۹ روش تشخیص مقصر تصادفات رانندگی + راهکار قانونی و کاربردی تصادفات

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

تصادفات رانندگی در جاده‌های شهری و بین راهی در اتوبان‌ها و جاده‌های مختلف، امری اجتناب‌ناپذیر است. روزانه شاهد آمار بالایی از حوادث رانندگی در جاده‌های مختلف اقصی نقاط کشور هستیم. همیشه پس از هر تصادفی به این چالش برمی‌خوریم: مقصر تصادف رانندگی و حادثه کیست؟ زیرا ممکن است هر یک از طرفین مدعی باشد که مقصر تصادفات رانندگی و حادثه فرد مقابل است. مقصر تصادفات رانندگی باید خسارت‌های مالی و جانی را پرداخت نماید. با توجه به ابعاد مالی این مساله، آگاهی از نحوه تعیین مقصر تصادفات رانندگی امری ضروری به نظر می‌رسد. پس با ما همراه باشید.

در حوادث رانندگی دارای خسارت بسیار بالای مالی یا جانی، باید افسر رانندگی را مطلع ساخت. او با حضور خود در محل حادثه و کشیدن کروکی، مقصر تصادفات را خیلی سریع تشخیص می‌دهد. پلیس برای راننده خاطی جریمه‌ای مطابق با قانون اعمال می‌کند. بهتر است همواره با در دست داشتن بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه ضمن رعایت کردن نکات رانندگی از خسارت‌های خود بکاهید.

نحوه تشخیص مقصر تصادفات رانندگی با توجه به عوامل مختلف

تشخیص مقصر در تصادفات رانندگی کار آسانی نیست و حتماً باید توسط پلیس راهنمایی و رانندگی انجام شود. اما بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی در تصادفات، می‌توان تا مقصر برخی حوادث که پیچیدگی خاصی ندارند را تشخیص داد. مواردی که در این مقاله به آنها اشاره می‌کنیم، طبق همین قوانین تعیین شده‌اند و دلیلی بر قابل استفاده بودنشان در تمامی شرایط و حوادث نیست.

بررسی قوانین تشخیص مقصر تصادف رانندگی

۱- رعایت حق تقدم در رانندگی

یکی از مواردی که در بسیاری از حوادث رانندگی منجر به بروز تصادف می گردد؛ عدم رعایت حق تقدم توسط یکی از رانندگان است. طبق قانون جدید تصادفات رانندگی معمولاً مقصر حوادث در این شرایط کسی است که علی‌رغم وجود تابلوها، چراغ راهنما و دستورالعمل‌های حق تقدم، در مسیرهای اصلی به فرعی قانون را رعایت نکرده‌است.

پرداخت خسارت تصادف فرعی به اصلی بر عهده کیست؟

همواره باید حق تقدم را رعایت نمود. زیرا در صورت عدم رعایت حق تقدم ممکن است حوادث زیادی رخ دهد. در تصادفات فرعی به اصلی، راننده ای که از مسیر فرعی وارد اصلی شده باید در نظر داشته باشد که تقدم با ماشینی است که در مسیر اصلی در حال حرکت است. در صورتی که راننده مسیر فرعی، حق تقدم را رعایت نکند، به عنوان مقصر حوادث رانندگی و تصادف پیش آمده به حساب می‌آید.

۲- سهل انگاری و تصادف از پشت

در بسیاری از موارد، ممکن است بنا به سهل انگاری راننده، تصادف از عقب خودرو صورت گیرد. حالات مختلف تشخیص راننده مقصر در این نوع تصادفات و قوانین تصادف از پشت، شامل این موارد می‌شود:

• وارد شدن ضربه به پشت ماشین توسط خودرویی دیگر: راننده اتومبیل پشتی به دلیل رعایت نکردن فاصله ایمنی، مقصر حادثه است.
• وارد شدن ضربه به پشت ماشین توسط موتورسیکلت: راکب موتور به عنوان فرد خاطی شناخته می‌شود.
• تشخیص تصادف دنده عقب: راننده‌ای که به سمت عقب حرکت کرده‌است، باید خسارت را پرداخت کند.

در چه شرایطی با وجود برخورد از پشت، راننده مقصر نیست؟

در قانون راهنمایی و رانندگی، فردی که از پشت به وسیله نقلیه دیگری ضربه وارد می‌کند، مقصر حادثه است. در مواقع خاصی مثل توقف بیجای راننده وسط اتوبان ممکن است پلیس راهور راننده خودروی جلویی را خطاکار اعلام کند. اما غالباً چنین اتفاقی نمی‌افتد.

۳- گردش و انحراف به سمت راست یا چپ

زمانی که یک خودرو به سمت چپ منحرف می‌شود، مقصر تصادف است. اما با توجه به اینکه خروجی‌های اتوبان‌ها معمولاً در سمت راست قرار دارند، کمی شرایط انحراف به راست متفاوت است. اگر راننده‌ای با زدن راهنما و کاهش سرعت، خیلی با احتیاط به سمت راست حرکت کند و قسط خروج از مسیر اصلی را داشته باشد، خطاکار شناخته نمی‌شود؛ در غیر این صورت، باید خسارات به وجود آمده را پرداخت کند. این مورد برای موتور سیکلت هم صدق می‌کند. این قوانین برای تغییر لاین، گردش به راست و گردش به چپ هم صادق هستند.

۴- مقصر تصادف به دلیل سبقت و سرعت غیر مجاز

از دیگر عواملی که می توان با آن مقصر حوادث رانندگی را تشخیص داد؛ سرعت و سبقت غیر مجاز است:

• تصادف به دلیل سرعت غیر مجاز: راننده‌ای که بیشتر از سرعت مجاز جاده‌ای که در آن قرار دارد رانندگی می‌کند، مقصر حادثه است. این افراد علاوه بر گناهکار اعلام شدن، باید جریمه هم پرداخت کنند. پیشنهاد می‌کنیم که مقاله سرعت مجاز در معابر را مطالعه کنید.
• مقصر تصادف سبقت از راست: راننده‌ای که سبقت گرفته است، به عنوان فرد خطاکار شناخته می‌شود.
• مقصر تصادف سبقت از چپ: درست است که سبقت از سمت چپ آزاد است اما در صورت بروز حادثه، هر دو راننده ممکن است به عنوان فرد خاطی شناخته شوند و خسارت تصادف ۵۰ ۵۰ در نظر گرفته شود. در حالت کلی اگر راننده‌ای که قصد سبقت دارد و بدون توجه به آینه یا فاصله قانونی این کار را انجام دهد، خطا کار شناخته می‌شود.
• تصادف در محل سبقت ممنوع: فردی که سبقت گرفته‌است، مقصر حادثه است.

موارد ذکر شده، نمونه‌هایی از جرایم رانندگی نیز هستند.

۵- تشخیص مقصر تصادف در میدان

قوانینی که در میدان‌ها حاکم هستند، کاملاً به رعایت حق‌تقدم مربوط می‌شوند. حالات مختلفی که می‌تواند در میدان رخ دهد شامل موارد زیر است:  

• برخورد هنگام ورود به میدان: راننده‌ای که وارد میدان می‌شود مقصر حادثه است.
• ورود همزمان چند خودرو به میدان: خودرویی که در سمت چپ قرار دارد، مقصر است.

۶- مقصر تصادف در چهارراه و تقاطع

تعیین قانون تصادف سر چهارراه بسیار مشکل است. زمانی که چراغ راهنمایی و رانندگی در تقاطع وجود دارد، رنگ‌های چراغ حق تقدم را مشخص می‌کنند. چراغ سبز به معنای مجوز عبور از تقاطع، رنگ زرد به معنی کاهش سرعت و رنگ قرمز به معنای توقف کامل است. در صورتی که شخصی این قوانین را رعایت نکند، احتمالاً دچار مشکل می‌شود؛ در ادامه به حوادث مختلف در تقاطع‌ها می‌پردازیم:

• عبور از چراغ قرمز: کسی که هنگام قرمز بودن چراغ از تقاطع عبور می‌کند، مقصر حادثه است.
• عبور از چراغ زرد: با توجه به اینکه رنگ زرد به معنای کاهش سرعت و افزایش اطمینان است، اگر کسی هنگام زرد بودن چراغ به سرعت از آن عبور کند، خطاکار شناخته می‌شود.
• تصادف هنگام حرکت در مسیر اصلی: خودرویی که از فرعی وارد تقاطع می‌شود، باید خسارت را پرداخت کند.
• برخورد با خودروی سمت راست: زمانی که چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف به تقاطع هم عرض می‌رسند، حق تقدم با ماشین سمت راست است و در صورت  تصادف با آن، باید هزینه آسیب وارد شده پرداخت شود.
• برخورد هنگام گردش به چپ و راست: حق تقدم با خودرویی است که قصد گردش به سمت راست خود را دارد.

نکته: در تقاطع، هنگام گردش به راست با هدف ورود از خیابان فرعی به اصلی، حق تقدم با شخصی است که از قبل در خیابان اصلی حضور داشته است.

۷- خودرو در شرایط پارک

پارک کردن خودرو به معنای متوقف کردن آن است؛ این توقف می‌تواند کوتاه مدت یا بلند مدت باشد. تصادف با خودرویی که پارک شده شرایط مختلفی دارد که آنها را بررسی می‌کنیم:

• تصادف با خودروی پارک شده: راننده اتومبیل در حال حرکت خطاکار شناخته می‌شود.
• تصادف با خودروی پارک شده در خلاف جهت: ماشین در حال حرکت مقصر اعلام می‌شود. در این وضعیت خودروی پارک شده تنها به دلیل پارک در خلاف جهت جریمه خواهد شد.
• تصادف با خودروی پارک شده در نزدیکی تقاطع: در آیین نامه راهنمایی و رانندگی آمده است که پارک ماشین در تقاطع‌ها تا فاصله ۱۵ متری ممنوع است. با توجه به این قانون، مقصر تصادف با ماشین پارک شده در تقاطع، راننده‌ی ماشین ثابت است.
• برخورد با ماشین در منطقه پارک ممنوع: خودروی پارک شده مقصر است.
• تصادف با خودروی دوبله پارک شده: ماشین پارک کرده مقصر است.
• برخورد به خودروی پارک شده در اتوبان: راننده اتومبیل پارک شده در اتوبان مقصر است. (به جز مواردی که خودرو در قسمت توقف اضطراری پارک شده باشد.)

مقصر تصادف هنگام خروج از پارک

تعیین مقصر حادثه زمان خروج ماشین از پارک به موارد مختفی نظیر زدن راهنما، توجه به فاصله با خودروی پشت سر و دقت به آینه‌ها بستگی دارد؛ در چنین شرایطی معمولاً ماشینی که قصد خروج از پارک را دارد، خطاکار اعلام می‌شود اما در نهایت افسر پلیس راهنمایی و رانندگی مقصر را تعیین می‌کند.

نکته: در مورد تصادف در پارکینگ عمومی اصول حق تقدم کمی متفاوت است.

۸- تصادف با عابر پیاده

همیشه و در تمام معابر، حق تقدم با عابر پیاده است؛ مخصوصاً اگر از روی خط عابر عبور کند. مقصر تصادف با عابر پیاده، همواره وسیله نقلیه است؛ مگر در حالات زیر:

• محل حادثه زیر پل عابر پیاده (تا شعاع ۵۰ متری) باشد.
• تصادف در اتوبان رخ دهد.
• عابر از محل‌های غیر قانونی مانند حاشیه خیابان یا بزرگراه در حال حرکت باشد.

علاوه بر این موارد، عوامل دیگری نیز وجود دارند که با در نظر گرفتن هر یک از آن ها می‌توان مقصر حوادث رانندگی را تشخیص داد. البته باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که تشخیص مقصر در حوادث رانندگی مختلف توسط کارشناسان راهنمایی و رانندگی صورت می‌گیرد. در صورت بروز هر گونه تصادفی بلافاصله برای تشخیص مقصر با این کارشناسان تماس بگیرید.

اما برای شکایت از راننده مقصر چه مراحلی باید طی شود؟ چگونه باید از راننده مقصر شکایت کنیم؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله راهنمای کامل شکایت از راننده مقصر را مطالعه نمایید.

۹- سایر حوادث رانندگی

سایر حوادثی که ممکن است موجب آسیب رسیدن به اشخاص ثالث شود، شامل وارد زیر است:

• مقصر تصادف آینه به آینه: این مورد را نمی‌توان به راحتی اعلام کرد و با توجه به شرایط موجود، افسر به عنوان کارشناس تصادف، مقصر تصادف با آینه بغل را مشخص می‌کند.
• تصادف هنگام دور زدن: شخصی که بدون رعایت حق تقدم، اقدام به دور زدن می‌کند، به عنوان فرد خاطی در حادثه شناخته می‌شود.
• مقصر تصادف شاخ به شاخ: خودرویی که به لاین مخالف منحرف شده، مقصر حاثه است.
• مقصر تصادف با ماشین آموزش رانندگی: با این مورد مانند سایر حوادث برخورد می‌شود. فقط سایر خودروها باید بیشتر مراقب افراد در حین آموزش باشند.
• هنگام تصادف در کوچه ورود ممنوع: خودروی وارد شده به ورود ممنوع مقصر است.

در تصادف با ماشین متعلق به دیگری، مسئولیت مالک چیست؟

در هنگام بروز حادثه، مقصر تصادفات همیشه متوجه راننده‌ی خاطی است. اگر کسی ماشینت فرد دیگری را قرض گرفته باشید، یا بر روی خودروی متعلق به شخص دیگری مشغول کار باشد و تصادف کند، مالک ماشین هیچ مسئولیتی در این حادثه ندارد. تنها آسیبی که این اتفاق به مالک خودرو وارد می‌کند افت قیمت وسیله نقلیه و کم شدن تخفیف بیمه است البته اگر از بیمه شخص ثالث برای پرداخت خسارت استفاده کرده باشد.

در صورتی که می‌خواهید در مورد اقدامات بعد از تصادف اطلاع داشته باشید؛ پیشنهاد می‌کنیم مقاله بعد از تصادف چه کنیم؟ را مطالعه بفرمایید.

تعیین ۱۰۰% مقصر تصادفات رانندگی

در زیر به برخی از مواردی اشاره می‌شود که طبق قوانین تصادفات رانندگی، در صورت بروز حوادث مختلف، می‌توان چنین رانندگانی را مقصر صد در صد حادثه دانست. آموزش کارشناسی تصادفات راهنمایی و رانندگی می‌تواند به شما کمک کند تا در صحنه حادثه قبل از رسیدن پلیس از وضعیت مقصر تصادف تا حدودی مطلع شوید. این دسته از رانندگان و شرایطی که به عنوان مقصر در حوادث رانندگی مختلف شناخته می‌شوند؛ شامل موارد زیراست:

• رانندگان بدون گواهینامه که خسارت جانی وارد کرده‌اند، در هر صورت مقصر حوادث رانندگی در تصادفات مختلف به شمار می آیند. (مقاله مجازات رانندگی بدون گواهینامه مطالعه کنید.)
• رانندگانی که هنوز یک سال از صدور گواهینامه پایه ۳ آن ها نگذشته و در شهر دیگری غیر از محل صدور گواهینامه تصادف کرده‌اند.
• اگر شاهد تصادف در ورود ممنوع باشیم و ماشین خلاف جهت آمده باشد، با شاخ به شاخ شدن ماشین‌ها قطعاً خودرویی که وارد ورود ممنوع شده مقصر است.
• برخورد از پشت به خودروی جلویی.

بنابراین باید به این نکات توجه داشت که در صورت بروز تصادفات مختلف، ممکن است راننده‌ای یکی از این بی احتیاطی‌ها را مرتکب شود. در این صورت وی به عنوان مقصر تصادفات و حوادث رانندگی محسوب می‌گردد. با رعایت کردن اصول درست و قانونی رانندگی از بروز هر گونه تصادفی جلوگیری نمایید. برای اعلام تصادفات رانندگی و کشیدن کروکی حتماَ باید با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید. اگر هم راننده بعد تصادف متواری شده و نمی‌دانید چه کاری انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله فرار راننده مقصر از صحنه تصادف را مطالعه کنید.

خواب آلود بودن راننده

برخی از رانندگان به علت رانندگی به مدت طولانی خسته می شوند. به علاوه، آن‌ها در طول مسیر رانندگی هم استراحتی نمی کنند. این دسته از رانندگان نیز عنوان مقصر حوادث رانندگی را یدک خواهند کشید. این خواب‌آلودگی رانندگان، تصادفات ناخوشایندی را در پی دارد.

خواب آلودگی راننده از دلایل تصادفات است

هر یک از رانندگانی که قصد سفر به جاده‌های مختلف را دارند؛ می‌بایست به مدت کافی استراحت داشته باشند. رانندگان باید پیش از رانندگی کاملا هشیار بوده و هیچ یک از مواد مخدر یا داروهای خواب آور را مصرف نکرده باشند. در غیر این صورت، آن‌ها در جریان تصادفات به عنوان مقصر حوادث رانندگی به حساب خواهند آمد. یکی از اتفاقاتی که در هنگام رانندگی در جاده‌های پیچ در پیچ می‌تواند به سقوط یا تصادف ختم شود، خواب آلودگی و استفاده از مواد مخدر است.

قانونی پیش بردن روال تصادفات

در صورت بروز شرایط مختلف زیر:

• بنا به هر دلیلی راننده ای بی احتیاطی کرده باشد.
• راننده با سهل‌انگاری و رعایت نکردن نکات لازم رانندگی مقصر حوادث رانندگی شمرده می‌شود.
• هر یک از طرفین تصادف به وجود آمده، فرد مقابل خود را مقصر تصادف رانندگی به شمار می‌آورد.

در هر صورت بهتر است به منظور جلوگیری از درگیری و نزاع خیابانی میان هر یک از طرفین، فورا با پلیس راهنمایی و رانندگی و کارشناسان این حوزه تماس گرفته شود. در این شرایط، پلیس بر حسب تجربه و تخصص خود، می‌تواند خیلی سریع مشکل را حل و فصل نماید. او مقصر اصلی تصادف را معرفی می‌کند. مراتب قانونی پیش می‌رود تا از هر گونه درگیری میان طرفین جلوگیری شود.

قوانین راهنمایی و رانندگی در تصادفات

در خصوص قوانین تصادفات راهنمایی و رانندگی در تصادفات و چگونگی تعیین مقصر می‌توان چند قانون زیر را بیان کرد:

• مقصر بودن در تصادف ۵۰ – ۵۰ با بقیه موارد متفاوت است. در این حالت هر دو راننده به یک اندازه مقصر بوده و باید خسارت طرف مقابل را تا میزان تعیین شده بپردازند.
• در مکان‌هایی که دارای رعایت حق تقدم است، مقصر کسی است که حق تقدم را رعایت نکرده باشد؛ حتی اگر با سرعت مطمئنه رانندگی کرده باشد.
• در تصادف با عابر پیاده، بر اساس شرایط و مکان تصادف، مقصر اعلام خواهد شد.
• اگر راننده‌ای خواب‌آلود باشد، مقصر اصلی شناخته خواهد شد.
• تعیین مقصر در تصادف در مواقعی که راننده‌ای موجب تصادف دو خودروی دیگر با هم شود، کار دشواری است اما معمولاً آن راننده به عنوان فرد خاطیشناخته خواهد شد.
• مقصر تصادف در خط ویژه اتوبوس، خودرویی است که در این مکان‌ها تردد داشته است.
• خسارت راننده بدون گواهینامه پرداخت می شود؛ اما قوانین مخصوص به خود را دارد.
• قانون انحراف به راست نیز شامل شرایط مختلفی می‌شود که تشخیص مقصر تصادف انحراف به راست را دشوار می‌کند.

داشتن بیمه: ضامن شما در حوادث رانندگی

تصادف امری اجتناب ناپذیر برای هر یک از رانندگان به شمار می‌آید. ممکن است هر یک از آنان بر حسب عوامل مختلف در معرض تصادفات کوچک و بزرگ مختلفی قرار بگیرند. بر اساس گفته‌های معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران در روز شنبه ۴ آذر ۱۴۰۲؛ ۲۶% از تصادفات رانندگی شهری در پایتخت در ساعت ۱۵ تا ۱۸ و ۲۴ % نیز از ساعت ۶ تا ۹ صبح اتفاق می‌افتد. با توجه به این مسئله که در صورت نداشتن بیمه‌های مختلف خودرو شامل بیمه بدنه، بیمه شخص ثالث، هزینه تعمیر خودروی شما و خودروی فرد مقابل – در صورت تعیین شما به عنوان مقصر حوادث رانندگی ممکن است برای شما سنگین تمام شود. (برای آشنایی بیشتر با این بیمه‌ها، پیشنهاد می‌کنیم راهنمای بیمه بدنه و راهنمای بیمه شخص ثالث را مطالعه کنید تا بتوانید بهترین پکیج بیمه شخص ثالث و بدنه برای ماشین را انتخاب کنید.)

بیمه شخص ثالث، حامی رانندگان در تصادفات رانندگی

بهتر است هر چه سریعتر نسبت به خرید بیمه شخص ثالث به صورت اینترنتی و خیلی راحت از سامانه بیمه دات کام اقدام کنید. بدین ترتیب خود و وسیله نقلیه خویش را از هر گونه آسیب و خسارتی در حوادث مختلف رانندگی بیمه می‌کنید. اینجاست که می توان اهمیت داشتن بیمه های خودرو را به طور کلی لمس نمود. رانندگانی که نسبت به خرید بیمه‌های خودروی خود اقدام کرده اند؛ می توانند با داشتن برگه بیمه خود، خسارت‌های برآمده از تصادفات مختلف را جبران کنند و نیازی به اعمال هزینه های سرسام آور نباشد.

تکلیف پرداخت دیه در صورت عدم شناسایی مقصر چیست؟

در صورتکی که یک تصادف خسارت جانی داشته باشد و راننده مقصر متواری شود یا به هر دلیلی شناسایی نشود، تکلیف این است که دیه مقتول از صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت شود نه از بیت المال. برای اینکه با میزان دیه و چگونگی حساب آن آشنا شوید، این مقاله را مطالعه کنید.

برای تشخیص مقصر تصادفات رانندگی باید به برخی نکات توجه کنید: رانندگی بدون گواهینامه، راننده‌‌ی خودوریی که به پشت ماشین جلویی خود برخورد کند، راننده‌ای که دنده عقب حرکت کند و به ماشین پشت برخورد کند، بدون تردید مقصر حوادث رانندگی شناخته می‌شوند. اگر همچنان در این‌باره سوال یا ابهامی دارید در انتهای همین مطلب برای کارشناسان بیمه دات کام پیام بگذارید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشند.

• + مقصر تصادف خودرو با عابر پیاده کیست؟
  • راهنمایی رانندگی، در بسیاری از شرایط مقصر را ماشین می داند، به دلیل اینکه با احتیاطی و سرعت بالا حرکت کرده است.
• + آیا استفاده از تلفن همراه می تواند مقصر تصادف را مشخص کند؟
  • خیر؛ استفاده از موبایل در هنگام رانندگی شاید بی احتیاطی باشد، اما نمی تواند دلیل قطعی برای مقصر شناختن راننده باشد.
• + در تصادف با ماشین پارک شده، مقصر کیست ؟
  • در صورتی که پارک کردن شما باعث سد راه نبوده باشد، میتوان طرف مقابل را به علت عدم توجه به جلو مقصر تشخیص داد.
• + آیا راننده فاقد گواهی نامه در تصادف مقصر می باشد؟
  • خیر؛ نداشتن گواهی نامه دلیل قطعی برای مقصر بودن یک راننده در تصادف نیست.
• + در چه صورت از پشت بزنی مقصر نیستی؟
  • در تصادفات در صورتی که حدفاصل قانونی با خودروی جلویی را رعایت کرده باشید، در صورت برخورد از پشت مقصر نیستید.