تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه چیست؟ | شرایط ابطال و فسخ بیمه

• نویسنده مطلب کارشناس بیمه

یکی از مواردی که هنگام عقد قرارداد بیمه ذهن بیمه‌گزاران را مشغول می‌کند، نحوه‌ی فسخ و ابطال بیمه‌نامه است. معمولاً بخشی تحت عنوان شرایط لغو و باطل کردن در تمامی قرارداد ها وجود دارد. یک بیمه‌نامه تا ابد پا بر جا نمانده و امکان ابطال آن به شیوه‌های گوناگون وجود دارد. فسخ و ابطال بیمه‌نامه نیز امکان پذیر است، اما تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه زیاد است. یک سری قاعده‌ی کلی برای فسخ تمامی بیمه‌ها یا باطل کردنشان وجود دارد که در این مقاله به آنها می‌پردازیم.

فسخ بیمه‌نامه به چه معنا است؟

همانند هر قرارداد دیگری این امکان برای طرفین بیمه‌نامه وجود دارد که در زمانی که اعتبار قرارداد از نظر زمانی پا برجا است، با توجه به قوانین موجود، آن را فسخ کنند. این کار نیازمند یک سری شرایط است که از پیش تعیین می‌شود و فقط در صورت به وجود آمدن موارد تعیین شده می‌توان قرارداد بیمه را فسخ کرد. فسخ بیمه‌نامه معمولاً با پرداخت جریمه یا مبلغی تحت عنوان خسارت همراه است که این یکی از تفاوت‌های فسخ و ابطال بیمه‌نامه است. برای درک بهتر تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه ابتدا به تعریف هر کدام پرداخته سپس تفاوتشان را توضیح می‌دهیم.

تعریف ابطال بیمه‌نامه

با اینکه این دو کلمه شبیه به هم هستند اما در بحث قوانین بیمه‌ای معانی متفاوتی دارند. ابطال بیمه‌نامه معمولاً زمانی رخ می‌دهد که اشتباهی از سمت بیمه‌گزار، مثلاً احراز مشخصات تأثیر گذار در قیمت بیمه‌نامه یا هزینه‌های پرداختی رخ داده باشد. اما حالات دیگری هم برای ابطال بیمه‌نامه وجود دارد که این حق را به هر دو طرف می‌دهد تا آن را باطل کنند.

شرایط فسخ بیمه‌نامه

همان‌طور که گفتیم، فسخ بیمه‌نامه به همین راحتی نیست و باید تحت شرایط خاصی انجام شود. حالات مختلفی که اینجا بیان می‌شود، نشان از تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه دارند. در ادامه شرایط فسخ با ذکر مثال بیان شده است:

انتقال موضوع بیمه

در صورتی که بیمه‌گزار قصد انتقال موضوع بیمه خود را داشته باشد، می‌تواند آن را فسخ کند. به عنوان مثال اگر  بر روی خودروی خود بیمه بدنه ی فعال دارید و هنوز تا تاریخ اتمام آن زمان باقیمانده است، می‌توانید مدت باقی مانده را از روی خودروی قبلی فسخ کرده و با پذیرش اختلاف مبلغ تعیین شده، آن را به خودروی جدید انتقال دهید. اگر می‌خواهید بدانید که بیمه بدنه چیست، راهنمای بیمه بدنه را از دست ندهید!

(توجه نمایید که امکان فسخ بیمه‌نامه شخص ثالث وجود ندارد.) وارثان قانونی بیمه گزار متوفی نیز امکان فسخ چنین بیمه‌نامه‌هایی را دارند.

اتمام دوره‌های قراردادی که به صورت دوره‌های معین چند ساله منعقد شده اند

در مواقعی که بیمه‌ی بلند مدت چند ساله خریداری می‌کنید، امکان دارد بعد گذشت مدتی از عقد قرارداد به هر دلیل بخواهید آن را ادامه نداده و فسخ کنید. در چنین شرایطی، می‌بایست این کار را در تاریخ سر رسید سالانه‌ی آن بیمه انجام دهید.

عدم پرداخت حق بیمه در زمان مقرر

افرادی که بیمه‌ بلند مدت خریداری کرده یا حق بیمه‌ی خود را به صورت اقساطی پرداخت می‌کنند، اگر در زمان‌های از پیش تعیین شده اقساط خود را پرداخت نکنند، امکان فسخ بیمه‌نامه برای بیمه‌گر وجود دارد.

ارائه مشخصات اشتباه به صورت سهوی و بدون قصد فریب

گاهی ممکن است بنا به هر دلیلی بیمه‌گزار اطلاعات غلطی به شرکت بیمه ارائه دهد. این مشخصات می‌تواند مربوط به هویت بیمه‌گزار یا موضوع بیمه‌نامه باشد. در صورتی که شرکت بیمه تشخیص دهد، فرد مورد نظر به صورت سهوی و بدون قصد قبلی این اطلاعات را ثبت کرده است، می‌تواند به قرارداد بیمه را فسخ نماید.

تشدید خطر

خطراتی که شما به جهت آنها بیمه‌ی خود را ثبت کرده‌اید، در مواقعی افزایش پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی شرکت بیمه می‌تواند مبلغ بیشتری را از شما برای تضمین پوشش آن خطر دریافت کند. به عنوان مثال تصور کنید شما یک ابزار فروشی دارید و آن را بیمه‌ی آتش سوزی کرده‌اید. لوازمی که در این مغازه موجود هستند معمولاً قابل اشتعال نیستند پس در صورت آتش سوزی احتمالاً خسارت کمتری به شما وارد می‌شود.برای آگاهی از شرایط بیمه آتش سوزی، میتوانید راهنمای بیمه آتش سوزی را بخوانید!

اما هنگامی که شما تغییر کاربری داده و یک پارچه فروشی را احداث کنید، خطر آتش سوزی افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل امکان افزایش حق بیمه از سوی شرکت بیمه امکان پذیر است. در صورت ممانعت بیمه‌گزار برای پرداخت این مبلغ، شرکت بیمه توانایی فسخ بیمه‌نامه را دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی بیمه آتش سوزی فروشگاه، اینجا کلیک کنید.

کاهش تشدیدکننده خطر و عدم همکاری شرکت بیمه‌گر جهت کاهش یا بازگرداندن حق بیمه

زمانی هست که برعکس مثال بالا برای بیمه‌گزاران اتفاق می افتد؛ یعنی خطر کاهش می‌یابد و ریسک بیمه کمتر می‌شود. در این شرایط بیمه‌گر موظف است حق بیمه را بنا بر قوانین تعریف شده کاهش دهد. در صورتی که شرکت بیمه با پرداخت این مبلغ مخالفت کند، امکان فسخ بیمه‌نامه برای بیمه‌گزار وجود دارد.

ناتوانی بیمه‌گر در عمل به تعهدات

گاهی امکان دارد به دلیل ورشکستگی یا کمبود نقدینگی، بیمه‌گر توانایی پرداخت مبالغی که به آن متعهد شده است را نداشته باشد. قوانین بیمه‌ای امکان فسخ قرارداد در چنین شرایطی را فراهم کرده است.

سلب امتیاز بیمه‌ی مد نظر از شرکت بیمه

بنا بر قوانینی که توسط سازمان بیمه مرکزی اعمال می‌شود، امکان دارد به صورت موقت یا دائم شرایط پوشش برخی بیمه‌ها از یک یا چند شرکت بیمه سلب شود. هنگامی که چنین قانونی از طرف بیمه مرکزی به بیمه‌گر ابلاغ شود، باید قراردادهای خود را فسخ نماید تا نه خودش، نه مشتریانش با مشکل مواجه نشوند.

شرایط ابطال بیمه‌نامه

همان‌طور که فسخ بیمه‌نامه نیازمند وقوع یک سری شروط است، این موضوع برای باطل کردن آن نیز صادق است. تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه را با خواندن این بخش تقریباً متوجه آنها خواهید شد. برخی از شروط لازم جهت ابطال بیمه‌نامه به شرح زیر است:

ارائه مشخصات دروغین به قصد فریب

در بخش قبلی گفته شد که اگر شرکت بیمه تشخیص دهد اطلاعاتی اشتباهاً و به صورت سهوی ثبت شده است، می‌تواند قرارداد بیمه را فسخ کند. حال اگر برای بیمه‌گر اثبات شود که اطلاعات را با آگاهی کامل و به قصد کلاه برداری تحویل داده‌اند، می‌تواند به صورت یک طرفه به ابطال بیمه‌نامه بپردازد.

همچنین در صورتی که بیمه‌گزار قصد تقلب و صحنه سازی برای یک اتفاق، نظیر آتش سوزی، تصادف خودرو و مشکل جسمی را داشته باشد، شرایط ابطال بیمه بدنه، ابطال بیمه‌نامه آتش سوزی، ابطال بیمه تأمین اجتماعی و هر نوع بیمه‌ی دیگری وجود دارد.

بیان مسائل غیر واقعی

اگر مسائل غیر واقعی در هنگام بروز حوادث به شواهد اتفاق اضافه شود و شرکت بیمه متوجه این موضوع گردد، امکان ابطال بیمه‌نامه برای او وجود دارد.

خرید چند بیمه همزمان

امکان دارد بیمه‌گزار برای یک نوع بیمه، از چند شرکت استفاده کند. مثلاً اگر جهت دریافت خسارت بیشتر برای یک خودرو از سه شرکت مختلف بیمه بدنه خریداری شود، تنها اولین بیمه‌نامه ثبت شده و باقی آنها باطل می‌شود.

بیمه خطری که قبل از عقد اتفاق افتاده است

حالتی را تصور کنید که فردی ماه گذشته دچار پارگی رباط پا شده است. ایشان پس از گذشت مدتی جهت دریافت بیمه‌ تکمیلی به یک شرکت بیمه مراجعه می‌کند و بدون اعلام دقیق شرایط جسمی خود، بیمه‌ مد نظر خود را خریداری می‌کند.

این شخص بعد از مدتی برای درمان رباط پای خود اقدام کرده و هزینه‌ی مربوط به آن را از بیمه‌گر طلب می‌کند. در این وضعیت بروز خطر برای بیمه‌گزار پیش از عقد قرارداد بیمه بوده و آن را به شرکت بیمه اطلاع نداده است. در چنین شرایطی شرکت بیمه در صورت آگاهی از این موضوع، می‌تواند به ابطال بیمه‌نامه اقدام نماید.

بیمه عمر یا بیمه حادثه بدون رضایت کتبی فرد بیمه شده

برای بیمه‌ عمر و بیمه‌ی حوادث، رضایت شخص بیمه شده اهمیت بسیار بالایی دارد. اگر فردی که برای او بیمه‌ی عمر ثبت شده است از وجود آن بی خبر باشد، می‌تواند جهت فسخ بیمه‌نامه اقدام نماید.

تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه چیست؟

در مطالب بالا سعی شد مباحث فسخ و ابطال بیمه‌نامه به طور واضح برای شما شرح داده شود. همان‌طور که دیدید شرایط این دو یکسان نبوده و هرکدام نیازمند وقوع اتفاقاتی است. حالا زمان این رسیده است که به بیان تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه بپردازیم:

• در فسخ بیمه‌نامه، حق بیمه تا تاریخ فسخ محاسبه شده و باقیمانده‌ی آن کسر می‌شود
• در فسخ قرارداد تمامی خسارات وارده تا تاریخ فسخ بر عهده‌ی بیمه‌گر است اما در ابطال بیمه‌نامه، شرکت بیمه هیچ تعهدی نسبت به این موضوع ندارد.

هنگامی که فسخ بیمه‌نامه صورت می‌گیرد، حق بیمه‌ی باقیمانده به دو صورت متفاوت محاسبه می‌شود. اگر بیمه‌گزار قرارداد را فسخ کند، مدت صرف شده به صورت کوتاه مدت محاسبه شده و مبلغ باقی مانده به بیمه‌گزار پرداخت می‌شود. اما در موارد فسخ بیمه توسط بیمه گر، حق بیمه به روش روزشمار محاسبه شده و باقیمانده آن به مشتری پرداخت می‌شود.

زمانی که ابطال بیمه‌نامه انجام می‌پذیرد، مثل این است که از اول همچنین قراردادی وجود نداشته است. حتی اگر در این بازه زمانی مبلغی به بیمه‌گزار پرداخت شده باشد، تمام مبلغ بازگردانده می‌شود. همچنین زمانی که بیمه‌نامه باطل شود، تمامی حق بیمه نیز از فرد بیمه‌گزار دریافت خواهد شد.

همیشه هنگام خرید بیمه صادق باشید

تفاوت فسخ و ابطال بیمه‌نامه در این مقاله خدمت شما عزیزان ارائه شد. دیدیم که در ابطال بیمه‌نامه چه شرایط سخت‌گیرانه‌ای حاکم است. این قوانین دشوار برای جلوگیری از کلاه برداری از شرکت‌های بیمه وضع شده‌اند. همیشه هنگام وارد کردن اطلاعات بیمه از صحت آن مطمئن شوید و آن را مجدد بررسی کنید. حتی اگر به طور سهوی اطلاعات اشتباه را به بیمه‌گر داده باشید ولی طبق شواهد، عمدی بودن آن ثابت شود، قرارداد باطل شده و وجه شما بازگردانده نمی‌شود. اگر در مورد شرایط فسخ و ابطال بیمه‌نامه سوالی دارید، می‌توانید در بخش کامنت‌ها آن را بنویسید تا در اسرع وقت پاسخ داده شوند.

• + آیا امکان فسخ بیمه شخص ثالث هم وجود دارد؟
  • خیر! بیمه شخص ثالث تنها بیمه‌نامه‌ای است که امکان فسخ آن وجود ندارد. مگر در حالتی که بیمه‌گزار قصد اسقاط خودروی خود را داشته و تمایلی به خرید مجدد آن نداشته باشد. در چنین شرایطی امکان فسخ بیمه‌نامه شخص ثالث وجود دارد.
• + آیا امکان فسخ قرارداد بیمه به صورت اینترنتی وجود دارد؟
  • در صورتی که شرکت بیمه‌گر این شرایط را فراهم کرده باشد، با ارسال مدارک می‌توان این اقدام را انجام داد.
• + آیا بیمه بدنه هنگام فروش به ماشین جدید منتقل می‌شود؟
  • بله! بر خلاف بیمه شخص ثالث، این امکان وجود دارد که بیمه‌ی بدنه هنگام فروش خودرو فسخ شده و مدت زمان باقی مانده، با احتساب تغییرات مربوط به نوع خودرو و کاربری آن، به خودروی جدید منتقل شود.