تاریخچه موتور سیکلت: از ابتدا تا تبدیل شدن به یک صنعت سودآور

• نویسنده مطلب نویسنده بیمه

موتورسیکلت از جمله وسایل نقلیه‌ای است که ما با آن خاطرات زیادی داریم. تاریخچه موتورسیکلت یکی از موضوعات جذاب برای علاقه‌مندان به این وسیله نقلیه است. گاهی با سرعت زیاد این وسیله نقلیه جذاب ذوق کرده‌ایم، گاهی چند پشته سوارش شده‌ایم و گاهی وسیله‌ی امرار و معاش ما بوده است. گاهی سوار بر آن لحظات عاشقانه زیادی را گذرانده‌ایم. بعضی اوقات نیز با آن از کوچه‌ها و خیابان‌هایی گذشته‌ایم که با هیچ وسیله‌ی دیگری نمی‌توانستیم از چنین مسیرهایی عبور کنیم. موتورسیکلت، فقط برای ما ایرانی‌ها یادآور خاطرات نوستالژیک نیست. صنعت موتور سیکلت همیشه سرشار از جاذبه بوده است.

تاریخچه موتور یکی از تاریخچه‌هایی است که با مرور کردن آن سرشار از شگفتی می‌شویم. تصویر اولین موتورسیکلت جهان را نگاه کنید تا سیر تحولات این وسیله نقلیه را بهتر متوجه شوید. اما ما درباره موتور سیکلت چه می‌دانیم؟ اولین موتورسیکلت در کدام کشور تولید شد؟ قدیمی ترین موتور دنیا به وسیله چه کسی ساخته شد؟ اولین موتور در جهان با چه ظاهری به مردم معرفی شد؟

پاسخ به سوال موتور سیکلت چیست؟ برای اکثر ما بسیار ساده است. اما در مورد تاریخچه موتور سیکلت از ابتدا تا امروز چه می‌دانیم؟ اگر این تاریخچه را مرور کنیم ردپای این احساسات مشترک نسبت به موتورسیکلت را در وسعت جهانی می‌بینید. دنبال کردن موتور های قدیمی گاهی ما را با داستان‌های جالبی رو به رو می‌کنند. آیا مایلید این سفر نوستالژیک را شروع کنید و در مورد قدیمی ترین موتور سیکلت‌ها و اولین برند‌های موتورسیکلت در دنیا بدانید؟ پس با ما همراه باشید.

تاریخچه موتور سیکلت

موتورسیکلت‌ها را دو یا سه‌چرخه‌هایی می‌دانند که با یک موتور، نیروی محرکه آن تامین می‌شود. طبق آنچه در تاریخچه موتور سیکلت آمده‌است، اختراع این وسیله به نیمه دوم قرن نوزدهم بر‌می‌گردد. تغییرات این وسیله نقلیه در طول تاریخ بیشتر ناشی از تغییر در سوخت موتور آن شکل گرفته است.

تصویری از یک موتور سیکلت قدیمی

سوخت انجین موتورسیکلت را از ابتدا تاکنون می‌توان به موارد زیر دسته‌بندی کرد:

• بخاری
• نفتی
• بنزینی
• دیزلی
• برقی
• هیدروژنی

دوچرخه‌های موتوردار

همان‌طور که در بخش تاریخچه موتور سیکلت گفته شد، اختراع این وسیله به سال‌های میانی قرن 19 برمی‌گردد. در سال 1860 پییر میشو، شرکتی بنام «میشو و شرکا» را برای ساخت دوچرخه‌های پدالی تاسیس کرد. پسرش ارنست در سال 1867 یک موتور روی آن دوچرخه‌های پدال‌دار سوار کرد. سوخت این موتور بخار آب بود. او اسم اختراعش را دوچرخه‌های موتوردار گذاشت.

دوچرخه‌های موتوردار در آمریکا

یک‌سال قبل از ثبت دوچرخه موتوردار، شخصی بنام پییر لالمنت که از کارمندان سابق شرکت میشو بود به آمریکا رفت. او مدعی بود در توسعه موتور دوچرخه نقش داشته است. به همین دلیل پس از ورود به آمریکا اختراعش را به ثبت رساند. بدین ترتیب دوچرخه‌های موتوردار به سرزمین‌های بکر آمریکا راه پیدا کرد. پس از او سیلوستر روپر به سیلندرهای بخار آب یک بویلر زغالی اضافه کرد. اختراع او در بین مردم پذیرفته نشد؛ زیرا که جانش را در هنگام نمایش با موتورهایش از دست داد. در اروپا، لوییس گیوم پروو فرانسوی، به دوچرخه‌های موتوردار یک بویلر الکلی اضافه کرد و اختراعش را ثبت کرد.

طبق گواهی تاریخ اختراع او نیز با استقبال عمومی مواجه نشد. چرا که از سال 1871 به بعد مدرکی دال بر استفاده از این مدل موتورها موجود نیست. ده سال بعد یعنی 1881 لوییس کوپلند آمریکایی با افزودن یک بویلر کوچک، دوچرخه‌ای با سرعت 19 کیلومتر/ساعت ساخت. اختراع او موفقیت‌آمیز بود پس شرکت خود را بنام نورثروپ برای ساخت نخستین سه‌چرخه‌های موتوردار بنیان نهاد. ثبت این شرکت اولین تلاش موفق برای تجاری‌سازی اختراع جدید بود. شرکت‌های دیگری چون باتلر در انگلستان روی سه‌چرخه‌های موتوردار سرمایه‌گذاری و تمرکز کردند. آنها در نهایت پیشگامان ساخت اتومبیل در دنیا شدند.

موتورسیکلت اولیه

سازنده موتور سیکلت چه کسی بود؟ شاید قبل از هر چیز باید بدانید چه کسی اولین‌بار موتورسیکلت را اختراع کرد یا اولین موتورهایی که وارد بازار شـدن چه ساختاری داشتند؟ چرا موتورسیکلت اختراع شد؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات را بیابید. اختراع موتورسیکلت‌های اولیه توسط مهندس‌های مکانیک آلمانی گوتلیپ دایملر و ویلهلم باخ در سال 1885 به ثبت رسید. آنها از انجین‌های احتراقیِ داخلی استفاده کردند. سوخت این انجین‌ها بنزین بود.

موتورسیکلت دایملر درواقع همان دوچرخه موتوردار بود که با مواد نفتی، روشن می‌شد و حرکت می‌کرد. بدنه آن از چوب و چرخ‌ها ترکیبی از اسپوک‌های چوبی با تسمه‌ها و یک شاسی فلزی بود که در کنار پیشرانه تک سیلندر اتوسیکل و یک کاربراتور تلمبه‌ای، وسیله نقلیه ابتدایی مذکور را به حرکت در می‌آورد. به این ترتیب قدیمی‌ترین موتور جهان و اولین موتور سیکلت جهان به وسیله دایملر ساخته شد.

با اینکه اولین موتور دنیا را دایملر ساخت اما در نهایت نیز این اروپا بود که موفق شد در سال 1894 اولین برند موتورسیکلت دنیا را بنام خود ثبت کند. برند Hildebrand & Wolfmüller از آلمان با تولید سری (چند صدتایی) این وسیله، باعث ترویج نام «موتورسیکلت» در بین مردم شد. دو سال بعد شرکت انگلیسی Excelsior نیز به این جنبش پیوست. از این تاریخ به بعد عموم مردم در اروپا می‌توانستند آن را بخرند. تولید انبوه موتورسیکلت در آمریکا با نام Orient-Aster شناخته می‌شود. از سال 1898 شرکت پژو نیز به طور رسمی وارد این عرصه شد.

استقلال در طراحی و فناوری

اوایل قرن بیستم، شرکت‌های مختلف دوچرخه‌سازی به تولید انبوه موتورسیکلت روی آوردند. ورود همه جانبه این شرکت‌ها، باعث ایجاد تلاش‌هایی برای طراحی مستقل این وسیله از دوچرخه شد. رویال انفیلد، تریومف، نورتون و BSA از جمله شرکت‌های اروپایی بودند که به تولید انبوه موتورسیکلت پرداختند. در آمریکا نیز شرکت‌هایی چون ایندین، آئورا، هارلی دیویدسون در تولید پیشگام بودند. بالاخره در سال 1914 فناوری موتورسیکلت از دوچرخه‌های موتوردار به طور کامل مستقل شد. در طراحی‌های جدید، فنربندی و زین، تنها شباهت موجود بین این دو وسیله بود.

نقش جنگ‌های جهانی در توسعه صنعت موتورسیکلت

در بخش قبل گفتیم که سال 1914 نویدبخش استقلال کامل موتورسیکلت از دوچرخه بود. اما در اصل این وسیله نقلیه، استقلالش را مدیون جنگ جهانی اول است. زیرا استفاده از موتورسیکلت برای تردد به خط مقدم جبهه، بسیار کاراتر، سریع‌تر و به صرفه‌تر از اسب‌ها بودند. تریومف و دیویدسون شرکت‌های پیشروِ تولید موتورسیکلت در جنگ جهانی اول بودند. آنها موتورسیکلت‌های تولیدی خود را به طرفین جنگ می‌فروختند. تریومف به حدی در بین مردم محبوب شد که به آن لقب ترمویوف قابل اعتماد (Trusty Triumph) دادند. پس از جنگ جهانی اول دیویدسون آمریکایی به عنوان بزرگترین تولیدکننده موتورسیکلت در دنیا شناخته شد. محصولات این شرکت در 67 کشور دنیا خریدار داشت.

یکی دیگر از شرکت‌هایی که سال 1914 شروع به کار کرد وسپا بود که در تاریخچه موتور سیکلت باید به آن اشاره کنیم. وسپا الگوی منحصر به فرد خودش را در طراحی داشت و دلیل این نام‌گذاری این بود که اولین محصولات این شرکت صدای زنبور می‌دادند؛ زیرا وسپا در لغت به معنای زنبور بی عسل است. این برند ایتالیایی در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین برندها بین مردم جهان شناخته می‌شود.

پس از جنگ برند BMW به سال 1923 نیز وارد عرصه تولید این وسیله شد. مشابه سرنوشت همه صنایع که «وقتی بازیگرهای قوی زیاد شود، رقابت هم بیشتر می‌شود» این صنعت نیز بی‌نصیب نماند. بیشترین رقابت شرکت‌های سازنده، حول محور طراحی موتور و نوع سوخت آن می‌چرخید. برخی شرکت‌ها، مثل ایندین از رقابت جا ماندند یا ورشکست شدند یا به سایر غول‌های تجاری فروخته شدند.

شرکت موتور سازی BMW در گذشته

این روند تا جنگ جهانی دوم ادامه داشت. در این جنگ نیز تولید موتورهای جدید افزایش و توسعه یافت. شرکت رویال انفیلد موتوری طراحی کرد که می‌شد آن را از هواپیما بیرون انداخت تا با چتر نجات فرود آید.

موتورسیکلت پس از جنگ‌های جهانی

اگر به تاریخچه موتور سیکلت دقت کنیم، فرهنگ جدیدی که این وسیله بعد از جنگ کم‌کم رواج داد را درمی‌یابیم. موتورسیکلت در آمریکا به عنوان وسیله‌ای برای تفریح و تجربه‌ی سرعت مورد توجه قرار گرفت. به موازات آن در اروپای جنگ‌زده به وسیله‌ای برای حمل‌و‌نقل آسان و امرار معاش تبدیل شد. با گذشت سالیان دراز موتورسیکلت‌ها با فناوری‌های نو، پیشرفته و به‌روز شدند. به موازات آن نقش‌های جدیدی پذیرفتند و در برخی جوامع نوع خاصی از سبک زندگی را به‌وجود آوردند.

تفریح، سرگرمی، مسابقات، نمایش جایگاه اجتماعی، فردیت و… از جمله نقش‌های جدید این وسیله در سالهای پایانی قرن بیستم تاکنون هستند. تبدیل شدن موتورسیکلت به یک کالای مصرفی، آتش رقابت در این صنعت را شعله‌ورتر کرد. به حدی که شرکت‌های ژاپنی مانند: هوندا، کاواساکی/سوزوکی/یاماها و… بخشی از بازار این وسیله را به خود اختصاص دادند.

برای آشنایی با تاریخچه موتورهای کافه ریسر، این مقاله را مطالعه کنید.

تاریخچه موتور سیکلت در ایران

در سال 1291 هجری شمسی ورود اولین موتورسیکلت به ایران توسط گمرک کشور ثبت شد. نخستین موتورهای وارد شده به ایران از هند و روسیه بودند. سال 1335 هم نخستین موتورهای ژاپنی وارد ایران شدند و با وقفه‌ای چهار ساله در سال 39 ورود این موتورها دوباره شروع شد. 108 سال از ورود موتورسیکلت به ایران گذشته است. اما در مورد تاریخچه موتورسیکلت در ایران چه می‌دانیم؟

تاریخچه موتور سیکلت در ایران به سال‌های دهه ۲۰ شمسی بازمی‌گردد. کمپانی‌های انگلیسی، پیشگام ورود این وسیله به ایران بودند. در اصل تجار ایرانی در سفرهای تجاری خود، این موتورها را وارد کردند. بعد از گذشت ۲۰ سال، موتورسیکلت‌های ایتالیایی نیز وارد شدند. تغییر کاربری این وسیله بعد از جنگ جهانی دوم به ایران هم رسید. به همین دلیل در اواخر دهه ۴۰ سروکله شرکت‌های ژاپنی مانند یاماها پیدا شد.

با تاسیس شرکت ایران دوچرخ به سال ۱۳۴۹ فعالیت این شرکت در ایران رسمیت یافت. البته در سال 1326 اولین فعالیت موتور سواری با ورود موتور سیکلت اشتوتگارت انگلیسی که توسط مخترعان آلمانی در سال 1885 طراحی و ساخته شده بود با ورود به ایران آغاز شد و قدیمی ترین موتور ایران بود. بله! اولین موتور در ایران یک موتورسیکلت انگلیسی بود.

فعالیت شرکت‌های ژاپنی در ایران

ایران دوچرخ در آن زمان، نمایندگی مدل‌های شهری و آفرود یاماها ژاپنی را گرفته بود. این موتورها تا اواخر سال 58 وارد ایران می‌شد. در همان سالها، محصولات شرکت سوزوکی نیز محبوبیت خاصی در ایران داشتند. به طوری‌که مردم به سوزوکی جی اس 1000 لقب افسانه‌ای می‌دادند. همچنین مسابقات موتورسواری، یکی از محبوب‌ترین تفریحات آن دوران بود. پس از پیروزی انقلاب، گروه‌های مخالف از موتورهای پرحجم در ترورهای ابتدای دهه60 استفاده می‌کردند. به همین دلیل بیانیه‌ای در کمیته منحله انقلاب اسلامی صادر شد. طی این بیانیه رفت‌وآمد و شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های بالای 250 سی‌سی در شهرها ممنوع شد. این ممنوعیت تاکنون نیز ادامه دارد.

در سال‌ ۱۳۶۲ به خاطر شرایط خاص جنگی، واردات سوزوکی به ایران متوقف شد. ولی در دهه‌ی ۷۰ با آزادسازی واردات خودرو و تاسیس شرکت تکتاز موتور، واردات سوزوکی از سر گرفته شد. در همان سال‌ها رقیب این شرکت یعنی کاواساکی نیز توانست خود را در بازار ایران جا کند. اگرچه شرکت‌های ایرانی تولیدکننده موتورسیکلت کم نیستند؛ اما آنها بیشتر نقش مونتاژی دارند.

در حال حاضر موتورهای شرکت هوندا در ایران پرفروش هستند. اولین موتور هوندا مدل تی۳۶۰ در سال ۱۹۶۳ و در واقع یک بارکش کوچک در چهار فرم متفاوت بدنه بود که با یک پیشرانه ۳۶۰ سی‌سی و با ۳۰ اسب‌بخار قدرت بود. تاریخچه موتورسیکلت هوندا به 1949 برمی‌گردد و با بررسی این تاریخچه به خوبی می‌فهمیم اولین موتور سیکلت هوندا در ایران چه جایگاهی داشته است.

وضعیت فعلی موتورسیکلت

تا اینجا تاریخچه موتور سیکلت در دنیا و ایران را برایتان گفتیم. امروزه حرکت به سمت انرژی‌های پاک به عنوان پیشران اصلی شرکت‌های سازنده موتور، شناخته می‌شود. به طوری‌که کشورهای اروپایی از جمله آلمان، استفاده از موتورهای احتراقی را از سال 2030 ممنوع کرده است. در این شرایط شرکت‌هایی مانند تِسلا به عنوان بزرگترین سرمایه‌گذار موتورهای برقی، گوی رقابت را از سایر شرکت‌ها ربوده‌اند. البته شرکت‌های تولید‌کننده چینی نیز از این رقابت عقب نمانده‌اند. این شرکت‌ها سالانه، 18 میلیون موتورسیکلت در کلاس‌های مختلف به فروش می‌رسانند.

در حال حاضر شما می‌توانید انواع موتورهای زیر را در جاده و خیابان‌های کشور مشاهده کنید:

• موتور سیکلت تک سیلندر
• موتور سیکلت دو سیلندر
• موتور سیکلت برقی
• موتور سیکلت سه سیلندر و بالاتر
• موتور سیکلت سه چرخ

کلاس‌بندی موتورسیکلت بر اساس کاربرد

موتورسیکلت را بر اساس کاربردشان طبقه‌بندی می‌کنند. این وسیله در هر دسته نیز بر اساس حجم موتور، کلاس‌بندی می‌شوند که شامل موارد زیر است:

• موتورسیکلت‌های جاده‌رو
• موتورسیکلت‌های فراجاده‌ای یا آفرود
• اسکوتر‌ها
• موتور گازی
• موتورسیکلت‌های کوچک یا مینی
• موتورسیکلت‌های همه‌جا رو

آمار موتورسیکلت در ایران

با تغییر کاربری موتورسیکلت و افزایش روز‌افزون تولید و واردات این وسیله به کشورمان، فرهنگ استفاده از آن نیز تغییر یافت. مراجع رسمی اعلام کرده‌اند که موتورسیکلت‌ها 35 درصد از وسایل نقلیه در ایران را تشکیل می‌دهند. طبق این خبر حدودا 12 میلیون موتور ثبت شده در کشور داریم. اگر نگاهی هم به آمار تصادفات جاده‌ای بیندازیم، متوجه می‌شویم که 50 درصد تصادفات جرحی یا فوتی به موتورسواران اختصاص دارد. معمولا موتورسواران در این تصادفات تنها نیستند. به همین دلیل در صورت آسیب‌دیدگی مجبورند هزینه‌های زیادی متحمل شوند. به همین خاطر قانون، خرید بیمه شخص ثالث موتور را اجباری کرده است.

بیمه شخص ثالث موتور سیکلت را از کجا بخریم؟

بیمه دات کام کارگزاری آنلاین خرید بیمه‌نامه است. شما می‌توانید برای خرید بیمه موتور سیکلت به صفحه محصولات سایت مراجعه کنید. همچنین برای آشنایی بیشتر شما عزیزان، راهنمای بیمه موتور سیکلت نیز در سایت قرار گرفته است.

برخی از وسایل نقلیه صرفا ابزار نیستند؛ بلکه سبک زندگی خاصی را ترویج می‌دهند. اکثر ما خاطرات زیادی با موتورسیکلت داریم. در این مقاله از تاریخچه موتور سیکلت و نقش آن در زندگی مردم دنیا گفتیم. اگر شما هم عشق سرعت هستید و موتورسیکلت دارید، پیشنهاد می‌کنیم که بیمه شخص ثالث موتورسیکلت را حتما داشته باشید. آیا در این باره پرسش یا ابهامی دارید؟ برای ما کامنت بگذارید. کارشناس‌های ما در اسرع وقت پاسخگوی شما هستند.

• + اولین موتورسیکلت‌ها در کجا ساخته شدند؟
  • در اواسط قرن نوزدهم اولین موتورسیکلت‌ها با استفاده از فناوری موتور بخار و دوچرخه‌ها در فرانسه ساخته شدند.
• + موتورسیکلت چطور به ایران وارد شد؟
  • موتورسیکلت‌های انگلیسی اولین بار توسط تجار ایرانی در دهه 20 شمسی وارد ایران شدند.
• + پرفروش‌ترین موتورسیکلت‌ها در ایران به چه شرکتی اختصاص دارد؟
  • در حال حاضر، موتورهای شرکت هوندا در ایران پرفروش هستند.