آمار بیکاری تا حدی بالا است که این روزها اگر جوانی موفق به یافتن شغلی هم بشود بهدلیل نبودن امنیت شغلی از بسیاری مشکلات چشمپوشی میکند. این چشمپوشی موجب برخی سودجوییها از سوی کارفرما شده است، به طوری که شاید شما هم یکی از افرادی باشید که حق و حقوق مربوط به کار خود را نگرفته باشید. در این مقاله قصد داریم جزئیات مربوط به بیمه اختیاری کارگران و حق بیمه را برای شما شرح دهیم. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
چندین سال است که بسیاری از شرکتهای خصوصی بعد از استخدام نیرو در شرکتشان، قرارداد کتبی با فرد نمیبندند و تنها شرایط کاری و میزان حقوق پرداختی را بهصورت شفاهی تعیین میکنند. یا اگر قراردادی بین استخدام کننده و استخدام شونده بهصورت کتبی بسته شود، یکطرفه بوده و نزد کارفرما باقی میماند!
در واقع نیروی کار با علم بر اینکه حق و حقوقش پایمال میشود اما بهخاطر دریافت درآمدی هرچند اندک سکوت میکند تا از کار بیکار نشود. بروز قراردادهایی مانند سفیدامضا، مخدوش، یکطرفه، مبهم و مشابه آن ناشی از چشمپوشیهای نیروی کار بر مشکلات است.
کنار قراردادهای نوظهور در بازار کار در بسیاری از موارد شاهد هستیم. نیروی کار پس از اشتغال، بدون داشتن بیمه مشغول به فعالیت میشود. در حالی که طبق ماده ۱۴۸ قانون کار (کارفرمایان کارگاههای مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون بیمه تامین اجتماعی، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند). اما مشاهده میکنیم که تعداد زیادی از کارگران پس از آنکه چندین ماه بابت بیمه نشدن از سوی کارفرما معطل هستند، به سمت بیمهپردازی اختیاری رجوع میکنند. همچنین هستند کارگرانی که بعد از تعدیل از یک واحد تولیدی، یا کارگاهی که بیمه بودهاند، در کارگاه جدید بیمه نیستند و میخواهند به بیمهپردازی اختیاری ادامه دهند.
اگر میخواهید در خصوص تفاوت سابقه کار با سابقه بیمه اطلاعاتی کسب کنید، به اینجا مراجعه نمایید.
برای متقاضیان بیمه اختیاری زیر ۵۰ ســال زن و مرد کــه حداقــل ۳۰ روز ســابقه پرداخت حق بیمــه قبلی نزد سازمان تأمین اجتماعی داشته یا دارای کارت پایان خدمت نظام وظیفه انجامشــده نه معافیت و… باشند حتی با نداشــتن ۳۰ روز ســابقه قبلی امکان درخواست شروع یا ادامه بیمهپردازی بهطور اختیاری فراهم است.
همچنین افراد بالای ۵۰ ســال بهشرطی میتوانند تقاضای بیمه اختیاری کنند که معادل مازاد ۵۰ سال سن خود، سابقه فردی قبلی در تأمین اجتماعی داشـته باشــند.
مثــلاً فردی که ۵۴ ســال دارد، در صورت داشتن حداقل ۴ سال سابقه قبلی میتواند درخواســت بیمه اختیاری کند. متقاضیانی که حداقل ۱۰سـال سابقه قبلی داشته باشند، با هر سنی میتوانند بیمه اختیاری شوند. در ضمن چنانچه فردی قبلاً یک بار طبق مقررات، بیمه اختیاری شده و مدتی حق بیمه پرداخت کرده باشد به هر میزان ولی بیمهپردازی اختیاری وی به هر دلیل متوقف شـده باشد. تا سه مرتبه دیگر بدون نیاز به احراز شرایط سن و سابقه، با هر سنی میتواند بیمه اختیاری شود.
در صورتی که تحت پوشش هیچ بیمهای قرار ندارید با هیچ کارفرمایی کار نمیکنید، بهتر است با بستن یک قرارداد با سازمان تامین اجتماعی خود را بیمه کنید. شما با پرداخت مبلغ حق بیمه به ازای هر ماه تحت پوشش بیمه قرار میگیرید. توجه داشته باشید که عدم پرداخت حق بیمه طی مدت معین، موجب ابطال قرارداد میشود. در این صورت برای صدور مجدد بیمهنامه باید درخواست جدیدی به سازمان تامین اجتماعی ارائه بدهید. با ثبت درخواست جدید، بیمه به همان روند قبل بازمیگردد.
در صورتی که قصد درخواست بازنشستگی بیمه اختیاری دارید خوب است بدانید در بیمه اختیاری مردان با سن ۶۰ و زنان با سن ۵۵ سالگی بازنشسته محسوب میشوند. در بیمه مشاغل آزاد سن مردان برای بازنشستگی ۶۰ سال با ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه تعیین شده است. برای زنان در بیمه مشاغل آزاد ۴۵ سال سن و ۳۰ سال پرداخت حق بیمه و یا ۵۵ سال سن با سابقه ۲۰ سال پرداخت حق بیمه مشخص شده است.
همچنین هر نوع سابقه پرداخت حق بیمه که بهلحاظ بازنشستگی معتبر باشد بهجز سابقه پرداخت حق بیمه با نرخ جزئی و نیز تمامی ســوابق منتقله از سایر صندوقها به تأمین اجتماعی پس از پرداخت مابهالتفاوت مربوطه، در احراز شرایط سن و سابقه مقرر بهمنظور انعقاد قرارداد بیمه اختیاری ملاک عمل است.
همچنین سوابق قالیبافان عادی با نرخ ۱۴ درصد در صورت تبدیل نشدن به ســوابق با نرخ کامل و با پرداخت مابهالتفاوت حق بیمه مربوط به آن معادل نصف مدت سابقه پرداخت حق بیمه ملاک عمل است.
بیمه اختیاری و بیمه اجباری چه تفاوتهایی با هم دارد؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره مقاله تفاوت بیمه اختیاری و اجباری را مطالعه کنید.
در جدول زیر، حق بیمه کارگران در سال ۱۴۰۳ به همراه مبلغ پرداختی کارفرما و سهم کارگر از حق بیمه تامین اجتماعی آمده است:
ردیف | عنوان | ماهیانه ۳۱ روز | ماهیانه ۳۰ روز | ماهیانه ۲۹ روز | |
۱ | بیمه سهم کارفرما (۲۰ درصد) | ۱۹.۴۱۰.۱۱۳ | ۱۸.۹۳۲.۳۶۸ | ۱۸.۴۵۴.۶۲۲ | |
۲ | بیمه بیکاری سهم کارفرما (۳ درصد) | ۲.۹.۱۱.۵۱۷ | ۲.۸۳۹.۸۵۵ | ۲.۷۶۸.۱۹۳ | |
۳ | جمع بیمه سهم کارفرما (۲۳ درصد) | ۲۲.۳۲۱.۶۳۰ | ۲۱.۷۷۲.۲۲۳ | ۲۱.۲۲۲.۸۱۵ | |
۴ | بیمه سهم کارگر (۷ درصد) | ۶.۷۹۳.۵۴۰ | ۶.۶۲۶.۳۲۹ | ۶.۴۵۹.۱۱۸ | |
جمع مبلغ بیمه پرداختنی (۳۰ درصد) | ۲۹.۱۱۵.۱۷۰ | ۲۸.۳۹۸.۵۵۲ | ۲۷.۶۸۱.۹۳۴ |
تعهدات کوتاهمدت بیمه اختیاری شامل دفترچه بیمه درمانی برای بیمهشده و تمامی افراد تحت تکفل وی بدون پرداخت هیچگونه هزینه اضافه دیگــری از جمله ســرانه درمان، پرداخت کمکهزینه انواع پروتز و اروتز به بیمهشــده و افراد تحت تکفل او، پرداخت کمکهزینه کفنودفن بابت فوت بیمهشده و همسر یا همسران وی برابر مقررات. در ضمن به این نوع بیمه، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری و نیز مقــرری بیمه بیکاری و کمکهزینه ازدواج تعلق نمیگیرد.
اما تعهدات بلندمدت بیمه اختیاری کارگران عبارتاند از: مستمری بازنشسـتگی، برقراری مسـتمری ازکارافتادگی کلی و مســتمری بازماندگان قبل و بعد از بازنشسـتگی در صورت احراز شرایط مستمریهای مذکور.