منظور از مطالعات فاز صفر چیست؟

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

موضوع مطالعات فاز صفر به عنوان اولین گام برای شروع یک پروژه عمرانی محسوب می‌شود. چون همیشه گذاشتن خشت اول بسیار مهم است، و اگر خشت اول به درستی گذاشته‌ شود، مابقی راه هم به درستی طی می‌شود، لذا انجام مطالعات فاز صفر برای استارت پروژه و برآورد اینکه پروژه‌ای توجیه اقتصادی و فنی مناسبی دارد یا خیر، حیاتی است. به دلیل اهمیت فاز صفر پروژه، در این مقاله قصد داریم بیشتر به موضوع چیستی مطالعات فاز صفر بپردازیم. با ما همراه باشید.

پروژه‌های عمرانی و فازهای مختلف آن

برای اینکه پروژه های عمرانی به درستی انجام شوند، فازهای مختلفی باید به انجام برسند. فازهای پروژه های عمرانی شامل طرح توجیهی یا فاز صفر، طراحی اولیه (فازیک)، طراحی تفصیلی (فاز دو)، اجرای پیمان (فاز سه) و بهره برداری (فاز چهار) است. این فازها به شرح زیر هستند:

• فاز صفر: ابتدا نیاز شناسایی شده‌ و هدف مشخص می‌شود. سپس تمامی جوانب یک پروژه از نظر اقتصادی، فنی، اقلیمی و … بررسی شده‌ و امکان انجام پروژه با توجه به داده‌ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
• فازیک: پس از مشخص شدن هدف و تهیه طرح توجیهی برای انجام پروژه، نوبت به برنامه‌ریزی و تعیین نقشه‌های اولیه می‌رسد.
• فاز دو: در این مرحله تیم اجرایی و دستگاه‌های نظارتی مشخص شده و پیمانکاران انتخاب می‌شوند.
• فاز سه: در فاز سه، اجرا و پیاده‌سازی پروژه کلید می‌خورد و کار ساخت و ساز به صورت علنی شروع می‌شود.
• فازچهار: پایان پروژه عمرانی و تحویل آن. در این مرحله پروژه آماده‌ی بهره‌برداری است.

مطالعات فاز صفر در پروژه عمرانی مهم‌ترین بخش پروژه است.

حال که با فازهای مختلف پروژه عمرانی آشنا شدید، باید بگوییم که فاز صفر مهمترین فاز انجام یک پروژه است که باید توجه ویژه‌ای به آن نمود. اگر فاز صفر به درستی انجام نشود، چه بسا که یک پروژه در موقع پیاده‌سازی با مشکلاتی مواجه شود و عملاً اجرای پروژه با تمامی هزینه‌های انجام شده، لغو شود. حال ببینیم اصلاً مطالعات فاز صفر شامل چه مواردی است؟

مطالعات فاز صفر

همان‌طور که در بالا گفتیم، در مطالعات فاز صفر ابتدا باید مشخص شود که نیاز و هدف چیست؟ در این فاز، ابتدا باید مذاکرات لازم با کارفرما انجام شود تا به روشنی مشخص شود که کارفرما چه نیازهایی دارد و هدف او از اجرای این پروژه چیست؟ و مطالعات اولیه پروژه باید چگونه باشد؟ هدف و نیاز مشخص می‌شود، حالا نوبت به این می‌رسد که با توجه به هدف، یک طرح توجیهی تهیه شود و تمامی زوایا و جوانب پروژه مورد بررسی قرار گیرد.

نقشه های فاز صفر یکی از اولین خروجی‌های مطالعات فاز صفر و طراحیای ابتدایی در این مرحله برای به دست آوردن دید بهتر در مورد پروژه است. تا اینجا به شرح خدمات مطالعات فاز صفر معماری پی بردیم.

طرح توجیهی باید در قالب یک گزارش به سرمایه‌گذار و کارفرما داده‌شود. این طرح تمامی اطلاعات حاصل از بررسی‌های کامل محلی، بازدید از محل اجرای پروژه، بررسی‌های ژئوتکنیکی، شرایط اقلیمی، برآورد هزینه‌های مورد نیاز و … را یکجا جمع‌آوری کرده و در واقع امکان‌سنجی انجام پروژه را به کارفرما ارائه می‌دهد.

مطالعات فاز صفر بدین منظور انجام می‌شود که بگوید، آیا پروژه مورد نظر، قابلیت اجرایی شدن دارد یا خیر؟ آیا انجام این پروژه از نظر اقتصادی منطقی است؟ آیا خاک آن منطقه و شرایط اقلیمی و محیطی آن امکان انجام پروژه را می‌دهد؟ و سوالاتی از این قبیل.

مواردی که باید در مطالعات فاز صفر در نظر گرفته شوند

برای انجام فاز صفر گفتیم که تمامی زوایای یک پروژه باید مورد مطالعه قرار گیرد. مهمترین مطالعات و تجزیه و تحلیل‌هایی که باید در این بخش انجام شود، شامل موارد زیر است:

• بررسی دلایل و اهداف اجرای طرح عمرانی و بررسی ضرورت‌های انجام پروژه و پیش‌بینی نیازمندی‌های فعلی و آتی پروژه
• بازدید از منطقه اجرای طرح برای به دست آوردن اطلاعاتی در رابطه با محدوده، همسایگی‌ها، شیب عمومی، تأسیسات موجود در زمین، موقعیت زمین و …
• مشخص کردن محدودیت‌های پروژه
• جمع‌آوری اطلاعات مربوط به امکانات منطقه در رابطه با تأمین تأسیسات زیربنایی مانند راه‌های ارتباطی، شبکه آب، برق، گاز، مخابرات و …
• بررسی هزینه‌ها و پیش‌بینی مقادیر آن (یکی از مهمترین بخش‌های مطالعات فاز صفر همین بخش اقتصادی و توجیه هزینه‌هاست)
• برآورد زمان شروع و پایان پروژه با توجه به امکانات و محدودیت‌ها

اگر بررسی‌های انجام‌شده در این فاز، مهندس مشاور را به این نتیجه برساند که انجام این پروژه به خاطر نامناسب بودن زمین امکان‌پذیر نیست، باید کارفرما را در جریان انجام آزمایش‌های لازم و تصمیم‌گیری در مورد ادامه مطالعات گذاشت. برای آشنایی با انواع زمین، اینجا کلیک کنید.

به طور کلی مطالعات فاز صفر معماری شامل: تعریف پروژه، بررسی نمونه‌های مشابه، نیازهای پروژه، برنامه‌ریزی، تحلیل سایت انجام پروژه، اقلیم، ایجاد طرح، انتخاب انواع سازه، تأسیسات، برآورد مالی و زمانبندی اجرای پروژه است.

مطالعات فاز صفر در رابطه با منطقه انجام پروژه

در مورد منطقه‌ای که پروژه قرار است در آنجا اجرا شود، باید بررسی‌های مختلفی انجام شود:

• وضعیت جغرافیایی منطقه و شرایط اقلیمی آن
• وضعیت بادها، میزان بارندگی و رطوبت هوا، وضعیت تابش آفتاب، جهت قبله و …
• خاک‌شناسی، شناخت گسل‌های موجود و زلزله‌خیز بودن منطقه، استحکام زمین و تحمل زمین برای ایجاد بنا
• معماری منطقه
• جمعیت آماری منطقه
• منطقه‌بندی سایت با توجه به عملکرد
• تهیه نقشه‌های توپوگرافی از منطقه و بناهای موجود

اگر می‌خواهید پروژه  عمرانی را در استان تهران آغاز کنید، خوب است سری به نقشه گسل‌ های تهران بزنید تا تصمیم عاقلانه‌تری بگیرید. البته بهتر است که قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان را هم در نظر بگیرید.

بیمه ساختمان

وقتی که بر اساس مطالعات فاز صفر و بررسی‌های به عمل آمده‌، به این نتیجه می‌رسیم که پروژه توجیه اقتصادی وفنی دارد، ساختمان ساخته‌ می‌شود و مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. در اینجا، با توجه به هزینه‌های بالایی که برای ساخت و ساز و خرید ساختمان انجام شده، خوب است که ساختمان بیمه شود. همان‌طور که می‌دانید، بیمه آتش سوزی، یکی از بیمه‌های مربوط به ساختمان است که بسیار کمک‌کننده و حمایتی می‌باشد. بیمه آتش‌سوزی ساختمان شما را در برابر حوادثی مانند: آتش سوزی، صاعقه و انفجار بیمه می‌کند. در صورتی که خدایی ناکرده بر اثر این حوادث آسیبی به ساختمان شما وارد شود، شرکت بیمه‌گر برای جبران خسارت‌های مالی در کنار شماست.

بیمه آتش سوزی برای پروژه های عمرانی ضروری است.

بیمه آتش سوزی

البته بیمه آتش‌سوزی فقط برای حوادث ذکر شده‌ در بالا نیست. این بیمه حوادث دیگری مانند زلزله، سیل و دیگر بلایای طبیعی را نیز تحت عنوان پوشش‌های اختیاری بیمه آتش سوزی دارد. در صورتی که ساختمان شما در منطقه زلزله‌خیز و یا سیل‌خیزی قرار دارد، می‌توانید از بیمه زلزله یا بیمه سیل که از پوشش‌های بیمه آتش سوزی هستند بهره ببرید و خیال خود را از بابت این حوادث نیز راحت کنید. بیمه آتش سوزی نه تنها نوعی سرمایه‌گذاری است، بلکه آرامش بیشتری را نیز برای شما به ارمغان می‌آورد.

هزینه بیمه آتش سوزی بنا بر استحکام ساختمان و میزان خطرپذیری آن متفاوت است.  اگر مایلید از هزینه بیمه آتش سوزی ساختمان خود، چه صنعتی و چه غیر صنعتی، آگاهی داشته باشید، می‌توانید از سامانه بیمه دات کام استفاده کنید. بیمه دات کام به عنوان معتبرترین و کامل‌ترین سامانه آنلاین بیمه‌ای کشور، امکاناتی از قبیل استعلام هزینه انواع بیمه، مقایسه شرکت‌های بیمه‌ای مختلف و خرید بیمه مورد نظر را به شما می‌دهد. با استفاده از این سامانه، می‌توانید به راحتی بیمه اقدام به استعلام و خرید بیمه آتش سوزی نمایید.

در آخر، این نکته را در نظر داشته‌باشید که در هر پروژه‌ای اولین گام، انجام مطالعات فاز صفر و بررسی و امکان‌سنجی انجام پروژه است. چه بسا پروژه‌ای که قصد اجرای آن را دارید، پس از انجام مطالعات فاز صفر، شما را به این نتیجه برساند که این پروژه نه به لحاظ اقتصادی به صرفه است و نه آن منطقه کشش انجام پروژه را دارد. پس خشت اول را حتماً به درستی بگذارید تا از عواقب و ضررهای احتمالی بعدی جلوگیری کنید.

• + آیا بدون انجام مطالعات فاز صفر می‌توان یک پروژه عمرانی را کلید زد؟
  • فاز صفر، خشت اول انجام یک پروژه عمرانی است که بهتر است ابتدا انجام شود. انجام یک پروژه ساخت و ساز بدون انجام مطالعات فاز صفر توجیه منطقی ندارد. حتی ممکن است اگر برای پروژه ای فاز صفر انجام نشده باشد، در میانه راه پروژه با شکست مواجه شده و هزینه‌های صرف شده در آن، بر باد رود.
• + مطالعات فاز صفر به چه منظور انجام می‌شود؟
  • برای امکان‌سنجی انجام یک پروژه و توجیه انجام آن از نظر اقتصادی، فنی، اجتماعی و محیطی.