهران، دربند، نرسیده به میدان دربند ۰۲۱۲۲۷۱۳۱۶۶،
• مرکز بهداشت درمان جامع امامزاده قاسم، کوچه موثقى، کوچه یاس. ۰۲۱۲۲۷۰۳۰۳۰،مرکز بهداشت درکه منطقه ۱ تهران، درکه، بعد از ایستگاه اتوبوس، کوچه حمام ۰۲۱۲۲۴۱۸۳۳۰
• مسجد طالقانى، خیابان مقدس اردبیلى، بین خیابان کیهان و خیابان ملکى
• مرکز بهداشت شهدای تجریش منطقه ۱ تهران، تجریش، خیابان شهرداری، بیمارستان شهدا ۰۲۱۲۲۷۱۸۰۰۱
• بهداشت پایگاه طالقانی منطقه ۱ تهران، ولنجک، بیمارستان طالقانی ۰۲۱۲۳۰۳۱۶۰۴
• مرکز بهداشت مسیح دانشوری منطقه ۱ تهران، انتهای دارآباد، بیمارستان مسیح دانشوری. ۰۲۱۲۷۱۲۲۴۰۵
• بهداشت چمران منطقه ۱ تهران، میدان نوبنیاد، شهرک شهید چمران ۰۲۱۲۶۱۰۲۸۰۰
• مرکز بهداشت شهدای اوین منطقه ۱ تهران، اوین، خیابان اعرابی، نبش کوچه مهدیه ۰۲۱۲۲۴۲۳۰۴۸

مراقبت بعد از واکسن هپاتیت در بزرگسالان

مراقبت‌های بعد از دریافت واکسن هپاتیت توسط بزرگسالان و کودکان به سادگی و با مصرف آب کافی و استراحت انجام می‌شود. دقت داشته باشید که بعد از تزریق واکسن می‌توانید به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید. همچنین ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند درد در محل تزریق، سردرد یا خستگی را تجربه کنید، این عوارض بعد از مدتی از بین می‌روند.

عوارض واکسن هپاتیت در بزرگسالان و کودکان

بعد از تزریق واکسن هپاتیت ممکن است با عوارض زیر مواجه شوید:

• درد یا قرمزی در محل تزریق
• سردرد
• خستگی
• تب (عوارض تب بالا جدی است و باید حتما توسط پزشک کنترل شود)
• درد عضلانی
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال یا از دست دادن اشتها
• سرگیجه یا ضربان قلب سریع
• واکنش‌های آلرژیک مثل تنگی نفس، تورم صورت، لب، زبان یا گلو

موارد بالا عوارض رایج واکسن هپاتیت است. بعد از تزریق این واکسن ممکن است با عوارض نادر زیر نیز مواجه شوید:

• درد بدنی شدید
• گرفتگی و کیپ شدن بینی
• لرز
• سرفه
• تنگی نفس
• خشکی گلو
• گرفتگی گوش
• کهیر
• خارش
• زمختی صدا
• آبریزش بینی
• عطسه
• وز وز گوش

در صورت مشاهده این عوارض باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

بیمه تکمیلی یک راهکار برای کاهش هزینه‌های درمان

متاسفانه بیمه تکمیلی بیماری‌های خاص از جمله هپاتیت را تحت پوشش قرار نمی‌دهد و هزینه‌ی درمان این بیماری به عهده‌ی شخص بیمار است. اما این بیمه پوشش‌های زیادی از جمله سرطان، پیوند کبد، ریه و … دارد. برای خرید بیمه تکمیلی می‌توانید به صفحه‌ی استعلام و خرید بیمه تکمیلی مراجعه کرده و پس از تکمیل سفارش خرید، بیمه‌نامه خود را به صورت رایگان در مقصد انتخابی خود تحویل بگیرید. فراموش نکنید که تشخیص به موقع بیماری کبد تاثیر زیادی در درمان آن دارد. بنابراین با مشاهده علائم حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که در مورد تهیه بیمه‌های تکمیلی درمان به مشاوره یا کمک نیاز داشتید از قسمت نظرات این مقاله با ما در ارتباط باشید.