جدیدترین نقشه گسل های تهران؛ که قبل از خرید ملک باید ببینید!

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

نقشه لرزه‌ای مناطق ۲۲ گانه تهران در سال ۹۷ تدوین شد. این نقشه موقعیت مکانی گسل‌های موجود در ۳۵۴ محله پایتخت را نشان می‌دهد. در رده‌بندی میزان خطرناکی گسل‌های شهر سه دسته اصلی، متوسط و فرعی روی نقشه لرزه‌ای تهران مشهود است. دقت این نقشه در حد «تشخیص میزان فاصله پلاک‌های ساختمانی واقع در هر کوچه/خیابان با پهنه‌های گسلی» ارزیابی می‌شود. نقشه گسل های تهران نشان می‌دهد که ۹ منطقه از شهر در نواحی پرخطر و ۹ منطقه در نواحی کم‌خطر قرار دارند. آیا ساکن پایتخت هستید؟ داشتن اطلاعات در این‌باره به شما کمک می‌کند تا ریسک مالی تصمیمات خود را به‌طور قابل توجهی پایین بیاورید. تصمیماتی چون: خرید خانه، انتخاب محله برای سکونت و خرید بیمه‌های ضروری از این دست هستند.

پس با ما همراه باشید.

نقشه گسل های تهران

گسل‌ها، بخش‌هایی از صفحات سنگی پوسته زمین هستند که دچار شکستگی، چین‌خوردگی یا راندگی شده‌اند. در این نقاط انرژی‌های حاصل از فعل‌و‌انفعالات زمین تخلیه می‌شوند. مطابق بررسی‌های زمین‌شناسی در حوزه زمین‌لرزه، شهر تهران در دسته پرخطرترین نقاط جهان قرار دارد. این شهر علاوه‌بر جمعیت ۱۰ میلیونی به لحاظ سیاسی و اقتصادی مهم‌ترین شهر کشور است.

نقشه گسل های تهران

ازاین‌روی نقشه گسل های تهران، توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در سال ۹۷ تدوین شد. مطابق اطلاعات این نقشه ۱۷ هزار پلاک ساختمانی در حریم گسل‌های تهران قرار دارند. باید گفت؛ امکان دسترسی عمومی به جزییات این نقشه هنوز در سامانه‌های الکترونیکی مدیریت شهری پایتخت فراهم نشده‌است. در ادامه قصد داریم به بررسی کلیات آن بپردازیم.

مشخصات پهنه گسلی در نقشه گسل های تهران

پهنه گسلی در نقشه گسل های تهران با رنگ‌های مختلف و در سه دسته اصلی، متوسط و فرعی مشخص شده‌است. این گسل‌ها بر اساس پارامترهای «طول» و «شدت لرزه‌ای ناشی از فعالیت گسل» رتبه‌بندی شده‌اند. طبق این نقشه، مناطق ۱ تا ۵، ۱۳، ۱۵، ۲۰ و ۲۲ در محدوده گسل‌های اصلی و فعال قرار دارند. این مناطق پرخطرترین نواحی پایتخت هستند. همچنین پهنه گسل‌های اصلی، متوسط و فرعی به مناطق ۸ تا ۱۲، ۱۴ و ۱۶ تا ۱۸ کشیده نشده است. با اینکه این مناطق کم‌خطر هستند اما جزء بافت فرسوده شهر به حساب می‌آیند. زیرا ساختمان‌های این مناطق ویژگی‌های فرسودگی بافت شهری یعنی ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری را با هم دارند.

زلزله، یکی از نگرانی‌های بزرگ پایتخت‌نشینان است. تعداد و شدت لرزش‌های اخیر، در کنار بافت فرسوده و رعایت نکردن اصول ساخت‌وساز بر این نگرانی‌ها دامن می‌زند. ازاین‌روی به تهرانی‌های عزیز توصیه می‌شود که علاوه‌بر مقاوم‌سازی، حتما منزل خود را تحت پوشش بیمه زلزله قرار دهند.

مشخصات گسل‌های اصلی

گسل‌های اصلی دو مشخصه زیر را توأمان دارند:

• گسل‌هایی که بیش از ۱۰ کیلومتر طول دارند.
• قدرت زمین‌لرزه ناشی از آن بالاتر از ۶ ریشتر باشد.

مشخصات گسل‌های متوسط

گسل‌های متوسط مشخصات زیر را با هم دارند:

• گسل‌هایی که طول آنها بین ۵ تا ۱۰ کیلومتر است.
• قدرت زمین‌لرزه ناشی از آن حداکثر ۵ ریشتر باشد.

مشخصات گسل‌های فرعی

گسل‌های فرعی در نقشه گسل های تهران مشخصات زیر را دارا هستند:

• گسل‌هایی که طول آنها کمتر از ۵ کیلومتر است.
• قدرت زمین‌لرزه ناشی از آن کمتر از ۵ ریشتر باشد.

گسل های تهران

مطابق مشخصات گفته شده در پهنه گسلی پایتخت، گسل های تهران به شرح زیر است:

• گسل‌های اصلی: گسل مشا یا فشم، گسل شمال تهران، گسل پارچین، گسل کهریزک، گسل ری (شمالی و جنوبی)، گسل نیاوران، گسل لویزان، گسل پردیسان، گسل محمودیه.
• گسل های متوسط: گسل تلویزیون، گسل ونک پارک، گسل داوودیه، گسل جنت‌آباد شمالی، گسل باغ فیض، گسل فرحزاد، گسل عباس‌آباد، گسل نارمک، گسل چیتگر، گسل طرشت، گسل بلوار کاج.
• گسل‌های فرعی: گسل تخت طاووس، گسل ملاصدرا، گسل ولنجک، گسل اوین، گسل دانشگاه شهید بهشتی، گسل شهرک بوعلی، گسل انقلاب، گسل تنباکویی، گسل قیطریه.

گسل شرق تهران

گسل مشا با طول ۲۰۰ کیلومتر و گسل شمال تهران با طول ۱۰۸ کیلومتر در ناحیه شرق تهران به هم می‌رسند. از این تقاطع در برخی منابع با عنوان «گسل شرق تهران» یاد می‌شود. شدت تخریب این گسل در صورت فعال‌شدن، تصاعدی از گسل مشا و شمال تهران خواهد بود. بعد از زلزله مرداد ۱۴۰۰ کارشناسان فعال شدن گسل شرق را تایید کردند. این گسل محدوده شرقی تهران به سمت دماوند را پوشش می‌دهد.

نتایج حاصل از طراحی نقشه گسل های تهران

مطابق نقشه گسل های تهران، ۸ تصمیم برای مدیریت شهر اتخاذ شد. این تصمیمات به قرار زیر است:

1. ساخت‌وساز جدید در حریم گسل‌های اصلی ممنوع شد. ساخت‌وسازهایی از قبیل احداث ساختمان‌های با اهمیت و خطرزا، مدارس، مراکز آموزشی و جایگاه‌های سوخت از این دست هستند.
2. برج‌سازی در پهنه‌ گسل‌های اصلی ممنوع شد.
3. طرح تفصیلی برای تعریف کاربری‌های مجاز در پهنه‌های گسلی در دستور کار قرار گرفت.
4. الزام مراعات نکات ایمنی به سازمان‌های حساس و حیاتی کشور ابلاغ شد. این سازمان‌ها شامل وزارت نفت، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت نیرو، شرکت‌های تابعه و شرکت‌های مترو می‌شود.
5. کمیته استاندارد ۲۸۰۰ ملزم به تهیه و تدوین ضوابط ساخت‌وساز در پهنه‌های گسلی شد.
6. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ملزم به شناسایی بیمارستان‌های واقع در پهنه گسل‌های اصلی گردید. همچنین این وزارتخانه باید نسبت به جایگزینی یا مقاوم‌سازی سازه‌ای این مراکز اقدام کند.
7. سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ملزم به شناسایی مدارس موجود در پهنه گسل‌های اصلی شد. همچنین این سازمان باید در اسرع وقت نسبت به نوسازی یا مقاوم‌سازی این مدارس اقدام کند.
8. شناسایی ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد و خطرزا واقع در حریم گسل‌های اصلی به شورای عالی شهرسازی سپرده شد. همچنین این شورا موظف است نسبت به جابه‌جایی یا تغییر کاربری این مراکز اقدام نماید.

بعضی سازمان‌ها مانند سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران در تحقیقات این زمینه فعالیت می‌کنند.

خطرناک‌ترین و امن‌ترین نقاط شهر در هنگام زلزله

مطابق نقشه گسل های تهران، منطقه ارگ قدیم، امن‌ترین نقطه از نظر پهنه گسلی در پایتخت است. مسیرهای آن شامل: شوش، هفده شهریور، انقلاب، کارگر جنوبی، مولوی، میدان بهارستان، میدان امام خمینی، محله امیریه و جمهوری می‌شود. بازار تهران در این محدوده واقع شده است. شمال و شرق تهران به علت وجود گسل‌های تهران، مشا و شرق همه در معرض خطر هستند. این گسل‌ها مسیرهای: لشکرک، سوهانک، فرحزاد، حصارک، نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه را در برمی‌گیرند و تا غرب امتداد دارند. گسل ری هم کل جنوب تهران را پوشش می‌دهد. این گسل دو شاخه شمالی و جنوبی دارد.

صاحب‌نظران معتقدند اگر این گسل فعال شود؛ یکی از پرتلفات‌ترین زلزله‌های دنیا در این مناطق رخ می‌دهد. این گسل مسیرهای: جاده خاوران، دولت‌آباد و چهاردانگه را در برمی‌گیرد. گسل شرق نیز مسیرهای: اراضی سرخه حصار، بزرگراه شهید بابایی، مجیدیه و سید خندان را پوشش می‌دهد. مطابق این نقشه، محله‌های: هفت چنار، راه‌آهن، نواب، انقلاب و آزادی در دسته نسبتا امن قرار می‌گیرند.

حساس‌ترین ساختمان‌ها و سازه‌های کشور در کجا قرار دارند؟

از تطبیق مکان‌یابی مهم‌ترین ساختمان‌های و سازه‌های کشور در پایتخت با نقشه گسل های تهران نتایج زیر حاصل می‌شود:

• برج میلاد در مجاورت گسل ملاصدرا
• ساختمان مرکز اسناد ملی روی گسل سیدخندان و در مجاورت گسل داوودیه
• ساختمان بانک مرکزی در فاصله ۲۰۰ تا ۴۰۰ متری گسل داوودیه و سیدخندان
• پل بزرگراه صدر روی گسل قیطریه
• ساختمان روزنامه اطلاعات در مجاورت گسل سیدخندان
• کتابخانه ملی ایران روی طاقدیس‌های گسل داوودیه
• ساختمان وزارت راه بین دو گسل تلویزیون باختری و عباس‌آباد
• ساختمان بنیاد مستضعفان در مجاورت گسل تلویزیون
• مجتمع آتی‌ساز و هتل اوین در مجاورت گسل محمودیه
• پل پارک‌وی روی گسل محمودیه

محدوده جغرافیایی گسل‌های تهران

محدوده جغرافیای خطرناک‌ترین گسل‌های تهران به شرح زیر است:

گسل مشاء یا فشم

این گسل با طول ۲۰۰ الی ۴۰۰ کیلومتر از شاهرود تا آبیک امتداد دارد و از نوع گسل‌های فشاری است. گسل فشم زیر شاخه‌های زیادی دارد. همان‌طور که اشاره شد این گسل در بالادست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی پیدا می‌کند. گسل مشا از لحاظ راستا شرقی، جنوب شرقی-غرب، شمال غربی و به لحاظ زمین‌شناختی شکل سینوسی دارد. بزرگترین قدرت زمین‌لرزه‌ای ثبت شده آن ۷.۷ در سال ۹۵۸ میلادی است. زلزله هولناک زمان قاجار که در آن ۷۵ هزار نفر کشته شدند را به فعال شدن بخش شرقی این گسل نسبت می‌دهند.

گسل شمال تهران

این گسل با طول ۷۵ الی ۱۰۸ کیلومتر بین شاخه غربی گسل فشم و شهر قرار دارد. از یک طرف به جنوب رشته کوه البرز و در طرف دیگر به شمال تهران وصل است. این گسل از شرق دره لشکرک تا شهر کرج امتداد دارد. برخی گسل شمال تهران را شاخه‌ای از گسل فشاری فشم می‌دانند.

گسل جنوب ری

این گسل دو شاخه شمالی و جنوبی دارد. شاخه شمالی آن به طول ۱۵ و شاخه جنوبی به طول ۲۸ کیلومتر است. گسل جنوب ری محله‌های عظیم‌آباد، بزرگراه ری – بهشت زهرا را پوشش می‌دهد.

گسل معکوس آهار

این گسل از زیرشاخه‌های گسل فشم که در ناحیه آهار واقع شده‌است.

گسل معکوس امامزاده داوود

این گسل راستای غرب – جنوب غربی دارد. گسل معکوس امامزاده داوود در نزدیکی ولنجک به گسل شمال منتهی می‌شود.

مناطق جغرافیایی گسل های تهران

راندگی پورکان – وردیج

این راندگی مناطقی چون کرج، جاده چالوس، وردیج، کن و فرحزاد را در راستای شمال‌غرب – جنوب‌شرق می‌پیماید.

گسل کهریزک

گسل کهریزک با طول ۴۰ کیلومتر مناطق سلطان آباد، کهریزک و شمس آباد را متاثر می‌کند. آبرفت‌های جنوب تهران به ارتفاع ۱ الی ۱۰ متر توسط این گسل ایجاد شده‌است.

راندگی نیاوران

این گسل طول تقریبی ۱۳ کیلومتر دارد. راندگی نیاوران با راستای شمال‌شرقی – جنوب‌غربی، سعادت‌آباد، نیاوران و اقدسیه را متاثر می‌کند.

گسل محمودیه

این گسل سازوکار کششی دارد. راستای گسل محمودیه شرقی – غربی است.

گسل شبان کوثر

گسل شبان کوثر به طول ۳ کیلومتر است. منطقه تهرانپارس را متاثر می‌کند. همچنین راستای شرقی – غربی دارد.

گسل ملاصدرا

گسل ملاصدرا در دسته گسل‌های فرعی قرار دارد. این گسل از خیابان شریعتی تا شهرک غرب امتداد می‌یابد. محلات تحت تاثیر گسل ملاصدار: ونک، میرداماد، سعادت‌آباد و شهرک غرب است.

اما گسل‌های تهران از نظر فعالیت در چه وضعیتی قرار دارد؟ کدام گسل‌ها در معرض فعال شدن هستند؟ برای کسب اطلاعات جامع به مقاله آخرین وضعیت گسل های تهران مراجعه نمایید.

مدیریت خسارات مالی زلزله

ایران، یکی از پرخطرترین کشورهای دنیا از نظر زمین لرزه است. طبق نقشه گسل‌های کشور، اکثر مناطق ایران در خطر زلزله قرار دارند. ازاین روی کارشناسان توصیه می‌کنند، برای مدیریت مالی هزینه‌های این پدیده طبیعی از بیمه زلزله استفاده نمایید. بیمه زلزله در شرکت‌های بیمه به طور مستقل ارائه نمی‌شود. شما طبق راهنمای بیمه آتش سوزی، برای داشتن پوشش‌های این بیمه‌نامه باید با پوشش فرعی زلزله را خریداری کنید.

بیمه دات کام کارگزاری استعلام قیمت و خرید انواع بیمه است. شما می‌توانید برای خرید بیمه زلزله که از پوشش‌های بیمه آتش سوزی است به بخش محصولات سایت بروید. مشخصات ملک خود را وارد نمایید. در کمترین زمان از معتبرترین شرکت‌های بیمه کشور قیمت بیمه‌نامه را استعلام کنید. سپس برای خرید بیمه آتش سوزی اقدام نمایید.

زلزله، کابوس بزرگ پایتخت‌نشینان است. ساکنین این شهر، سال‌هاست که با نگرانی ناشی از شدت خسارت‌ها و تلفات زمین‌لرزه احتمالی سرمی‌کنند. تا اینکه در سال ۹۷ پژوهشی برای مکان‌یابی دقیق نقشه گسل های تهران توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی انجام شد. این پژوهش دقت بالایی دارد. اما متاسفانه هنوز جزییات آن به صورت عمومی اطلاع‌رسانی نشده است. ازاین‌رو در مقاله به بیان کلیات این پژوهش بسنده کردیم. اگر درباره آن ابهام یا پرسشی دارید برای ما کامنت بگذارید. کارشناس‌های بیمه دات کام در اولین فرصت پاسخگوی شما هستند.

• + آیا می‌توان برای تصمیم‌گیری‌های مهمی مانند خرید خانه و خرید بیمه‌های ضروری به نقشه گسل های تهران استناد کنیم؟
  • مطابق نظر کارشناسان، دقت این نقشه در حد «تشخیص میزان فاصله پلاک‌های ساختمانی واقع در هر کوچه/خیابان با پهنه‌های گسلی» ارزیابی می‌شود. پس قاعدتا می‌توان نتایج آن را ملاک تصمیم‌گیری قرار دهیم.
• + طبق نقشه گسل های تهران خطرناک‌ترین محله‌های شهر در کدام مناطق قرار دارند؟
  • طبق این نقشه، مناطق 1 تا 5، 13، 15، 20 و 22 در محدوده گسل‌های اصلی و فعال قرار دارند پس خطرناک‌ترین بخش‌های تهران هستند.
• + طبق نقشه گسل های تهران امن‌ترین محله‌های شهر در کدام مناطق قرار دارند؟
  • طبق این نقشه پهنه گسل‌های اصلی، متوسط و فرعی به مناطق 8 تا 12، 14 و 16 تا 18 کشیده نشده است. در نتیجه از نظر زمین‌شناسی این قسمت‌های شهر امن هستند.