انواع زمین: کاربری، نکات خرید زمین و محافظت از سرمایه

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

وقتی که قصد خرید زمین دارید، باید بدانید که آن زمین از چه نوعی است و برای چه کاربردی آن را می‌خواهید. در تعریف حقوقی، زمین انواع مختلفی دارد که در هنگام خرید باید به آن توجه کنید. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع زمین و نیز کاربری‌های مختلف آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

انواع زمین

در اصطلاح حقوقی، زمین به سه دسته‌ی بایر، دایر و موات تقسیم‌بندی می‌شود.

زمین دایر: زمینی که در آن ساختمان، تأسیسات و دیوارکشی متناسب با ملک و یا املاکی که باغ و مشجر و یا زراعی باشد بنا شده‌است. این زمین‌ها دائماً مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

زمین دایر زمینی که در آن ساخت و ساز یا کشاورزی وجود دارد.

زمین بایر: این زمین فاقد هر گونه ساختمان و تأسیسات است. البته این زمین‌ها قبلاً سابقه دایر بودن داشته‌اند؛ ولی به دلایلی مانند اعراض و عدم بهره‌برداری به مدت 5 سال متوالی، بدون عذر موجه، متروک مانده‌اند.

زمین موات: این زمین‌ها سابقه عمران و آبادانی نداشته‌اند و به صورت طبیعی باقی مانده‌اند. زمین برای این‌که مباح و موات باشد باید دو شرط داشته باشد:

• مالک خاص نداشته باشد. زمینی که مالک مشخصی دارد و به خاطر اهمال مالک، آباد نیست را، زمین موات نمی‌گویند. این زمین بایر است و احیای آن از موجبات تملک نیست.
• آبادی و کشت و زرع در آن نباشد. زمین آباد به زمینی که در آن درختکاری و زراعت و ساختمان باشد، گفته می‌شود. این زمین‌های آباد، معمولاً مالک خاص دارند؛ مگر اینکه در اثر اعراض مالک یا دلایل دیگر، مجهول‌المالک باشند.

انواع زمین موات

زمین موات انواع مختلفی دارد:

• زمین‌هایی که از اصل موات بوده و آگاهیم که در هیچ زمانی ملک کسی نبوده و یا ندانیم که سابقه ملکیت داشته یا نه
• زمین هایی که در گذشته سکنه داشته؛ اما از بین رفته و متروک مانده‌است. زمین‌های شوش و بابل از این‌گونه زمین‌ها هستند.
• زمین هایی که از روی ظاهرشان مشخص است که مالک دارند ولی مالکشان معلوم نیست که چه کسی است و ملک هم به صورت خرابه است. این زمین‌ها دو عنوان می‌توانند داشته باشند: یا زمین‌های موات خوانده می‌شوند یا زمین‌های مجهول‌المالک.
• زمین‌هایی که مالک مشخصی دارند؛ ولی مالک از آن‌ها اعراض کرده‌است. این زمین‌ها دو گونه‌اند: یا موات بوده و احیا شده‌اند و پس از احیا مالک اعراض نموده و یا مشمول هیچ یک از اقسام ذکر شده نبوده و تابع ملک مالک می‌باشند؛ ولی مالک آن قسمت را مهجور گذاشته است؛ مثل زمینی که جزء یک آبادی بوده و از نهر آن آبیاری می‌شده ولی نهر خشک شده و زمین از بین رفته و خراب شده‌است ولی مالک از آن اعراض نکرده است.

چند نکته مهم

*در رابطه با اعراض مالک از ملک، زمانی که مالک ملکی را رها کرده باشد و سال‌ها به آن سر نزده باشد و کسی را هم برای اداره آن تعیین نکرده و نیز تصمیم به بازگشت هم نداشته باشد و حقی برای خود نسبت به آن ملک نشناسد، گویی به این صورت است که از مالکیت ملک صرف‌نظر کرده است. این اموال حکم مباحات را دارند.

*در رابطه با اعراض از مال، طبق ماده 178 قانون مدنی “مالی که در دریا غرق شده و مالک از آن اعراض کرده است، مال کسی است که آن را بیرون بیاورد” می‌توان فهمید که قانونگذار اعراض را ملاک رها کردن و سلب مالکیت دانسته است.

*توجه به انواع زمین از همان ابتدا یعنی در مرحله مطالعات فاز صفر باید مورد توجه قرار بگیرد.

انواع کاربری زمین

برای خرید زمین، علاوه بر اینکه باید بدانیم زمین از چه نوعی است، کاربری و کاربردی آن چیست، هم اهمیت دارد. در ادامه انواع مختلف کاربری زمین را شرح می‌دهیم.

کاربری مسکونی

این زمین‌ها را برای ساخت ویلا، ساختمان و … می‌توان استفاده کرد. این زمین‌ها برای ساخت خانه و مناسب برای زندگی هستند.  برای اطلاعات بیشتر، مقاله قانون زمین شهری را مطالعه کنید.

کاربری تجاری

این زمین‌ها برای راه‌اندازی کسب و کار و تجارت هستند و می‌توان در آن‌ها مغازه، رستوران، مرکز خرید و … بنا کرد. این زمین‌ها علاوه بر این‌که کاربری تجاری دارند، باید مجوز ملکشان هم از نوع تجاری باشد.

کاربری کشاورزی

این زمین‌ها برای کشاورزی و کشت و زرع مناسب هستند. این زمین‌ها یا باغ‌های بزرگ هستند که در آن‌ها درخت کاشته می‌شود و یا اراضی زراعی هستند که در آن‌ها محصولات زود بازده کشت می‌شود و معمولاً هم برای صیفی‌جات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربری صنعتی

این زمین‌ها مناسب برای برپایی کارخانه، صنعت و تولید هستند.

کاربری معدن

این زمین‌ها پتانسیل استخراج مواد ارزشمند را دارند. در مورد این زمین‌ها اول باید اطمینان حاصل شود که درون آن‌ها، سنگ و یا دیگر مواد ارزشی وجود دارد که قابلیت استخراج دارد. حتی اگر فقط خاک این زمین‌ها هم قابل استفاده برای کارهای مهم باشد، باز هم کاربری آن‌ها از نوع معدن ثبت می‌شود.

کاربری اداری- دولتی

این زمین‌ها برای ساخت نهادهای دولتی مانند: شهرداری، وزارتخانه و … مناسب هستند.

کاربری خدماتی

این زمین‌ها با هدف ارائه خدمات و کسب درآمد در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرند. کاربری خدماتی با کاربری تجاری تفاوت دارد. در کاربری خدماتی هدف خدمت رساندن به عموم مردم است، مثل حمام‌های عمومی، به همین دلیل این زمین‌ها شامل هزینه‌های شهرداری نمی‌شود.

کاربری فضای سبز

یکی از انواع زمین، زمین‌هایی با کاربری فضای سبز است. این زمین‌ها، گزینه‌های مناسبی جهت ایجاد فضای سبز و پارک هستند.

زمین با کاربری فضای سبز

کاربری پارکینگ

این زمین‌ها برای ساخت پارکینگ در نظر گرفته شده‌اند.

کاربری ورزشی

این زمین‌ها برای ساخت باشگاه‌های ورزشی، ورزشگاه‌ها و مکان‌های این‌چنینی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

کاربری آموزشی

در این زمین‌ها مهدکودک، مدرسه و دانشگاه بنا می‌شود.

کاربری حمل و نقل

این زمین‌ها برای ساخت ایستگاه‌های مترو، پایانه‌های مسافربری، راه آهن و فرودگاه در نظر گرفته شده‌اند.

کاربری تجهیزات شهری

از این زمین‌ها برای ساخت تأسیسات زیربنایی مانند: آب و برق و گاز و فاضلاب استفاده می‌شود.

کاربری خدمات شهر

از دیگر انواع زمین می‌توان به زمین‌هایی با کاربری خدمات شهری اشاره کرد. ساخت ساختمان برای آتش‌نشانی، کلانتری و جمع‌آوری زباله در زمین‌هایی با کاربری خدمات شهری انجام می‌شود.

کاربری فرهنگی- مذهبی

مکان‌هایی مانند: مسجد، قبرستان، کتابخانه و سینما در زمین‌های با کاربری فرهنگی- مذهبی بنا می‌شوند.

کاربری بهداشتی- درمانی

بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در این زمین‌ها ساخته می‌شوند.

فاقد کاربری

بعضی از انواع زمین ها هم فاقد کاربری هستند. این زمین‌ها یا ذخیره شهرداری‌ها هستند و یا هنوز کاربریشان مشخص نشده‌است.

نکات خرید انواع زمین

وقتی می‌خواهید زمینی را خریداری کنید به نکات زیر توجه کنید:

• زمینی که می‌خرید از چه نوع است: بایر، دایر، موات
• کاربری زمین چیست و شما زمین را به چه هدفی می‌خرید.
• زمانی که درباره زمین مطمئن شدید و اطلاعات کافی درباره موقعیت زمین، آینده آن، موقعیت جغرافیایی، کاربری زمین، موانع قانونی، شناسایی مالک حقیقی و مذاکره با افراد بومی آن منطقه انجام دادید، نوبت به مذاکرات و رسیدن به توافق با فروشنده است.
• برای پیش پرداخت سعی کنید حداقل مبلغ را در نظر بگیرید که اگر از خریدتان پشیمان شدید، هزینه کمتری بابت خسارت بپردازید.
• برای نقل و انتقال سند، 30 الی 40 روز فرصت دارید تا سند قانونی را تنظیم کنید. در صورت عدم رعایت و توجه به این مهلت زمانی، قولنامه باطل شده و باید خسارت پرداخت شود.
• قدم بعدی باید به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنید تا کارهای نقل و انتقال سند به صورت رسمی انجام شود. در این مرحله اگر سند در رهن ارگان خاصی باشد و یا به عنوان وثیقه در حال استفاده باشد مشخص می‌شود. حتماً این موارد را استعلام بگیرید.
• در مرحله بعد، عوارض و مالیات باید پرداخت شود.
• مرحله آخر، سند قانوناً به خریدار انتقال پیدا می‌کند.

اما چگونه از سرمایه خود در برابر حوادث و بلایای طبیعی محافظت کنیم؟ فرض کنیم شما زمینی که خریده‌اید را ساخته‌اید یا در حال ساخت آن هستید و دچار سانحه شده‌است. چه کسی خسارات این حوادث را جبران می‌کند؟ فراموش نکنید که همیشه راه‌حلی وجود دارد و افراد هوشمند علاج واقعه قبل از وقوع می‌کنند. در ادامه راه‌های محافظت از سرمایه را برایتان شرح می‌دهیم.

بیمه آتش سوزی

وقتی که زمینی را خریداری کردید و در آن ساختمانی بنا شد، یکی از راه‌هایی که می‌توانید از طریق آن، از سرمایه خود محافظت کنید، بیمه کردن ساختمان در برابر آتش سوزی است. البته بیمه آتش سوزی فقط ساختمان را در برابر حریق بیمه نمی‌کند؛ بلکه آن را در برابر حوادثی مانند انفجار و صاعقه هم بیمه می‌کند. علاوه بر این، بیمه آتش سوزی پوشش‌های دیگری مانند: بیمه زلزله، سیل و دیگر حوادث هم دارد که به دلخواه و به صورت اختیاری می‌توانید با پرداخت حق بیمه کمی بیشتر، این پوشش‌ها را هم انتخاب کنید.

شاید فکر کنید که بیمه آتش سوزی چه فایده‌ای دارد؟ با بیمه کردن ساختمان خود، در صورتی که در اثر حوادث بیمه‌شده، ساختمان دچار آسیب شود، شرکت بیمه‌گر هزینه‌های آن را جبران می‌کند و شما مجبور نیستید در زمان حادثه هزینه هنگفتی بابت آسیب به ساختمان پرداخت کنید. پس به نوعی شما پول خود را سرمایه‌گذاری کرده‌اید تا در موقعیت بحرانی از سرمایه خود استفاده کنید.

خرید بیمه آتش سوزی

بیمه آتش سوزی بر اساس کاربری ساختمان و استحکام آن و میزان ریسک‌پذیری و … هزینه متفاوتی دارد. برای اینکه از حق بیمه آتش سوزی ساختمان خود، چه صنعتی و چه غیر صنعتی، آگاهی داشته باشید، می‌توانید از سامانه آنلاین بیمه دات کام استفاده کنید. این سامانه جامع‌ترین و معتبرترین سامانه بیمه‌ای آنلاین کشور است که علاوه بر محاسبه حق بیمه، امکان مقایسه شرکت‌های بیمه‌ای مختلف را هم به شما می‌دهد که راحت‌تر بتوانید اقدام به خرید بیمه آتش سوزی نمایید. با استفاده از این سامانه، شما می‌توانید بیمه مورد نظر خود را به راحتی و با چند کلیک ساده، با اطمینان خریداری کرده و درب منزل تحویل بگیرید.

به طوری کلی قبل از خرید زمین باید به کاربری آن و هدف خود از خرید آن زمین دقت کنید تا متضرر نشوید. همچنین زمان خرید زمین به نکاتی که در مقاله به آن اشاره شد دقت نمایید. اگر همچنان در خصوص انواع زمین و بیمه آتش سوزی نیازمند کسب اطلاعات بیشتری هستید یا سوالی در این باره دارید، می‌توانید، پرسش‌های خود را در قالب کامنت در انتهای همین مطلب قرار داده تا کارشناسان بیمه دات کام در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشند.