ویروس کرونا در اوایل سال ۲۰۲۰ برای اولین بار در استان ووهان چین شیوع پیدا کرد و تا الآن شمار انواع کرونا از دست همه در رفته است. این ویروس، در کمتر از شش ماه به یک پاندمی جهانی تبدیل شد. کرونا ویروسها، دارای یک ژنوم RNA دو رشتهای ساده هستند. ساختار ژنتیکی آنها نیز مانند سایر ویروسها دچار جهش میشود. این ویروس در طی این مدت، جهشهای متفاوتی داشته است. انواع کرونا به همین شکل به وجود میآیند و هر روز به تعداد و نامهای آنها اضافه میشود. به ویروسهای جهش یافته «سویه» یا «واریانت» میگویند. اگر مایلید با آشنا شوید با ما همراه باشید.
انواع کرونا ویروس ها، عضو خانوادهی ویروسی «کرونا ویریده»هستند که به معنای «ویروس تاجدار» است. این ویروس قبلا به شکل بیماریهای سارس و مِرس هم در جهان شایع شده بود. البته باید گفت که این ویروس برای جهان جدید نیست؛ اما برای انسانها نوعی جدید به حساب میآید؛ ویروسی که در حال حاضر در دنیا همهگیر شده با نام کووید-۱۹ با عنوان علمی سارس-کرونای-۲ شناخته میشود. سارس کرونای ۲ را به ویروس کرونای سندروم حاد تنفسی ۲، معنا کردهاند.
این ویروس از طریق ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، فرد را بیمار میکند. انواع کرونا ها میتوانند طیفی از یک سرماخوردگی معمولی تا عفونت شدید ریه را در افراد به وجود آورند. این ویروس همچنین عامل ایجاد بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است. بیماری کوید از طریق قطرات تنفسی فرد بیمار به افراد دیگر منتقل میشود.
همانطور که در بالا اشاره شد، کروناها نوعی پروتئین آر ان ای هستند. آر ان ایها ساختارهای مردهای هستند که در صورت ورود به بدنِ میزبان، امکان حیات پیدا میکنند. این آر ان ایها در بدن افرادِ مختلف به مرور زمان دچار جهش میشوند. ویروس کرونا طی چند سال گذشته هزاران بار جهش یافته است. طبق نظر سازمان جهانی بهداشت، بسیاری از این تغییرات تاثیر چندانی بر ویژگیهای ویروس نداشتند. در نتیجه بسیاری از این ویروسهای جهشیافته از بین رفتند. در بین این جهشها تعداد کمی از این ویروسها قابلیت زنده ماندن یا فرار از دستگاه ایمنی را پیدا کردند. این دسته بعد از تکثیر، انواع کرونا را بوجود آوردند.
سویههای اصلی کوید ۱۹ شامل: آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند که بیشترین نگرانی را در دنیا ایجاد کردهاند. سویه آلفا، برای اولین بار در انگلستان و سویه بتا در آفریقای جنوبی همهگیر شدند. واریانت گاما و دلتا نیز به ترتیب در برزیل و هندوستان شایع شدند. این سویهها خیلی سریعتر انتقال مییابند. شدت علائم بیماری در افراد وخیمتر است و همچنین اثر واکسنها را کمتر میکنند. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت، این چهار واریانت را «نگران کننده» اعلام کرده است.
انواع کرونا به دو دسته کلی تقسیم میشود:
ابتدا انواع ویروس کرونا را بر اساس نام کشور مبدا نامگذاری میکردند. اما اینکار موجب اختلافات شدید بین کشورها شد. در نهایت سازمان جهانی (WHO) بهداشت تصمیم گرفت سویه های کرونا به ترتیب حروف الفبای یونانی نامگذاری کند.
برای سنجش تغییرات انواع کرونا، متخصصان از «شاخصهای اهمیت» زیر استفاده میکنند:
انواع ویروس کرونا در ایران و جهان شامل سویههای مختلفی میشود که هر کدام ممکن است علائم خاص خود را داشته باشند. به همین خاطر انواع سویههای کرونا را به دستههای مختلفی تقسیم میکنند. در این بین سویههای آلفا، بتا، گاما و دلتا از خطرناکترین نمونهها هستند. سویههای دلتا و لاندا خطر فوت کمتری برای بیماران دارند اما در مقابل سرعت شیوع آنها بسیار بالا است و به سرعت پخش میشوند. از موارد کمتر شناخته شده یا کم خطرتر میتوان به اپسیلون، زتا، ایتا، گاما، بتا؛ تتا، آیوتا، کاپا، مو، دلتا پلاس، اومیکرون و ایکس بی بی اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از انواع کرونای خطرناک خواهیم پرداخت.
این ویروسها به شرح زیر است:
نام ویروس | نام علمی | کشور مبدا |
آلفا | B.1.1.7 | انگلستان |
بتا | B.1.351 | آفریقای جنوبی |
گاما | P.1 | برزیل |
دلتا | B.1617.2 | هند |
این ویروس در اکتبر سال ۲۰۲۰ در منطقه کنت در جنوب شرق انگلستان کشف شد. برای همین در ابتدا کرونای انگلیسی نام داشت. سرعت و قدرت انتشار آلفا ۴۰ تا ۸۰ درصد از ویروس اولیه بیشتر است که این واریانت تا ماه می ۲۰۲۱ در سراسر انگلستان و ۱۲ کشور دیگر شیوع پیدا کرد. این سویه یک جهش E484K هم داشت. این جهش در بین مردم بومی ایالت اورگن آمریکا و تعداد اندکی از مردم انگلستان مشاهده شد. از علائم شایع این سویه سرفه، خستگی، درد عضلانی، گلودرد و تب درد است.
همچنین اینکه احتمال از دست رفتن حس چشایی و بویایی هم وجود دارد. البته شایعترین علامت ابتلا به کرونای انگلیسی، درگیری ریه در مدت سه روز همراه با مشکلات حاد تنفسی و سرفههای پشت سر هم و احساس تنگی نفس است. از عوارض این سویه، از دست دادن وزن زیاد، افسردگی و بیاشتهایی خواهد بود.
این واریانت از انواع کرونا در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۰ در خلیج نلسون ماندلا کشور آفریقای جنوبی، شناخته شد. برای همین به این نوع، کرونای آفریقایی هم میگویند. قدرت آسیبزنندگی این سویه، شبیه واریانت آلفا است. ظهور این ویروس برای دنیا نگران کننده بود. زیرا از یک طرف، قابلیت بالایی در مبتلا کردن افراد جوان و سالم داشت، از طرف دیگر اثربخشی درمان با آنتی بادی تولید شده در اثر بیماری یا واکسن و آنتی بادیهای مونوکلونال را کاهش میداد. این واریانت بجز آفریقای جنوبی در ۳۰ کشور دیگر دنیا پخش شد. علائم این سویه شامل سردرد مزمن، گلودرد و آبریزش بینی است.
این سویه در ژانویه ۲۰۲۱ در میان مسافران برزیلی که به ژاپن سفر کرده بودند، شناسایی شد. گونه گاما، همچون سویه بتا اثربخشی آنتی بادیها را به طور متوسط کاهش میدهد. از این رو، در برابر واکسیناسیون مقاومت بالایی دارد. این واریانت در ایالت آمازوناس برزیل، کشور کره جنوبی و آمریکا شیوع یافت.
این سویه برای نخستین بار در اکتبر ۲۰۲۰ در هندوستان مشاهده شد. کرونا دلتا نسبت به سه واریانت دیگر همهگیری بیشتر و شدیدتری داشته است. در بین انواع کرونا، کرونا دلتا ۶۰ درصد از آلفا سریعتر منتشر میشود. دلتا ویروس علاوه بر هندوستان و انگلستان در ۹۰ کشور دیگر شایع شد. علائمی که سویه دلتا در افراد ایجاد میکند، کمی متفاوت است. این گونه در ژوئن ۲۰۲۱ دچار یک جهش K417N شد. این جهش به نام دلتا پلاس معروف است.
علائم این بیماری شامل آبریزش بینی، سردرد، گلودرد و تب است. البته از دست دادن حس چشایی و بویایی در این نوع سویه وجود ندارد. نکته اصلی اینجاست که این سویه در ابتدا ۴ روز باعث درگیری ریه فرد شده و بعد از مدت تسکین مییابد؛ اما بازدوباره حمله خود را آغاز خواهد کرد.
امیکرون سویه جدیدی از کرونا است که شروع آن از آفریقای جنوبی بود و تاکنون کشورهای زیادی از جمله ایران هم افرادی به آن هم مبتلا شدهاند. امیکرون سرعت انتشار بالایی دارد؛ اما مرگ و میر آن نسبت به بقیه کمتر است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص امیکرون، مقاله «امیکرون چیست» بیمه دات کام را مطالعه کنید.
این ویروسها به شرح زیر است:
نام ویروس | نام علمی | کشور مبدا |
اپسیلون | B.1.427/B.1.429 | ایالات متحده آمریکا |
زِتا | P.2 | برزیل |
اِتا | B.1.525 | چندین کشور |
تِتا | P.3 | فیلیپین |
آیوتا | B.1.526 | ایالات متحده آمریکا |
کاپا | B.1.617.1 | هند |
لامبدا | C.37 | پرو |
مو | B.1.621 | کلمبیا |
این سویه از انواع کرونا در اواخر سال ۲۰۲۰ در ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا شایع شد. پژوهشهای مقدماتی این گونه را ۲۰ درصد از گونههای قبلی مسریتر ارزیابی کرند. اصلیترین نگرانی متخصصان به جهشهای اپسیلون برمیگردد. این گونه، سه جهش روی شاخک پروتئینی خود دارد. ویروس به کمک این شاخکها به سلولهای بدن وصل و وارد آن میشود. واکسنهای فایزر مدرنا، مجهز به پیامرسان آرانای هستند که دقیقا همین شاخک پروتئینی را در بدن ایجاد میکنند. این شاخکها به سیستم ایمنی بدن آموزش میدهند که پادتنها و سلولهای مصونکننده را برای مقابله با ویروس بسازد. این جهشها ممکن است اثرگذاری این واکسنها را کمتر کند.
این واریانت در ریودوژانیرو برزیل شایع شد. در نوامبر ۲۰۲۰ به علت افزایش مبتلایان توسط سازمان جهانی بهداشت در دسته «مورد توجه» قرار گرفت. زتا ویروس به علت کاهش در موارد ابتلا و … در جولای ۲۰۲۱ از «لیست مورد توجه» WHO خارج شد.
اولین موارد ابتلا در دسامبر ۲۰۲۰ در بریتانیا و نیجریه مشاهده شد. این واریانت از مارس ۲۰۲۱ در ۲۳ کشور شناسایی شد. این سویه به لحاظ جهش ژنتیکی بسیار به آلفا، گاما و بتا شبیه است. در حال حاضر مطالعات بر روی این گونه ادامه دارد.
این گونه از انواع کرونا برای اولین بار در فوریه ۲۰۲۱ در فلیپین مشاهده شد. یک مسافر این گونه را در مارس ۲۰۲۱ به ژاپن برد. این گونه نسبت به آنتیبادی های مصونکننده بسیار مقاوم هستند.
آیوتا برای اولین بار در نوامبر ۲۰۲۰ در نیویورک شناسایی شد. این جهش به فرار ویروس از چنگ آنتیبادیها کمک میکند. همچنین موجب اتصال محکمتر ویروس به سلولهای انسانی میشود. این گونه در ۴۸ ایالت آمریکا و ۱۸ کشور دیگر شایع شده است.
این نوع از انواع کرونا در دسامبر ۲۰۲۰ در هندوستان شناسایی شد. از زمان شناسایی تا مارس ۲۰۲۱ نیمی از ویروسهایی که از هند به سایر کشورها منتقل میشد از این گونه بودند.
لامبدا، اولین بار در اوت ۲۰۲۰ در پرو مشاهده شد. خطرناکی این گونه به میزان شیوع و مقاومت آن در مقابل آنتیبادیهای مصون کننده برمیگردد. هم اکنون ۳۰ کشور با کرونا لامبدا درگیر هستند. همچنین شواهد نشان میدهد این واریانت نسبت به آلفا/گاما مقاومتر و میزان درگیری عفونی که در بدن بیمار ایجاد میکند، بیشتر و خطرناکتر است.
مو «Mu» برای اولین بار در ژانویه ۲۰۲۱ در کلمبیا مشاهده شد. این سویه در آمریکای جنوبی و بخشهایی از اروپا هم شیوع پیدا کرد. این واریانت بخاطر مقاومتی که نسبت به واکسن دارد توسط WHO مورد توجه قرار گرفت.
علائم ویروس کرونا را میتوان به دو دستهی اصلی و فرعی تقسیم کرد؛ علائم اصلی در اکثر مبتلایان به انواع کرونا یکسان است اما احتمال نمایان شدن علائم فرعی در هر فردی متفاوت خواهد بود.
علائم اصلی کرونا شامل موارد زیر است:
علائم فرعی کرونا ممکن است به شکلهای زیر نمایان شود:
طبق اعلام منابع رسمی از بین انواع کرونا واریانتهای آلفا، دلتا و امیکرون بیشتر از سایر گونهها در ایران شایع شد.
مطالعات نشان میدهد که خوشبختانه واکسنهای فعلی بر انواع کرونا همچنان موثر هستند. البته لازم به ذکر است که شیوع سویههای جدید از میزان اثربخشی واکسنها کاسته است. آمار بستری و حتی مرگ در افراد واکسینه شده مبتلا به گونههای جدید افزایش یافته است. افرادی که فقط یک بار واکسن زدهاند بیشتر از سایرین در معرض خطر هستند. گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا این نتایج را تایید میکند.
برای مطلع شدن از آخرین اخبار کرونا ویروس در ایران و جهان این مقاله را بخوانید.
کووید ۱۹ از ابتدای شیوع تا به امروز هزاران تغییر ژنتیکی داشته است. انواع کرونا و شناسایی جهشهای آن به عنوان یک دغدغه جهانی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. در این مقاله به معرفی گونههای مختلف کرونا، مبدا ظهور و وضعیت شیوع آن در دنیا پرداختیم. با توجه به اینکه هزینهی درمان این بیماری بسیار بالاست ما به شما خرید بیمه تکمیلی را برای خود و عزیزانتان، پیشنهاد میدهیم . این خدمت در صفحه محصولات بیمه دات کام به شما عرضه میشود. پس زمان را از دست ندهید و همین الان برای خرید اقدام کنید. همچنین اگر در اینباره هر سوالی دارید، میتوانید آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به آنها پاسخ دهند.
منابع:
https://www.who.int/activities/tracking-SARS-CoV-2-variants
https://www.rivm.nl/en/coronavirus-covid-19
فارسان
الان کرونا جدید چی اومده تو بازار؟
کارشناس بیمه
سلام دوست عزیز، جنس که نیست بگوییم به بازار می آید؛ اما هنوز سویه هاش هست.